جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در داستان شفقت برانگیز و در عین حال نغز سیاوش در شاهنامه، با اینکه تنها روساخت داستان ارائه شده، اما بقایایی از اصل اسطوره بارورانه او همچنان در شاهنامه نمایان است. سیاوش در واقع خدای نباتی و باروری ایران بوده که در پی جابه جایی و شکست اسطوره، در هیات یک شاهزاده به حماسه ملی راه یافته است. در این جستار، ضمن بررسی تحلیلی - تطبیقی سیاوش، اوزیریس و آتیس، این نتیجه به دست آمد که خدایان یادشده خویشکاری های مشترکی داشته و در بسیاری از جهات همگون اند؛ به این ترتیب که هر سه خدا با طبیعت و سرسبزی آن رابطه ای مستقیم دارند، هر سه آنها الهه ای را در کنار خود دارند که زمینه ساز مرگ و رستاخیزشان (زمستان و بهار) می شود و هر سال برای باروری و سرسبزی بیشتر طبیعت، آیین مرگ و رستاخیز هر سه خدا در موسم سال نو برگزار می شد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 57 تا 83

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

کلام محوری عشق دراندیشه فلسفی افلاطون

نویسنده:

شیده احمدزاده

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه شهید بهشتی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

افلاطون , عشق , اساطیر یونان , فلسفه افلاطون

کلیدواژه‌های فرعی :

زیبایی شناسی , محبت , کلام محوری , مراتب محبت , اساطیر یونان , ماتریالیسم , فلسفه یونان , مُثُل , فطرت(سرشت) (معرفت شناسی) , عشق انسانی , demon , مایل انسانی , تقابل ماده و معنا , زیبایی شناسی افلاطون , سمپوزیوم ,

چکیده :

برخلاف اسلاطير و فلسفه ماترياليستی يونان، افلاطون تحليل جديدی از عشق را ارایه می دهد كه در آن عشق نه ماهيتی الهي و نه هويت غريزی دارد، بلكه روحی (demon) است كه انسان را به دنيای الوهيت متصل می كند. در انديشه افلاطون عشق صرفا يك نوع تمايل انسانی (desire) است كه هدف آن به دست آوردن زيبايی است. در سمپوزيوم افلاطون تمام عناصر عشق مانند زيبايی، تكثير و حتی شناخت بر محور تقابل اصلی مادی و معنوی می گردند. در اين تقابل آنچه سير كلامی عشق را ممكن می سازد، عنصر شناخت است. در سفر صعودی افلاطون، هر چه به مراحل فوقانی عشق می رسيم عنصر شناخت نيز افزايش می يايد و در آخرين مرحله، افلاطون از زيبايی مطلق به عنوان خرد تعبير می كند. به اين ترتيب به رغم اينكه افلاطون تفسير جديدی از عشق را ارایه می دهد، ديدگاه کلام محوری (logocentrism) او نگرش غالب فلسفه يونان است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 1 تا 9

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

دین و اسطوره: بررسی فلسفی نظریه میرچا الیاده پیرامون اسطوره

نویسنده:

حسن جعفری

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

میرچا الیاده , فلسفه دین , اسطوره و دین

کلیدواژه‌های فرعی :

اهداف دین , سرّ , اسطوره های دینی , کارکردگرایی , نامقدس , شامانیسم , آرکی تایپ (کهن الگو) , ساختارگرایی , سمبل (نماد) , اساطیر یونان , تجلی‌ , تعریف دین (مسائل جدید کلامی) , پدیدار شناسی دین , برهان تجربه دینی (مسائل جدید کلامی) , روانشناسی دین , نمادهای دینی , امر مقدس , ادیان ابتدایی (در مقابل ادیان پیشرفته) , روش دین پژوهی الیاده , تجلی قداست , آفرینش در اساطیر , کتاب مقدس و نامقدس , تکامل هستی , اسطوره بازگشت جاودانه , ماهیت اسطوره , زبان شناسی دین , حضور امر قدسی , دیالکتیک امر قدسی , نمادگرایی در تجلی قداست , هدف اسطوره , اسطوره و حقیقت ,

شاپا (issn):

2008-0476

چکیده :

