جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با توجه به ضرورت سامان دهی تعلیم و تربیت اسلامی، برخی محققان بر آن شدند کار را از اساس آغاز کنند و نخست «فلسفة تعلیم و تربیت اسلامی» را سامان دهند، اما به دلیل رویکردهای گوناگونی که به «فلسفه»، «رابطة دین و فلسفه»، «منابع معرفت دینی» و غیره، وجود دارد، رویکردهای مختلفی، دربارة «فلسفة تعلیم و تربیت اسلامی» به وجود آمده است.بررسی و نقد این رویکردها می تواند قوت و ضعف آنها را نشان دهد و به ارائة دیدگاهی جامع تر منجر شود. در این نوشتار، چهار رویکرد موجود دربارة «فلسفة تعلیم و تربیت اسلامی» در جمهوری اسلامی ایران بررسی و نقد می شود و در نهایت به این نتیجه خواهد رسید که اولاً، برای تدوین «فلسفة تعلیم و تربیت اسلامی»، باید مأخذ اصلی آن منابع اسلامی (قرآن، سنت و عقل) باشد، اما در عین حال از علوم عقلی اسلامی، هم از نظر روش و هم از نظر محتوا و نیز از دستاوردهای معتبر تجربی استفاده شود؛ ثانیاً باب تعامل فعال و حقیقت جویانه با دیگر مکاتب فکری باز باشد؛ ثالثاً با توجه به میان رشته ای بودن «فلسفة تعلیم و تربیت اسلامی» برای تدوین آن باید گشودگی روش شناختی را در پیش گرفت، اما روش اصلی، روش استنتاجی است که به انحای گوناگون می توان از آن استفاده کرد.

مقاله حاضر، به بررسی جایگاه عهدنامه امیرالمومنین علی (ع) به مالک اشتر، در منابع اسلامی و ویژگی های آن می پردازد. در این پژوهش، منابع عهدنامه مالک، اعم از منابع شیعه و اهل سنت، جایگاه آن در منابع فقهی و تفسیری و شهرت آن در نقاط مختلف جهان اسلام، مورد بررسی قرار می گیرد. به علاوه، سند این عهدنامه مورد تدقیق قرار گرفته و دیدگاه های مختلف در این باره بیان می شود. این مقاله، در پایان، به مضامین و محتوای عهدنامه پرداخته و محورهای اصلی آن را مورد بحث قرار می دهد. سند صحیح و مضامین عالی عهد نامه، از جمله دلایل برجستگی خاص آن در بین نامه های نهج البلاغه است و جایگاه ویژه ای را در منابع اسلامی به آن اختصاص داده است.

سوء‌ظن(بدگمانی) به عنوان یک رذیله از گناهان قلبی و بیماری های روانی و سبب ارتکاب بسیاری از گناهان است. سوء‌ظندر منابع اسلامی وروانشناسی به نوعی خارج شدن از حالت اعتدال و دید منفی و یا همان بدگمانی است که در روانشناسی به اختلال شخصیت پارانویا موسوم است. این رساله به بررسی علل و انگیزه‌های سوء‌ظن در منابع اسلامی و روانشناسی و تطبیق آنها با یکدیگر می پردازد. علل ارثی، ژنتیکی، محیطی، تربیتی، روانی، ضعف ایمان، کم خردی ، غرور، خودمحوری، خیانت و پستی از جمله مواردی است که در منابع اسلامی و روانشناسی با تفاوت هایی جزئی بیان شده است. نا امیدی، احساس عدم رضایت از زندگی،انگیزش بر شرور، زوال امنیت، عدم اعتماد به دیگران و ...از جمله پیامدهای مشترک این مشکل در هر دو منابع اسلامی و روانشناسی می باشد. درمان سوء‌ظن در منابع اسلامی و روانشناسی نیز نقاط مشترک قابل توجهی مانند روان درمانی ( توجه به مفاسد و آثار سوء‌ظن) دارد. نقطه افتراق این دو روش در دارودرمانی و مراقبت های پرستاری این اختلال شخصیت در روانشناسی است که از راههای درمان این رذیله در منابع اسلامی نمی باشد. این تحقیق به روش کتابخانه‌ای ، توصیفی، تحلیل محتوا و تطبیق صورت گرفته است که می‌تواند مورد استفاده فردی و نیز مراکز مشاوره جهت اصلاح این ویژگی منفی قرار گیرد.کلمات کلیدی:تطبیق، اخلاق، سوء‌ظن، منابع اسلامی(قرآن و روایات)،روانشناسی، پارانوئید،علل،آثار.

