جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسئله لعن و تبری یکی از ضروریات اجتماعی و از راههای سوق دادن مردم به حق و حقیقت و دوری از فساد و تباهی است. عنوان رساله حاضر«لعن در قرآن» می باشد و هدف از این رساله این است که با مفهوم لغت در قرآن آشنا شویم و آنرا از مفاهیم دیگری مثل سبّ جدا کنیم. برای روشن شدن این مسئله آیاتی که پیرامون لعنت در قرآن کریم آمده، مورد بررسی قرار گرفته است. این رساله در یک مقدمه و شش فصل تنظیم گردیده. در مقدمه به هشت مسئله از کلیات تحقیق پرداخته شده است. فصل اول به عنوان معنا شناسی واژه لعن و مترادفات آن می باشد. در این فصل واژه لعن و سبّ از نظر لغت مورد بررسی قرار گرفته و به ارتباط بین این دو واژه اشاره شده و سایر واژه های مترادف با لعن مانند: تبرّی، بعد، تباب و ... معرفی و به پیشینه لعن نیز اشاره شده است. فصل بعدی این رساله به عواملی که باعث ملعون شدن می گردد اختصاص یافته و علل ملعون شدن گروههای مختلفی که در قرآن مورد لعن قرار گرفته اند، اعم از پیشینیان و معاصران پیامبر(ص) بررسی شده است. اقسام لعن و احکام مربوط به لعن و سبّ در فصل سوم مورد بررسی قرار گرفته است و از جمله پیرامون حکم لعنت مسلمان و مؤمن، گنهکاران، مخالفین، افراد معینّ و مستحقین لعن و ... و همچنین حکم سبّ بر انسان ها بحث شده و در آخر سخن غزالی درباره لعنت مورد نقد قرار گرفته است. در فصل چهارم به آثار و عواقب لعن و سبّ اشاره شده است. آثار لعن مانند: کم شدن مال و اهل، عدم توفیق بر ایمان و هدایت، شکست اهل باطل و ... و آثار سبّ همچون: ایجاد عداوت و دشمنی، تحریک انسان(جاهل) بر مقابله به مثل، به شمار آوردن انسان در زمره فاسقین و... در فصل پنجم به معرفی هیجده گروه از ملعونین در قرآن پردامهریزییییزرزطزرطرظطیببییبیبیبخته شده است همچون: شیطان، کافران، اهل کتاب، اقوام گذشته همچون قوم عاد و فرعون، ظالمان، منافقان، دروغگویان و ... و در فصل آخر نیز خلاصه و نتیجه گیری تحقیق ذکر شده و در مجموع می توان گفت که در آیات و روایات خداوند و معصومین(ع) اوصاف و افراد و گروههای مختلفی را مورد لعنت قرار داده اند و از آنجا که قرآن و معصومین(ع) به عنوان راهنما و هدایتگر انسان در مسائل مختلف می باشند می توان نتیجه گرفت که لعن کردن بر این اوصاف و افراد و گروه هایی که مستحق لعنت بوده اند جایز می باشد.

پژوهشی دربارة لعن و نفرین از دیدگاه قرآن است. نویسنده پس از ذکر کلیات، در فصل دوم به بیان معنای لعن در قرآن که دوری از رحمت الهی و برابر با عذاب خداوند است پرداخته، سپس واژگان دیگری که با لعن مرتبط هستند همچون برائت، رجم، غصب، بُعد، خسأ و سحق تبیین می کنند. وی در ادامه به آیات مربوط به لعن و لعن کنندگان اشاره می کند و آورده است که ماده لعن گاهی به خدا و گاهی به غیر او مانند ملائکه، ناس، داود، عیسی، مؤذن، پیامبر اسلام(ص) و اهل بیت اسناد داده شده است و نیز در فصلی دیگر اسباب لعن را یادآور می شود که استکبار، آزردن خدا و پیامبر، قتل عمدی مؤمن، پیمان شکنی، کفر، کتمان بینات، نفاق، قطع رحم، شرک، ولایت کافران، از جمله آن ها می باشند و بیان می کند که چون تمام این اسباب از مصادیق و یا مؤلفه های کفر، ظلم و عصیان است، بنابراین می توان لعن را از آثار کفر، ظلم و معصیت دانست. در پایان نویسنده پیامدهای لعن را به دنیایی و آخرتی تقسیم می کند و اشاره ای به کارکردهای فردی و اجتماعی لعن نیز می نماید.

