جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در عصر گسترش چتر اخلاق و تأسیس و توسعه اخلاق‌های کاربردی و حرفه‌ای، چه امری مهم‌تر از علم و باور که هر دم با انسان همدم است و تهی بودن آن از اخلاق، می‌تواند علم را مخرِّب و مخدِّر سازد. بسیاری از سنت‌های فلسفی و معرفتی، از آداب و سلوک علمی سخن گفته‌اند؛ با وجود این به نظر می‌رسد باید «اخلاق علم» را به جد در قالب یک رشته علمی در نظر گرفت و از بنیان و بنای آن سخن گفت. با وجود نگاشته‌های فراوان در زمینه اخلاق پژوهش، تاکنون آثار محدودی به مقوله اخلاق علم پرداخته‌اند و سعی در تدوین اخلاقیات در آزمایشگاه و نیز نشر نتایج علمی داشته‌اند. برای توسعه این زیررشته و نیز تبیین چارچوبی برای تدوین اخلاقیات علم، مقدمات و مؤلفه‌هایی لازم است که در این مقاله بدان‌ها پرداخته می‌شود؛ اموری همچون امکان و ضرورت تدوین اخلاق علم، پیکره اخلاق علم، چالش‌های تدوین این رشته و پیش نیازهای لازم برای سازماندهی آن.

چکیده پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان رابطۀ عوامل مؤثر فرهنگی با اخلاق شهروندی در شهر شاهین‌شهر انجام شد. جامعۀ آماری پژوهش حاضر را تمامی شهروندان این شهر تشکیل دادند که از میان 143هزار و 308 شهروند، 71هزار و 357 نفر مرد و 71هزار و 951 نفر زن بودند. در این پژوهش حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 383 محاسبه و جامعۀ نمونه با روش نمونه‌گیری تصادفی، متناسب با حجم جامعۀ آماری انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته در چهار بُعد ارزش‌ها، هنجارها، باورهای فرهنگی و تعهدهای اخلاقی شهروندان بود که روایی ظاهری و محتوایی آن تأیید و روایی سازۀ آن توسط تحلیل عاملی انجام و پایایی ابزار برابر 96/0 برآورد شد. نتایج تحقیق نشان داد، ضریب همبستگی بین عوامل فرهنگی ( 654/0=r) با اخلاق شهروندی در شاهین‌شهر معنا‌دار بوده است. یافته‌ها نشان داد، بین عوامل فرهنگی، یعنی ارزش‌ها و هنجارها و باورها، با اخلاق شهروندی به ترتیب ( 421/0=r) و (621/0=r) و ( 634/0=r) رابطۀ معنادار وجود دارد.

اخلاق یکی از منابع علم حقوق به شمار می‌رود. اخلاق نیروی پر توانی است که کار ایجاد قواعد حقوقی را رهبری می‌کند. اما با این وجود اخلاق و حقوق دارای مفهوم و قلمرو یکسان نیست. حقوق وظیفه برقراری نظم و عدالت را در جامعه به عهده دارد و این مهم محقق نمی‌شود مگر با الهام گرفتن از قواعد و اصول اخلاقی که از منابع وحی و آموزه‌های دینی سرچشمه گرفته است که این همان اندیشه اقتصادی اسلام و امیرالمؤمنین(ع) است. یکی از این منابع آموزه‌های دینی نهج‌البلاغه است که هر چند نهج‌البلاغه همه گفته‌هایی نیست که از حضرت به یاد مانده، اما مراجعه به نهج‌البلاغه و دقت در آن، ما را تا حدی با سیره تربیتی حضرت در مورد مسائل اقتصادی آشنا ساخته است. سقوط یک جامعه در نگاه حضرت به‌خاطر سقوط هنجارهای اخلاقی و پیشرفت آن جامعه نیز به‌خاطر همین هنجارها می‌باشد. در این مقاله بعد از تعریف اخلاق، قلمرو آن با حقوق و ارتباط بین آن‌ها و اصول اخلاقی حاکم بر معاملات از دیدگاه حضرت علی(ع) مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های این مقاله نشان داد اجرای دقیق اصول اخلاقی ذکر شده توسط ائمه اطهار(ع) و آموزه‌های دینی نظم اجتماعی و عدالت را در جامعه برقرار خواهد کرد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.