جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسموم سازی از جمله شيوه های رايج برای حذف مخالفان و رقيبان سياسی است كه از گذشته های دور در ميان حاكمان و سردمداران دول مختلف متداول بوده است. اين عمل چنان مخفيانه و زيركانه انجام می شود كه ممكن است تا مدت ها عامل جنايت نامعلوم باقی بماند. معاويه نخستين خليفه ای است كه با به كارگيری اين شيوه، به حذف مخالفان خود پرداخت. در اين پژوهش با بهره گيری از اطلاعات موجود در منابع تاريخی، انگيزه و راهكارهای معاويه برای حذف مخالفان از طريق مسموم سازی و نيز نحوه انتخاب عاملان اين اقدام با رويكردی توصيفی - تحليلي مورد بررسی قرار گرفته است. اين بررسی نشان می دهد، معاويه برای حذف برخی از رقبا و مخالفان سياسی اش، از روش مسموم سازی بهره می گرفت تا ضمن آنكه ردپايی از خود در اين جنايات باقی نگذارد، از بروز هر نوع واكنشی نيز جلوگيری كند. او به منظور تحقق نقشه هايش، درانتخاب عاملان قتل، به انگيزه های مادی و شخصی آنان توجه بسيار داشت و می كوشيد با اتخاذ تدابيری هوشمندانه در حين انجام جنايت و بهره گيری از فرصت های حساب شده، با موفقيت مخالفان را از سر راه خود بردارد.

چکیده :سعد بن ابی وقّاص به عنوان یکی از صحابی و شخصیت های بارز صدر اسلام در طول زندگی دچار تغییر و تحولاتی شد، بطوریکه مراحل زندگی سعد نیز همانند زندگی هر انسانی فراز و نشیب هایی داشت و برخلاف داستانهای افسانه وار برخی مورخین ، چهره‌ای خالی از عیب و نقص نداشته و در پاره‌ای از مقاطع نیز رفتارهای بغض آمیز ودوگانه‌ای داشت که البته این جهت‌گیری‌ها در دوران خلافت حضرت علی (ع) بیشتر به چشم می آید. در مجموع سعد در دوران پیامبر(ص) خوش درخشید اما بعد از رحلت نبی مکرّم اسلام به لحاظ جایگاهش دربین مردم وبلاخص قبیله خودش(بنی زهره) در رویای سهم خواهی از قدرت وحاکمیت جامعه قرار گرفت تا جائیکه بعد از رحلت پیامبر(ص) در بین قبیله‌اش خود را خلیفه معرفی کرد اما قضیه سقیفه همه این مدعیان را غافلگیرکرد واین آرزو بصورت یک عقده در وجود سعدو افرادی همانند او باقی ماند. که البته وقایع بعدی از جمله قضیه شورای شش نفره خلیفه دوم نیز باعث تشدید این توقع در اینگونه افراد شد و برای تصدی امر خلافت همه‌ی اعضا خود را در یک سطح می دیدند. سعد از آن زمان مترصد فرصتی برای دست یابی قدرت بود تا سرانجام دردوران خلافت حضرت علی(ع) آن را آشکارنمود و با بهانه قرار دادن شرایط بوجود آمده، بر خلاف رفتار با خلفای پیشین انزوای سیاسی برگزید و باعث شبهه حقانیت امام در اذعان عامه مردم گردید و بدین ترتیب یکی از عوامل سقوط خلافت امام علی(ع) گردید تا شاید که شرایط به نفع او تمام شود چرا که خود را تنها بازمانده شورای شش نفره می دانست اما غافل از این که معاویه از او زیرک تر است . این رساله قصد دارد با استناد به منابع معتبر ضمن بررسی زندگی و اعمال سعد بن ابی وقّاص درچهار دوره‌ی مهم تاریخی یعنی دوران نبوّت پیامبر(ص)، دوران خلافت خلفای راشدین، دوران خلافت حضرت علی(ع)و همچنین حکومت معاویه به این مساله برسد که سعد در دوره های مذکور،چه چهره ای از خود به جا نهاده وعملکرد وی به چه صورت بوده است؟ کلید واژه : سعد بن ابی وقّاص، خلفای راشدین، صحابه ، قاعدین، قادسیه، سابقین