هدف پژوهش حاضر، اثبات ضرورت اخلاق مداری در فرايند توليد علم، بر مبنای اصول اخلاقی اسلام است. روش پژوهش نيز، تحليل تطبيقی از نظريات فلاسفه علم و دانشمندان اخلاق معاصر، به ويـژه متفكـران غربـي و منـابع اسـلامی در مـورد موضـوع پـژوهش اسـت. متفكـران معاصـر مـا توليدكنندگان علم و جامعه علمی را موظف به رعايت اخلاق می دانند و در استدلال بر ثبوت اين وظيفه، به اصولی استناد می كنند كه نه تنها در اخلاق اسلامی پذيرفته شده هستند، بلكه از اصـول مبنايی دين اسلام و اخلاق اسلامی به شمار می روند. مهمتـرين اصـولی كـه در ايـن زمينـه مـورد استناد دانشمندان قرار گرفته و در اخلاق اسلامی نيز جايگاه محكمی دارند، ضرورت حراست از حق و علم است. در اين نوشته پس از بررسی تطبيقی اين دو اصل، اصل جديدی بـا عنـوان اصـل ضرورت حراست از نفس را به عنوان اصلی كه به طور خاص از رويكرد اسلامی به اخـلاق ناشـی می شود، مطرح كرديم. در نتيجه پژوهش ما به اين هدف كه «ضـرورت اخـلاق مـداری در توليـد علم برمبنای اصول اخلاقی اسلام قابل اثبات ودفاع است» دست يافت.

در منابع دورهٔ اسلامی، بارها داستان‌های اساطیری متعلق به ایران باستان با داستان‌های سامی و یهودی آمیخته شده است. در این فرآیند، بسیاری از شخصیت‌های اساطیری و ملی ایران با شخصیت‌های مذکور در قرآن کریم و تورات پیوند یافته یا تطبیق داده شده است. از جمله اشخاصی که در این منابع با برخی انبیای بنی‌اسرائیل پیوند داده شده، زردشت، پیامبر باستانی ایران، است که بارها او را با ابراهیم، ارمیا و عُزَیز مرتبط دانسته‌اند یا با آنها تطبیق داده‌اند. هدف این مقاله بررسی این روایت‌ها، چگونگی و چرایی تطبیق‌های انجام‌یافته و دلایل به وجود آمدن آنها است. افزون بر آن، می‌کوشیم با بررسی منابع به این نکته پی ببریم که چه کسانی مسبب پدیدآمدن چنین روایاتی بوده‌اند.

این پژوهش، با هدف تعیین اثربخشی یاد خدا بر خودمهارگری براساس منابع اسلامی انجام شده است. روش پژوهش، نیمه تجربی از نوع پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بوده است. جامعة آماری این پژوهش شامل طلاب زن و طلاب مرد حوزه علمیه قم در سال 1391-1390 بوده است. نمونة این پژوهش، 50 نفر از طلاب (30 نفر مرد و 20 نفر زن) بوده که به صورت نمونه در دسترس در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شده اند. ابزار اندازه گیری، پرسش نامه خودمهارگری رفیعی هنر بوده است. متغیر مستقل بستة ذکر محقق ساخته بود که در سه هفته به گروه آزمایش ارائه شده است. یافته ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون t و آنالیز کواریانس، تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد که یاد خدا میزان خودمهارگری افراد را افزایش داده است.

این پژوهش، با هدف تعیین اثربخشی یاد خدا بر خودمهارگری بر اساس منابع اسلامی انجام شده است. روش پژوهش، نیمه تجربی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بوده است. جامعه آماری این پژوهش شامل طلاب زن و طلاب مرد حوزه علمیه قم در سال 1391-1390 بوده است. نمونه این پژوهش، 50 نفر از طلاب (30 نفر مرد و 20 نفر زن) بوده که به صورت نمونه در دسترس در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شده اند. ابزار اندازه گیری، پرسش نامه خودمهارگری رفیعی هنر بوده است. متغیر مستقل بسته ذکر محقق ساخته بود که در سه هفته به گروه آزمایش ارائه شده است. یافته ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون t و آنالیز کواریانس، تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد که یاد خدا میزان خودمهارگری افراد را افزایش داده است.

هدف از این پژوهش، کشف عوامل شکل گیری و تحول دلبستگی در کودک بر اساس منابع اسلامی است. بدین منظور به روش توصیفی- تحلیلی به منابع دست اول به کمک نرم افزارهای معتبر و مطالعه تربیتی برخی منابع اسلامی مراجعه شد و آموزه های اسلام در موضوع پژوهش مورد تحلیل قرار گرفت. بررسی آیات و روایات اسلامی نشان داد، نگاه همه جانبه اسلام، این پدیده را فرایندی قلمداد می کند که شکل گیری آن از دوران جنینی آغاز می شود. شکل گیری دلبستگی در مرحله پیش از تولد، به دو زیر مرحله تقسم می شود. زیر مرحله پیش از ازدواج و زیر مرحله پس از ازواج. در زیر مرحله اول عوامل موثر در شکل گیری دلبستگی انتخاب همسر مناسب و توجه به ویژگی های ژنتیکی مادر است. در زیر مرحله دوم می توان به شرایط انعقاد نطفه، تغذیه و آرامش مادر به عنوان عوامل موثر در شکل گیری دلبستگی در کودک اشاره کرد.این عوامل جهت تایید روایی محتوا توسط ده نفر کارشناس ارزیابی شد و ضریب تطابق کندال و آزمون معناداری خی دو برای بررسی میزان تطابق و معناداری بین نظرات ده کارشناس محاسبه گردید. ضریب تطابق کندال 0.187 با سطح معناداری 0.05 نشان می دهد میزان توافق کارشناسان خبره درباره موافقت گویه ها با مستندات اسلامی است که نشان دهنده روایی مناسب محتوای عوامل شکل دهنده دلبستگی است.