جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «الافلوطینیة المحدثة و التوحید الاسماعیلی» اثر محمد عبدالحمید الحمد به زبان عربی می باشد. این کتاب راجع به تأثیر پذیری اسماعیلیان از نوافلاطونیان در بخش توحید بحث کرده است. نویسنده مطالب کتابش را در دو باب تنظیم کرده و هر بابی متضمن چند فصل است. باب اول که راجع به تأثیر آثار نوافلاطونیان بر تفکر مسیحی است دارای چهار فصل می باشد. مؤلف در فصل اول از مسائلی نظیر مکان زندگی، محل تحصیل و اساتید افلوطین سخن گفته و به برخی از مهمترین تفکرات وی نظیر عنایت الهی، صدور عقل از واحد، صدور نفس از عقل و خیر و شر اشاره کرده است. سپس در فصل دوم به زندگی شاگرد افلوطین - یعنی فرفوریوس - و افکار و تأثیرات وی می پردازد. در فصل سوم و چهارم نیز به دیگر شخصیت های مؤثر نوافلاطونیان توجه شده است. نویسنده در باب دوم سخن از تأثیر نوافلاطونیان بر تفکر اسلامی گفته و مطالبش را در چهار فصل گنجانده است. در فصل اول به سیر تطور تصوف در جامعه اسلامی اشاره رفته و در فصل دوم از ظهور دعوت اسماعیلی و منشأ پیدایش آن سخن گفته شده است. در فصل سوم به فلسفه ابوبکر رازی و مناظره هایی که بین اسماعیلیان و غیر آنها اتفاق افتاده است پرداخته شده و در فصل چهارم از رسائل اخوان الصفا و نقش اسماعیلیان در تألیف و شرح آن سخن به میان آمده است.

مؤلف بسال 707 از مكه به مدينه رفت و تاج الدين عبدالله معمار بغدادي بدانجا رفته و چون در خطه ايران و مخصوصاً اصفهان گفتگوي بسيار در بحث امامت و خلافت حضرت پيامبر اسلام بود، تاج الدين سؤالي چند به شيخ واعظ نظام الدين اسحاق متزهد تقديم داشته بود، اين سؤالها و پاسخها عربي بود. بنا بدرخواست گروهي مؤلف آنها را به فارسي برگرداند، با تنقيح و افزودگي مطالبي سودمند. اين كتاب بصورت سؤال و جواب و در اثبات اصول اعتقادي و داراي دوازده فصل بدين تفصيل مي باشد: فصل اول: در توحيد. فصل دوم: در نبوت. فصل سوم: در امامت مطلق. فصل چهارم: در شناختن اسلام و ايمان. فصل پنجم: در وجوب تكليف و اطاعت. فصل ششم: در عصمت. فصل هفتم: در امامت مسلمانان. فصل هشتم: در اجماع و نص. فصل نهم: در بعضي از مثالب. فصل دهم: در علم الهي به اشياء‌. فصل يازدهم: در حديث غار. فصل دوازدهم: در سؤالات مختلف. اين رساله برگردان فارسي «مسبار العقيدة» تاليف تاج الدين عبدالله بن معمار بغدادي است كه در سال 707 به اصفهان رفت و در پي ملاقات با نظام الدين اصفهاني عالم بزرگ سني اصفهان، اين كتاب را تاليف كرد و آن را «مسبار العقيدة» ناميد. مترجم بااضافاتي آن را به فارسي ترجمه نموده است. نثر رساله محاوره اي و بدون تكلف است. كتاب در 12 «فصل» به تعداد ائمه اثني عشر تنظيم شده و هر فصل شامل چندين سؤال مي باشد. مخاطب سؤالات قاضي نظام الدين اصفهاني است و سؤالات به طريق استفهام انكاري تنظيم شده است و در مطاوي آن عقيده شيعه بيان شده است. : فصل اول: در توحيد. فصل دوم: در نبوت. فصل سوم: در امامت مطلق. فصل چهارم: در شناختن اسلام و ايمان. فصل پنجم: در وجوب تكليف و اطاعت. فصل ششم: در عصمت. فصل هفتم: در امامت مسلمانان. فصل هشتم: در اجماع و نص. فصل نهم: در بعضي از مثالب. فصل دهم: در علم الهي به اشياء‌. فصل يازدهم: در حديث غار. فصل دوازدهم: در سؤالات مختلف. آغاز كتاب: بعد از حمد بيقياس و ستايش و سپاس مر خداي يكتاي بي همتا را عز ذاته و جل صفاته كه همه چيزها بر وجود و يگانگي او گواه است ... چنين نويسد ... ميانه تابستان سال هفتصد و هفت از هجرت ... عارف واصل مولانا تاج الملة و الدين عبدالله بن معمار بغدادي اينجا رسيده ... سؤال چند نزد ... نظام الدين اسحاق مزهد نوشته رساله عربي ساخته ... انجام كتاب: بحظ اوفر و قسط اوفي محظوظ افتد بلطفك يا اكرم الاكرمين بجودك يا ارحم الراحمين [مرعشي 8/187]