جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نشأة الأشعرية و تطورها، اثر جلال محمد موسی، کتابی کلامی درباره اشاعره، عقاید و افکار آن‌ها و چگونگی رشد و تکامل آن‌ها در بین مسلمانان است. در واقع این اثر، رساله کارشناسی ارشد نویسنده است که عنوان آن با همکاری استادش علی سامی نشار انتخاب شده است. پایه‌گذار مکتب اشعرى، ابوالحسن اشعرى (324–260ق) است. او متجاوز از چهل سال پیرو معتزله بود و دست‏پرورده یکى از سران اعتزال به نام ابوعلى جبائى (م 303ق) بشمار مى‏‌آمد، ولى در سال 305ق، در بصره بر بالاى منبر قرار گرفت و از اینکه از مکتب معتزله پیروى مى‏‌کرد، توبه کرد و پیروى خود را از مکتب احمد بن حنبل اعلام نمود. وى درحالی‌که خود را پیرو مکتب اهل حدیث معرفى مى‌کرد، در عقاید آنان تعدیلى به وجود آورد که هرگز آنان به این تعدیل راضى نبودند. در حقیقت مکتب اشعرى، مکتبى است میانه‏‌رو بین معتزله و اهل حدیث.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بحوث فی الملل و النحل مجلد 2 (تاریخ الامام الاشعری)

نویسنده:

جعفر سبحانی تبریزی

نوع منبع :

کتاب

منابع دیجیتالی :

نسخه قائمیه فهرست معرفی کتاب نسخه متنی قائمیه نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: موسسه نشر اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

مذاهب اسلامی , الاشاعره , 11. عقاید dogmas (the distillate of doctrines) , 17. فرق کلامی , 18. مذاهب کلامی Islamic schools of theology , اهل سنت (مذاهب کلامی) , صفاتیه (مذاهب کلامی) , اشاعره (اهل سنت) , عقاید اشاعره , زندگی نامه عبدالمجید سلیم , اصطلاحنامه تاریخ اسلام , ملل و نحل , 13. علم کلام , تاریخ ادیان , کتب فرق و مذاهب

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

جعفر سبحانی

کد کنگره:

‏‫‬‭BP236‏‫‬‭‭/س‌2ب‌3 1372

چکیده :

بحوث فی الملل و النحل تالیف فقیه محقق آیت‌ الله سبحانی است که به زبان عربی جهت بیان آراء و عقائد فرق اسلامی تالیف شده است. در تالیفات اسلامی، کتاب‌ های زیادی در این زمینه نوشته شده است من جمله الفصل فی الملل و النحل تالیف علی بن خرم مظاهری، ملل و نحل شهرستانی، الفرق الاسلامیه کرمانی و... مولف در جمع آوری عقاید، هرگونه هوا و مصالح شخصی و عواطف دینی و تعصبات باطل و هر گونه تساهل در ضبط عقاید و مذاهب را کنار گذاشته و از کتب غیر قابل اعتماد استفاده نکرده، مخصوصا کتاب‌ هایی که دشمنان یک قوم در مورد آنها نوشته‌ اند. ایشان هیچ مطلبی را در مورد مذهبی یا شخصی ننوشته‌ اند مگر اینکه با دقت کافی مصادر آن را پیدا کرده و به کتبی مراجعه کرده‌ اند که توسط بزرگان و علمای آنها نگاشته‌ اند، مؤلف با عنایت خاصی عقاید امت‌ ها را تحلیل و نقد می‌ کنند لذا این کتاب علاوه بر بیان عقاید، اثری کلامی در بیان زندگی و حالات بزرگان فرق است. ایشان پس از بیان علت تفرق امت اسلام بعد رسول اکرم صلی‌ الله‌ علیه‌ و‌ آله‌ به هفتاد و سه فرقه و علت شروع اختلاف در عصر رسالت، ده فرقه از امم اسلامی را ذکر می‌ کنند.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی نظریۀ «توحید وجود» (ذوق التأله) از منظر جلال‌الدین دوانی متقدم و متأخر

نویسنده:

حسن ابراهیمی، کرامت ورزدار

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

جلال الدین محمد دوانی , وحدت وجود , ذوق تأله , رساله الزوراء , عرفان اسلامی , مسایل جدید راهنما شناسی , اصطلاحنامه فلسفه

کلیدواژه‌های فرعی :