یکی از متخصصان برجسته در حوزه تاریخ ادیان میرچا الیاده است، که در دهه های اخیر در فرانسه و امریکا زندگی کرد. از آثار وی در می یابیم که اسطوره همیشه گزارشی از آفرینش است و از چگونگی آفرینش و تکامل هستی سخن می گوید. هر چند اسطوره از نگاه اسطوره شناسان کارکردهای متعددی دارد، اما مطابق نظر الیاده، اسطوره مبتنی بر هستی شناسی است و تنها از حقایق، از اموری که واقعا حادث شده اند و از اموری که کاملا تجلی یافته اند، سخن می گوید. او بر این باور است که حقیقت همان امر مقدس است که به طور شاخصی حقیقی است و تحلیلی مبتنی بر تمایز میان مقدس و نامقدس ارایه می دهد. این مقاله، به نقطه نظرهای میرچا الیاده همراه با تنوع حوزه های علمی که در برگیرنده اسطوره شناسی، فلسفه دین و مطالعه دینی است، می پردازد، از ارتباط دین و اسطوره سخن می گوید و در نهایت از ویژگی های اسطوره ای – نمادین ادیان بحث می کند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 47 تا 74

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نگاره ماندالا، ریختار ساخت اسطوره، حماسه اسطوره ای و عرفان

نویسنده:

بهروز اتونی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اسطوره‌شناسی (میتولوژی) , هفت خوان رستم , آرکی تایپ (کهن الگو) , هفت خوان , ماندالا , مکتب روان شناختی یونگ , خودآگاه , نقد اسطوره ای (کهن الگویی) , ضمیر ناخودآگاه جمعی و فردی , روانشناسی(مسایل جدید کلامی) , آیین (مراسم) , منازل سلوک , اصطلاحنامه عرفان , خودآگاهی , اسطوره از دیدگاه یونگ , کهن الگوی خود

کلیدواژه‌های فرعی :

آیین تانترا , اسطوره های ایرانی , دایره , جشن نوروز , تعبیر خواب , اسطوره و حماسه , اساطیر یونان , اساطیر ملل , اسطوره و حماسه در شاهنامه , ‌ رویا , خواب و رویا در شاهنامه , آفرینش در اساطیر , رویا از دیدگاه یونگ , گراز در اساطیر , اساطیر زرتشتی , درخت در اساطیر , نماد غار ,

چکیده :

ماندالا، دايره های تو در تو و درهم تنيده ای است که از دايره ای مهين آغاز، و به دايره ای كهين به فرجام می آيد و اين دايره های تو در تو دست كم برای فراهم آمدن حواس (تمركز حواس) و دست بالا برای نشان دادن مركز روان، يعنی «خود» به كار برده می شود. اين نگاره آن سری و جادويی، در باور ما، ريختار (= فرمول) ساخت اسطوره، حماسه اسطوره ای و عرفان است، و حتی با نگاهی فراگير، ريختار ساخت همه هستی است كه ما در اين جستار با پيش كشيدن كهن نمونه ای نامزد به «خود» و پيوند دادن آن با نگاره ماندالا، بحث هايی درباره رويا، مركز در اسطوره، كاركرد آيين ها، سفر هفت خوانی قهرمان و زينه های (= مراحل) هفت گانه رازوری را با نگاهی نو فراروی می گسترانيم.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 9 تا 43

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

اسطوره های ترکیبی پیکرگردانی در هزار و یک شب

نویسنده:

مریم حسینی ,سارا پورشعبان

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اسطوره , اسطوره‌شناسی (میتولوژی) , پری دریایی , موجودات ترکیبی , داستان های هزار و یک شب , پیکرگردانی در اساطیر , ادبیات , اساطیر ترکیبی , دوال پا , موجودات اساطیری , موجودات دو جنسیتی

کلیدواژه‌های فرعی :

جن , اسطوره های ایرانی , اژدها , پری , ادبیات عامیانه , قصه های عامیانه , اساطیر یونان , اسطوره و ادبیات , اساطیر ملل , آیه 56 ذاریات , هرمافرودیت , زن در اساطیر , جادو در اساطیر , هیدرا , خر سه پا , اساطیر زرتشتی ,

چکیده :

اسطوره های ترکیبی پیکرگردانی موجوداتی هستند که انسان در تماس با حیوانات، گیاهان، طبیعت و حتی انسان های دیگر و به تجربه یا تخیل خود، خلق می کند. موجوداتی با سر ماهی و تن پلنگ و برخی با پای گور و تن پلنگ و یا موجوداتی که نیمه پایین تن شان اسب یا بز و نیمه بالای تن شان انسان است. داستان های هزار و یک شب منبعی گران قدر برای حفظ انواع این موجودات به شمار می رود. حضور همیشگی این غول - انسان ها، عفریت - اجنه ها، پریان خاکی و آبی، دوال پایان و موجودات دوجنسیتی در داستان ها، دلیلی بر نیاز بشر به بازنمایی تخیل فعال وی است که در گروه ناخودآگاهی جمعی گرفتار است. بررسی و طبقه بندی این دسته از شخصیت های داستان های هزار و یک شب با تکیه بر روان شناسی قصه هدف مقاله پیش رو است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 91 تا 133

