جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر، پژوهشي است که در آن علاوه بر آنچه در روايت هستي‌شناسي اين دو فيلسوف مي‌آيد، سير بحث هستي‌شناسي در يونان ماقبل ارسطو در فصلي که به هستي‌شناسي وي مي‌پردازد، آمده است تا پيشينه تحقيق در هستي‌شناسي او به‌اختصار روايت شده باشد. از سير معناي دو واژه «وجود» و «موجود» در زبان و فرهنگ عربي و نيز هستي‌شناسي فيلسوفان در تمدن اسلامي هم در فصل چهارم، به‌اختصار، سخن رفته تا درآمدي باشد بر هستي‌شناسي ابن‌سينا و زمينه نزديک شدن به فهم - تفسير آن را فراهم کند.

الكتاب رسالة لنيل درجة الماجستير مقدمة من الباحث طارق عبد الحميد عبد الرءوف عبد الوهاب، بقسم الأديان والمذاهب بكلية الدعوة الإسلامية بجامعة الأزهر، سنة 1420هـ/1999م، يعقد فيها الباحث مقارنة بين حركات الإصلاح التي تصدت لإصلاح المسيحية، ومحاولة إعادتها إلى أصولها التي يعتقدها أتباعها، وبين حركات الإصلاح التي تصدت لإصلاح أحوال المسلمين وأوضاعهم التي تخالف كتاب الله وسنة رسوله صلى الله عليه وسلم. وقد راعى غفي انتقاء الحركات الإصلاحية المدروسة أن تكون معبرة عن قضية الإصلاح تعبيرا متكاملا. ويتألف البحث من بابين: الباب الأول عن "حركات الإصلاح في المسيحية"، ويتألف من أربعة فصول: 1- حتمية الإصلاح المسيحي. 2- إرهاصات الإصلاح المسيحي. 3- وقائع الإصلاح البروتستانتي والإصلاح المضاد. 4- إصلاح الموحدين. أما الباب الثاني، فعن "حركات الإصلاح في العالم الإسلامي"، ويضم أربعة فصول: 1- حركة الشيخ محمد بن عبد الوهاب وأثرها في الإصلاح. 2- حركة الشيخ محمد بن علي السنوسي وأثرها في الإصلاح. 3- حركة الحكيمين الأفغاني ومحمد عبده وأثرها في الإصلاح. 4- مقارنة بين الإصلاح في المسيحية والاصلاح في الإسلام

يقدم الكتاب عرضا لتاريخ الأديان الكبرى في العالم الحديث، أي الأديان التي لا يزال لها حضور في عصرنا الحالي، مستبعدا الأديان القديمة البائدة. ويتألف الكتاب من ثلاثة أبواب: الباب1- مدخل إلى علم تاريخ الأديان مع تصنيف لأديان العالم: ويتألف من فصلين: - الفصل1- مدخل إلى علم تاريخ الأديان. - الفصل2- تصنيف أديان العالم. الباب2- ديانات الشرق الأقصى الفلسفية والأخلاقية: ويضم أربعة فصول: - الفصل1- الديانات الهندية. - الفصل 2- الديانات الصينية. - الفصل3- الديانات اليابانية. - الفصل4- الديانات الفارسية. الباب3- مجموعة الديانات التوحيدية: ويمض ثلاثة فصول: - الفصل1- الديانة اليهودية. - الفصل2- الديانة المسيحية. - الفصل3- الإسلام. وتضم الخاتمة دراسة مقارنة في خصائص الديانات التوحيدية وديانات الشرق الأقصى.