حکمت متعالیه , ملاصدرا , الاشاعره , اصالت وجود در حق , نسبت ماهیات به حق , تحول در افکار جلال الدین دوانی , جمع بین نظرات عرفان و اشاعره , اشتراک وجود در واجب و ممکن , انتساب ماهیات به وجود , اشتراک لفظی وجود در واجب و ممکن , عدمیت ممکنات , انحصار وجود در خداوند , اضافه اشراقی عالم به حق , تقدم و تاخر ماهیات نسبت به حق , معنای موجودیت ممکنات , صدور وحدت از کثرت ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

شاپا (issn):

2345-3761

چکیده :

جلال الدین دوانی بنابر اکثر آثار به جای مانده از او دارای مشربی اشعری بوده است و گرایش به اصالت ماهیت در آثارش فراوان دیده می شود. وی در رسائل و کتابهای خویش با این دیدگاه به تبیین نظریۀ «ذوق التأله» خود پرداخته است و به وحدت وجود در حق و کثرت ماهیات منسوب به حق قائل شده است. او به نوعی سعی دارد، علاوه بر حفظ مواضع اشعری خویش، از دیدگاه عرفا در مسئلۀ «صدور کثیر از واحد» تفسیری اشعری بیان کند. اما وی در طی یک انقلاب درونی و یک مبشرۀ علوی از مواضع پیشین خود دست کشیده است و با نگارش رسالۀ «الزوراء» روی به سوی اهل عرفان و معرفت می گرداند. وی در این رساله وجود را منحصر در حق می داند و صراحتاً اشاره می کند که معلول به اعتبار ذات خود معدوم و بلکه ممتنع است و فقط در نسبت با علت است که موجود خوانده می شود. با تأمل در این رساله روشن می شود که برداشت رایج از نظریۀ ذوق التأله مبنی بر اصالت وجود در حق و اصالت ماهیت در ممکنات، برداشتی بدون توجه به منویات دوانی متأخر (دوانی به روایت الزوراء) است. همچنین، روشن می گردد که مراد وی از نسبت و اضافه، اضافۀ اشراقی است و در واقع معلول عین نسبت و اضافه به علت است. وی صراحتاّ از تجلی دم زده، غیر حق را از شؤون و اطوار حق دانسته است و بیان می دارد که این وجود حق است که در ممکنات به ظهور رسیده است و در نتیجه به اندیشۀ عرفا و علی الخصوص محیی‌الدین ابن عربی نزدیک می شود

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 23 تا 39

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی تطبیقی دیدگاه فخر رازی و علامه طباطبائی درباره صفات خبری

نویسنده:

محمد باقر حجتی، حمیدرضا مناقبی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه علامه طباطبایی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

فخر رازی , علامه طباطبایی , مجسمه , تشبیه , آیات صفات , اسمای الهی , صفات الهی , صفات خبریه , مجسمه (مشبهه صفاتیه) , صفات خبریه , درباره علامه طباطبایی

کلیدواژه‌های فرعی :

تأویل , نظریه تفویض , الاشاعره , حمل متن بر ظاهر , فرق ظاهر گرا , حنابله , صفات خبری , صفاتیه , شیطانیه , دروغ بودن مجاز , مالک بن انس , پذیرش بلاکیف صفات , تقدم نقل , استوای خدا بر عرش , ارجاع مشابهات به محکمات , اثبات بلا تشبیه , نفی نقائص از خداوند , کارکرد صفات سلبی , اشعری ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

از جمله مباحث کلامی‌ در میان مفسّران، تفسیر آیاتی از قرآن کریم است که موهم صفات انسان‌گونه برای خداوند متعال است. مجسّمه، اشاعره، معتزله و امامیّه در این باب اختلاف نظر دارند و هر یک با استفاده از رویکرد کلامی‌خود، این آیات را تفسیر نموده‌اند. این مقاله پس از مروری کوتاه بر دیدگاه‌های کلامی‌ مشهور، به تبیین نظر علاّمه طباطبائی، مفسّر بزرگ معاصر، امامیّه، در باب تنزیه خداوند از صفات انسان‌گونه می‌‌پرازد و آن را با دیدگاه فخر رازی، از مفسّران بزرگ اشاعره، مقایسه می‌‌نماید و نشان می‌‌دهد که چگونه هر یک دارا بودن صفات انسان‌گونه را منافی با تجرّد ذات خداوند متعال می‌‌دانند. با تبیین صفات خبری در آثار این دو مفسّر بزرگ، می‌‌توان به این نتیجه رسید که اعتقاد به تجسیم خداوند مورد پذیرش هیچ ‌یک از آنها نیست. علاّمه طباطبائی معتقد است با پیروی از اهل بیت(ع) و گرفتن اصل معنا، با حذف لوازم، باید معنای نهایی و جدّی کلام خداوند در آیات شاملِ صفات خبری را پس از در نظر گرفتن تمام قرائن، از جمله آیات تنزیه و مسائل عقلی، به ‌دست آورد، در صورتی که فخر رازی معتقد به تنزیه و تأویل است و در پاره‌ای موارد به تفویض گرایش پیدا کرده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 7 تا 30

