جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از نگاه مسیحیان، یگانه میراث معتبر منسوب به عیسی و شاگردانش، عهد جدید است. از چند دهه پس از عیسی، به دلیل عدم دسترسی به او و همچنین وفات تدریجی حواریونش، مسیحیان توجه ویژه‌ای به نوشته‌هایی پیدا کردند که در مورد عیسی سخن می‌گفتند. بعدها از بین این نوشته‌ها، 27 کتاب انتخاب شد و عهدجدید را شکل داد. عهدجدید تا به امروز، که چیزی حدود بیست قرن پس از زمان عیسی و شاگردانش می‌گذرد، اهمیت و اعتبار بسیار زیادی در میان مسیحیان داشته است. مسیحیان این نوشته‌ها را کلام خدا تلقی می‌کنند و به شکلی متعبدانه، به دستورهای آن پایبند هستند. در مقابل، برخی محققان نگاه رایج مبنی بر وحیانی بودن هر آنچه در کتاب مقدس آمده را نادرست می‌دانند و معتقدند قطعاً بخش‌هایی از کتاب مقدس، توسط انسان‌ها نگاشته شده و خداوند نیز هیچ نقشی در به وجود آمدن آن‌ها نداشته است. از جمله این محققان، می‌توان به محقق و پژوهشگر عهد جدید، بارت ارمن اشاره کرد.

سنت کلیسایی برای هریک از کتاب‌های موجود در کتاب مقدس نویسنده‌ای را معرفی می‌کند و آن کتاب را محصول او می‌داند؛ اما تحقیقات جدید نشان مِ‌دهد این کتاب‌ها مملو از ادبیاتی مردمی هستند که پیش از مکتوب شدن، سینه به سینه در میان مردم نقل می‌شده است. این سنت‌های شفاهی گاه به سبب اغراض کلیسا و یا به دست نویسندگان کتاب مقدس تغییراتی یافته‌اند تا در خدمت اغراض آنان باشد. در این نوشتار به دنبال کشف این مطلب هستیم که چگونه سنت‌های شفاهی موجود در متن کتاب مقدس را از میان متون نوشته شده توسط نویسندگان شناسایی نماییم. از جمله ثمرات کشف سنت‌های شفاهی این است که می‌توانیم با قدیمی‌ترین نگاه‌هایی که در کلیسا رواج داشته، آشنا شویم و به مقایسه این نگاه‌ها با اعتقادات نویسندگان کتاب مقدس بپردازیم و برای مثال ببینیم که سنت‌های شفاهی مورد استفاده در رساله‌های پولس، چه تفاوتی با اعتقادات او داشته است.

باور مسیحیان بر این است که تمام اناجیل، الهام الهی‌اند؛ یعنی نه چیزی بدان افزوده و نه از آن کاسته شده است؛ درحالی‌که قدیمی‌ترین نسخه‌ای که از اناجیل در دسترس است، دست‌کم سیصد سال با زمان ادعایی تدوین آن فاصله دارد و نسخه‌های متأخرتر نیز تا حدود نهصد سال. همین نکته سبب شده است که آیات مختلفِ نسخه‌های گوناگون اناجیل با یکدیگر تفاوت داشته باشند؛ ادعایی که وحیانی بودن و تحریف‌ناپذیری متن اناجیل را با چالش مواجه می‌سازد. این تحقیق که بر پایة اسناد کتابِ‌مقدسی صورت گرفته، درصدد است تا با اتخاذ روشی توصیفی ـ تحلیلی، آیات الحاقی مورد ادعا در کدکس‌ها و ترجمه‌های اناجیل را بررسی و دیدگاه‌های ارائه‌شده در این زمینه را بیان کند. اشاره به طرح و تدبیر الهی بر وجود آیات ادعایی، ناتوانی نسخه‌نویسان در انتقال صحیح متن اصلی، و امکان وجود خطاهای کم‌اهمیت در متن کتاب مقدس، ازجمله دیدگاه‌هایی است که در زمینة آیات الحاقی عهد جدید مطرح شده‌اند.

با توجه به جایگاه محوری متون مقدس در دو دین اسلام و مسیحیت، ضروری است که مطالعاتی همه‌جانبه دربارة متون مقدس این دو دین بزرگ صورت پذیرد. در این راستا، مطالعات تطبیقی جایگاه ویژه‌ای در تبیین این امر خواهند داشت. این پژوهش با روش تحلیلی ـ توصیفی و انتقادی به بررسی نسخه‌های خطی عهد جدید و قرآن کریم پرداخته و به‌دنبال بررسی تطبیقی اعتبار و وثاقت این دو متن از منظر نقد نسخه‌شناسی است. بررسی قدیمی‌ترین نسخه‌های خطی عهد جدید حاکی از آن است که عهد جدید دستخوش تغییراتی توسط نسخه‌برداران شده و این تغییرات صرفاً ناشی از خطای نسخه‌برداران نبوده است و در برخی موارد، این متون به‌سبب تأکید بر آموزه‌های الهیاتیِ مورد اختلاف مسیحیان نخستین دستخوش تغییراتی شده‌اند. از طرفی، اختلاف بسیار اندکی در میان نسخه‌های خطی قرآن کریم به‌چشم می‌خورد و اگر بخواهیم عهد جدید و قرآن را صرفاً از حیث وثاقت نسخه‌های خطی آنها بررسی کنیم، نسخه‌برداران قرآن توجه و اهتمام بسیار بیشتری برای حفظ این کتاب داشته‌اند؛ حال آنکه نسخه‌برداران عهد جدید در بسیاری از موارد، متن را آزادانه تغییر داده‌اند.