خوش نیست اساس فتنه و کین بودن بد خواه و بد اختر و بد آیین بودن دوری ز سخن چینی و نمامی کن چون بد صفتی بود سخن چین بودن موضوع تحقیق، سخن چینی و نمامی از دیدگاه آیات و روایات و آثار و عوامل فردی و اجتماعی است. هدف ازارائه این تحقیق، آشنا بودن با آفات زبان مخصوصا آفت سخن چینی است که چطور انسان ها در دام آن می افتند و به آن مبتلا می شوند و چگونه می توان از این رذیله اخلاقی در امان ماند و اگر در ورطه آن افتاد راه درمان آن چیست که با استفاده از آیات قرآن کریم و احادیثی که از ائمه اطهار علیهم السلام و پیامبر صلی الله علیه وآله در این زمینه آورده شده و این که چه پیامدهایی چه در این دنیا و چه در آخرت و هم چنین عذاب های الهی، انسان بتواند در برابر این معضل خود را واکسینه کند. سخن چینی به معنای انتقال سخن از عده ای به عده ای دیگر است به قصد فتنه انگیزی و دو به هم زنی در واقع سخن چینی مساوی با فاش کردن راز و پرده دری است که هر چه از احوال مردم دیده شود که به افشاء آن راضی نباشند اشاعه آن سخن چینی است. فقط زمانی جایز است که جان انسانی در خطر باشد و در بقیه موارد از گناهان کبیره به حساب می آید علت و انگیزه و ریشه های درونی و سخن چینی غالبا بد خواهی نسبت به کسی که داخل در ایذاء است و یا اظهار محبت یا تفریح و سرگرمی و ... است یا به دلیل حس حقارت و حسد، دشمنی و کینه توزی است که وظیفه انسان ها در مقابل فرد سخن چین این است که او را نهی کرد، تصدیق نکند، به سخنش اعتماد نکند و در پی تجسس برنیاید و ... بدترین انواع سخن چینی سعایت است که از فرد منظور نزد امیر یا حاکم سخنی بگویند که بخواهند او را بد جلوه دهند و در احادیث، آمده که شریرترین افراد، نمامان هستند و توصیه شده که از هم نشینی با نمام بپرهیزید، از پیامدهای اخروی سخن چینی عذاب قبر است که پیامبر صلی الله علیه وآله فرموده یک سوم عذاب قبر از سخن چینی می باشد و محروم شدن از بهشت، مسخ در محشر و غیره می باشد که انسان های سخن چین به شکل میمون، سگ و عقرب و ... در می آیند. حال که این نکات گفته شد اگر کسی به این مرض مبتلا شد چگونه می توان آن را درمان کرد و از راه های مداوای آن این است که همیشه خود را در پیشگاه خدا حاضر ببینیم و مرگ را در نظر داشته باشیم و قبل از این که به حسابمان برسند خود به حسابمان رسیدگی کنیم تا در حضور انبیاء و اولیاء سرافکنده و نادم نباشیم و زبان را به سکوت عادت دهیم و جز در راه حق سخنی نگوییم و این که اگر سر زبانمان در هنگام سخن چینی و دو به هم زنی، علی الظاهر در کام ماست ولی به طور یقین آن سرش در آتش قهر خداوندی معذب است. از منابع استفاده شده در این مجموعه می توان، قرآن، کتب روایی مانند وسایل الشیعه، بحارالانوار و ... کتاب های اخلاقی مانند اخلاق در قرآن، گناهان کبیره، پیام قرآن، ... داستان هایی که در ذیل کتب اخلاقی آورده شده نظیر سعایت به کسانی که باعث شهادت امامان معصوم علیهم السلام شده و غیره می توان ذکر کرد. و هم چنین اشعاری در این زمینه از بوستان و گلستان سعدی و ... آورده شده نام برد نتایج بدست آمده در این باب این که سخن چینی از گناهان کبیره است و بر روح و روان فرد اثر می گذارد و باعث سلب اعتماد مردم می شود عذاب اخروی در بردارد و این که چگونه زبان خود را حفظ کنیم گرفتار این آفت و دیگر آفات زبان نشویم.

از صدر اسلام پیامبر اکرم (ص) و صحابه در مواجهه با بی دینان و خارجان از محدوده ایمانی و نیز با بددینان که به ترتیب در زبان قرآنی «کافر/ مشرک» و «منافق/ فاسق» خوانده شده اند، از اصطلاحات و تعابیر قرآنی استفاده کرده اند، در بررسی تاریخ اجتماعی زبان دینی در اسلام و با در نظر گرفتن انبوهی از شواهد که از متون کلامی، فقهی، تاریخی و ادبی برمی آید، ملاحظه می شود که بسیاری از کاربران این مجموعه واژگان و تعابیر در بافت مباحثات و منازعات درون دینی، مشروعیت چنین کاربردهایی را به سخن قرآنی مستظهر می دانستند.در موارد بسیار فهم ناصواب از آیات مربوط به بددینان و بی دینان موجب شده است که برخی از مسلمانان در جریان تکفیر و تفسیق ها و مناقشات کلامی، فقهی، سیاسی و...از طریق قیاس و تعمیم مصادیق این آیات، واژگان و تعابیر به کار رفته در آن ها را در مورد رقبا و مخالفان به کار گیرند. در این نگاشته بر آنیم با ارائه برخی شواهد تاریخی، چند و چون فهم و برداشت ها از آیات یاد شده را بررسی کنیم و به اختصار نشان دهیم که چگونه فهم ناصواب از این آیات و به کارگیری نادرستشان گاه به جای تقویت همگرایی مسلمانان به واگرایی آنها انجامیده است.

کتاب های 4 جلدی احتجاج ترجمه اثر معروف کلامی شیعه (ابومنصور احمد بن علی طبرسی) است که پیرامون مناظرات و احتجاجات پیامبر، ائمه و اصحاب ایشان در مقابل مخالفان ایشان نگاشته شده است و توسط احمد غفاری مازندرانی ترجمه شده است. این ترجمه سلیس نبوده و به نثر قدیمی نگاشته شده است. در ضمن وی بر این ترجمه اضافاتی از مقدمه و فهارس، ایجاد نکرده و فقط به ترجمه متن کتاب پرداخته است. تنها کاری که انجام داده است، کتاب دو جلدی احتجاج را در چهار جلد ترجمه نموده است. مولف علاوه بر مباحث اصول مکتب اثنی عشری شیعه همانند امامت و خلافت به مباحث مهدویت و توقیعاتی که در زمان غیبت صغری به دست شیعیان و علما رسیده اشاره کرده است. در مجموعه کتب احتجاج به موضوعاتی مانند: معنای جدال به احسن، احتجاج پیغمبر با یهودان، فضایل امیرالمومنین (ع)، داستان سقیفه بنی ساعده، احتجاج علی (ع) درباره خلافت، احتجاج علی (ع) بر طلحه و زبیر، احتجاج علی (ع) بر احبار یهود، احتجاج فاطمه (س) در موضوع فدک، خطبه امام حسن (ع) در بیان فضیلت اهل بیت (ع)، احتجاج زینب (س) بر کوفیان، احتجاج امام باقر (ع) در معرفت خدا، احتجاج امام صادق (ع) بر ابن ابی العوجا و ابوحنیفه، احتجاج امام رضا (ع) بر زندیق در وجود خداوند و صفات او، احتجاج امام عصر (ع)، توقیع در رابطه با غلات و دیگر موضوعات مرتبط اشاره شده است.