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

موسسين و علماء نامدار اشاعره چه كساني هستند؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ

پاسخ تفصیلی:

اشاعره نامي است براي پيروان ابوالحسن اشعري[1]، او نواده ابو موسي اشعري (260 ـ 324) كه در آغاز غيبت صغري در بصره به دنيا آمد، پدرش اسماعيل بن اسحاق مكني به «ابي بشر» از طرفداران اهل حديث بود. اشعري در كودكي با عقايد اهل حديث خو گرفت،[2] او پس از آنكه بیشتر ...

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اشاعره (اهل سنت) , 3- اهل سنت Sunnism (فرق اسلامی) , تاریخ اهل سنت , فرقه های اهل سنت , مذاهب فقهی اهل سنت

کلیدواژه‌های فرعی :

اشاعره , الاشاعره , خاندان اشعری , محدثان اشعری , مفسران اشاعره , اشعری ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

چگونگي تاسيس و گسترش مذهب اشعري را توضيح دهيد.

نوع منبع :

پرسش و پاسخ

پاسخ تفصیلی:

مذهب اشعريه از معروف ترين مذاهب كلامي در دنياي اهل سنت است كه در آغاز قرن چهارم هجري پديد آمد. قبل از آن، مذهب حنبليه، مذهب رسمي و معروف ميان اهل سنت بود. مؤسس مذهب اشعريه ابوالحسن علي بن اسماعيل اشعري است، وي به سال 260 هجري قمري در بصره به دنيا آمد بیشتر ...

کلیدواژه‌های اصلی :

اشاعره (اهل سنت) , عقاید اشاعره , 3- اهل سنت Sunnism (فرق اسلامی) , فرقه های اهل سنت , مذاهب فقهی اهل سنت

کلیدواژه‌های فرعی :

اشاعره , الاشاعره , اشعریه ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

چه رابطه اي بين اشاعره و ماتريديه وجود دارد؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ , مطالعه تطبیقی

پاسخ تفصیلی:

تا آنجايي كه تاريخ گواهي مي دهد در عصر خلافت معاويه، امت اسلامي بنام دو گروه علويه و عثمانيه معروف بودند و بعد از آن، در اثر تحولات، بنابر يك قول در زمان عمر بن عبدالعزيز و بنابر قول ديگر در زمان خلفاي عباسي اصطلاح اهل سنت بر عثمانيان اطلاق شده و علو بیشتر ...

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ماتریدیه , اشاعره (اهل سنت) , عقاید اشاعره , ماتریدیه (اهل سنت) , اصول اشاعره , 3- اهل سنت Sunnism (فرق اسلامی) , فرقه های اهل سنت , آثار درباره ماتریدیه

کلیدواژه‌های فرعی :

اشاعره , الاشاعره , ماتریدیه , عقاید اشاعره , اصول اشاعره ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

چه نقدهاي كلي بر اشاعره وارد است؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ

پاسخ تفصیلی:

اشاعره نامي است كه بر پيروان مكتب كلامي ابوالحسن علي بن اسماعيل اشعري اطلاق مي‌شود[1](260 ـ 324) و در معناي عام به سنت‌گرايان يا اهل سنت و جماعت گفته مي‌شود.[2] كه در اين نوشتار مباني اعتقادي‌شان در چند بخش نقد و بررسي مي‌شود. ابوالحسن اشعري در برابر بیشتر ...

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اشاعره (اهل سنت) , عقاید اشاعره , 3- اهل سنت Sunnism (فرق اسلامی) , انتقادات وارد بر اهل سنت

کلیدواژه‌های فرعی :

اشاعره , الاشاعره , اصول اشاعره ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر