جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این سطور، به بررسی زندگی نامه تحقیقی قاسمی گنابادی (وفات 982 ق) پرداخته شده است. اهمیت مقاله در این است که این زندگی نامه، مبتنی است بر یادداشت هایی که در هنگام تصحیح مثنوی های هشت گانه شاعر فراهم آوردم؛ البته به تذکره های معاصر وی نیز توجه داشته ام. تازگی موضوع در نکته های تازه یافته ای است که از خلال آثار شاعر بدان ها دست یافته ام؛ مسائلی چون: تولد و زندگی، خانواده، سفرها و فرزندان وی و همچنین دانش ها، استادان، ممدوحان، و نیز فراز و نشیب های زندگی شاعر و شاعرانی که نام آنان در آثار او آمده و قاسمی نکات تازه ای در مورد آنان گفته، در زمره بقیه مباحثی است که بیان شده است.از قاسمی گنابادی، زندگی نامه کاملی که در برگیرنده تمام نکات مهم مربوط به زندگی وی باشد و بر اساس آثار و مستندات نوشته های شاعر تنظیم شده باشد، در دست نیست. مطالبی که در مورد زندگی وی نوشته شده، ناقص یا توام با اشتباه است. در این سطور، زندگی نامه ای متقن از وی ارائه گردیده است.

در دوره ای که سلجوقیان (431-590) بر ایران حکومت می کردند، تعداد قابل توجهی از شعرا و نویسندگان در مناطق تحت نفوذ آنان زندگی می کردند. این مقاله با بررسی پادشاهان سلجوقی و وزیران آنان و نیز رجالی که در عصر ایشان می زیسته اند، سعی دارد نشان دهد هر یک از این افراد تا چه حد از ادبیات فارسی حمایت کرده اند. در مرحله بعد، تمام حامیان ادبیات در این دوره در شش گروه شاهان، وزیران، حاکمان شهرها، کارکنان دیوانی، علویان، امرای لشکری تقسیم بندی شده اند تا مشخص شود هر یک از این طبقات تا چه اندازه حامی ادبیات فارسی بوده اند. مقاله به این نتیجه می رسد که سلجوقیان- به جز چند مورد استثنا- تمایل زیادی به حمایت از ادبیات فارسی نداشته اند. از اتفاقات مثبتی که در این دوره می افتد، شکل گیری طبقه جدیدی از حاکمان محلی است که تا اندازه ای حامی ادبیات بوده اند و نیز قدرت گیری گروه هایی نظیر شیعیان و اسماعیلیان. این مراکز قدرت جدید، همزمان با افزایش قدرت خود، از مسائل فرهنگی هم حمایت می کرده اند. ترک بودن خاندان حاکم، نقش چندانی در بی علاقگی به ادبیات فارسی نداشته و بیشتر کسانی که به شاعران بی مهری می کرده اند، درباریان ایرانی بوده اند.