---

‫اين پژوهش در طي پنج فصل، به مقايسه مباني انديشههاي شيعه و سکولاريسم پرداخته و اساس مباني عدالت اجتماعي را از منظر اين دو ديدگاه بررسي نموده است. در کليات اين پژوهش، تعاريفي از مفاهيم عدالت اجتماعي، شيعه، کلام شيعه، سکولار و الهيات سکولار بيان شده است. سپس عدالت اجتماعي از نظر کانت، مارکس و رالز، به عنوان نمايندگان ديدگاه ليبراليسم وديدگاه علامه طباطبايي، شهيد صدر و شهيد مطهري به عنوان نمايندگان ديدگاه شيعه بيان شده است. تعريف کانت از عدالت عبارت است از: محدود کردن آزادي هر فرد، به گونهاي که آزادي او با آزادي افراد ديگر هماهنگ شود؛ تا جايي که در چارچوب قانون عام امکان پذير باشد. مارکس عدالت اجتماعي را به معناي مساوات و برابري گرفته است و عدالت را به بعد مادي و اقتصادي آن فروکاسته است و رالز عدالت را به مثابه انصاف دانسته است. عدالت اجتماعي از نظر علامه اين است که با هر يک از افراد جامعه، طوري رفتار شود که مستحق آن است. شهيد صدر در بيان عدالت اجتماعي اسلام معتقد است که اسلام نظام توزيع ثروت در جامعه اسلامي را از عناصر و تضمينهايي بهرهمند کرده است که قادر بر تحقق بخشيدن به عدالت اسلامي باشد. پس از اين مطالب، مباني کلامي عدالت اجتماعي در انديشه شيعه و در پي آن مباني الهياتي عدالت اجتماعي در انديشه سکولاريسم بيان شده است. در پايان بيان شده است که مکتب شيعه و سکولاريسم، هر دو به مقوله عدالت اجتماعي به عنوان يک راهبرد اساسي در حيات اجتماعي پرداختهاند. در اين زمينه توصيههاي ليبراليسم عبارتاند از: حمايت از استقلال فردي، دولت حداقل، و تنظيم روابط اجتماعي. در مقابل، نگرش شيعي عدالت را شيوه مديريت و ربوبيت آفرينش و ملاک و معيار حکمت عملي و قوام فضايل اخلاقي و تبلور «صراط مستقيم» و ملاک مشروعيت نظام سياسي و نيز محور احراز پستهاي سياسي، اجتماعي و ديني ميداند. همچنين به اين نکته نيز اشاره شده است که درک متفاوت از عدالت، ناشي از تفاوت در مباني کلامي يا متافيزيکي است.

از دیر زمان مساله تعارض ظاهری میان علم پیشین الهی و اختیار انسان ذهن متکلمان و فیلسوفان دین را به خود مشغول داشته است. از انجا که علم مطلق الهی مستلزم خطا ناپذیری آن است، از این رو اگر خداوند در زمان T1 بداند که فاعل S عمل A را در زمانT3 انجام می‌دهد ، انگاه S در زمان T3 فعلی جز A را نمی‌تواند انجام دهد و این در تعارض با اختیار انسان است. خردورزان در حوزه فلسفه دین در تبیین مسائل مذکور به نتایج متفاوتی رسیده‌اند. عده‌ای تعلق علم پیشین الهی را به افعال اختیاری انسان انکار می‌کنند، عده‌ای دیگر با قبول تعلق علم پیشین الهی به افعال اینده انسان، اختیار را انکار می‌کنند. اما اینکه تا چه حد می توانند از عهده حل این مساله برایند خود قابل تامل است . در این پایان نامه با توجه به هدف آن که بررسی و مقایسه اراء استاد مطهری و ویلیام هاسکر در باب علم پیشین الهی و اختیار است، ابتدا به بیان آراء هاسکر می‌پردازیم آنگاه به بررسی دیدگاه استاد مطهری خواهیم پرداخت. در نهایت هم وجوه شباهت و اختلاف دیدگاه هاسکر با اراء استاد مطهری نشان داده می‌شود. نتیجه گیری نهایی این است که هر دو متفکر سازگاری علم پیشین الهی با اختیار انسان را می پذیرند. اما موضعی که هاسکر برای رفع جبرگرایی انتخاب می‌کند "خداگرایی گشوده" نام ‌دارد. که این دیدگاه با نظریات استاد مطهری مقایسه شده است.

طرح و مقایسه مهم‎ترین مباحث مربوط به آفرینش جهان در «الهیات اسلامی» و مسیحی است که با تکیه بر آرای «ابن‌سینا» و «توماس آکوئینی» به عنوان دو تن از برجسته‌ترین اندیشمندان الهیات اسلامی و مسیحی و با هدف تشریح میزان تاثیرگذاری شیخ‌الرئیس بر «الهیات مسیحی» تدوین یافته است. البته علاوه بر این، آراء و مناقشات متکلمان نیز مورد بررسی قرار گرفته است. مسایلی که در این تحقیق بدان پرداخته شده عبارت‎اند از: برخی از مباحث وجودشناسی که مرتبط با آموزه خلقت است، مفهوم خلقت و ویژگی‌های آن، نقش قدرت، اراده و علم در آفرینش، حدوث و قدم عالم و ارزیابی دلایل آن، کیفیت خلقت و نظریه صدور و رابطه خداوند با اشیا.