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی ژرف ساخت اساطیری تشبیه زلف به مار و لب به شفاخانه در بیتی از دیوان حافظ

نویسنده:

یحیی طالبیان,زهرا جعفری

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اسطوره , اسطوره‌شناسی (میتولوژی) , حافظ شیرازی , آرکی تایپ (کهن الگو) , مکتب روان شناختی یونگ , اشعار حافظ شیرازی , ضمیر ناخودآگاه جمعی و فردی , روانشناسی(مسایل جدید کلامی) , ادبیات , اسطوره از دیدگاه یونگ , مار در اساطیر , ژرف ساخت اسطوره

کلیدواژه‌های فرعی :

اساطیر یونان , اسطوره و ادبیات , اساطیر ملل , اساطیر بین النهرین , آیه 49 آل عمران , اسطوره و روانشناسی , اساطیر مصر , آیه 29 حجر , مکاتب اسطوره شناسی , دم حیات بخش ,

چکیده :

مقاله پیش رو به بررسی ریشه های اسطوره ای تشبیه زلف به مار و لب به شفاخانه در بیت «دل ما را که ز مار سر زلف تو بخست/ از لب خود به شفاخانه تریاک انداز» از حافظ می پردازد. این جستار بر مبنای دیدگاه یونگ نوشته شده است؛ دیدگاهی که به وجود تصویرهای اصلی و آغازین (کهن الگو) در ضمیر ناخودآگاه جمعی افراد بشر اشاره دارد. یونگ معتقد به انتقال موروثی افسانه ها و اسطوره ها بود و آن را علت مشابهت افسانه ها و رویا و حتی وجود نمادهایی مانند نمادهای باستانی در بیماران روانی عصر ما می دانست. این کهن الگوها معمولا در آثار شعرا و نویسندگان و هنرمندان نابغه تجلی پیدا می کنند؛ بنابراین وجود فواصل تاریخی و جغرافیایی، مانعی برای تجلی اسطوره های ملل مختلف در رویا، هذیان و هنرهای تصویری ایجاد نمی کند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 133 تا 146

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بازخوانی منظومه ثئوگونی هسیودس در پرتو قاعده «الواحد»

نویسنده:

مهتاب مبینی ,امین شاهوردی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

03. انسان شناسی Human nature , اسطوره , اسطوره‌شناسی (میتولوژی) , قاعده «الواحد» , اساطیر یونان , علیت , هسیودس , ثئوگونی , آفرینش در اساطیر , سیر اندیشه انسان , بکرزایی

کلیدواژه‌های فرعی :

گایا , اساطیر ملل , ایلیاد , اسطوره سازی , ایزدان یونان باستان , تاریخ قاعده الواحد , اندیشه اسطوره ای , انسان و اسطوره , خائوس ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

در این پژوهش به بررسی بنیاد یکی از قواعد مشهور فلسفۀ اسلامی در منظومۀ ثئوگونی هسیودس پرداخته شده است؛ برای پیگیری این امر، نخست چارچوب‌های ممکنی که به بررسی چنین امری اختصاص دارند، مورد پژوهش قرار گرفته‌اند و از میان آنها دیدگاهی که نه بر انفکاک قطعی و تاریخی اندیشۀ اسطوره‌ای از اندیشۀ فلسفی، بلکه بر تداوم و تطور آنها رأی داده است، به عنوان منظری متناسب‌تر انتخاب شده است. در بخش دوم این پژوهش بر اساس چنین رویکردی به توضیح اجمالی قاعدۀ «الواحد» پرداخته شده و با استفاده از این قاعده به بررسی منظومۀ ثئوگونی اقدام شده است. درک ابتدایی قاعدۀ علیت، سنخیت میان علت و معلول، فرو کاهش کثرت به وحدت در این منظومه را می‌توان در تبارشناسی خدایان، رابطه والد و فرزند و شباهت‌های آنها و بکر زایی بازشناخت. از این منظر مفاهیم فلسفی مذکور و مشابه‌های آنها در اسطوره ثئوگونی را می‌توان در پرتو قاعدۀ الواحد چونان غایتی متحد کننده، مورد بازخوانی قرار داد و بساطت و نامتعین بودن علت نخستین را به خوبی مشاهده کرد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 185 تا 210

مشخصات اثر

ثبت نظر