جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور پدیدآورندگان
>
قاسمی حامد , مرتضی (استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران، ایران)
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 19
واکاوی و بررسی روایات اختلاف قرائت در تفسیر مأثور البرهان
نویسنده:
محمدرضا پیرچراغ ، مرتضی قاسمی حامد ، بشیر سلیمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
کلیدواژه‌های اصلی :
تفسیر مأثور
چکیده :
البرهان سید هاشم بحرانی از جمله مهم‌ترین تفاسیر مأثور شیعه در نیمه اول قرن یازدهم قمری است. تفسیر مأثور یا روایی از قدیمی‌ترین گونه‌های تفسیری است که برای تبیین آیات الهی شکل گرفته است. این روش، در قرن یازدهم با رواج قلمرو اخباری‌گری بر حوزه‌های علمی شیعه، به اوج خود رسید. تفسیر البرهان در زمره تفاسیر مأثور محض محسوب می‌شود و شامل همه سُور قرآن بوده و روایات منقول از ائمه(ع) بدون اظهارنظر مؤلف گردآوری شده است و در آن روایاتی از معصومان(ع) در باب اختلاف قرائت، شیوه تلفظ، یا نوع نزول به‌چشم می‌خورد. دسته‌بندی و نقد انواع روایات اختلاف قرائت در البرهان، موضوع اصلی این پژوهش است که با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی آن پرداخته می‌شود. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که اولاً؛ انواع روایات اختلاف قرائت در البرهان شامل: تغییر در شکل ظاهری و تقدیم و تأخیر یا جابه‌جایی کلمات، اضافه یا کم شدن کلمه یا جمله در خلال آیات، افزودن نام ائمه در آیات، و تفسیر مزجی است. ثانیاً؛ از نظر تأثیرگذاری در معنا، روایات اختلاف قرائت در البرهان در دو دسته قرائت‌های بی‌تأثیر در معنا و قرائت‌های مؤثر در معنا جای دارد. ثالثاً؛ بررسی البرهان، نشان می‌دهد روایات تفسیر مزجی که در صدر اسلام مایه اختلاف قرائت می‌شده است، در این تفسیر نیز به دلیل ماهیت روایی محض بودن آن انعکاس یافته است، مانند روایات اضافه یا کم شدن کلمه یا جمله در خلال آیات، و یا روایات افزودن نام ائمه در آیات، که غالباً از نظر سندی مخدوش می‌باشند. رابعاً؛ ذیل برخی از آیات در این تفسیر از قرائت‌های ضعیف استفاده شده است که این قرائت‌ها حکم قرآن را ندارند و قرآن کریم از هرگونه تحریفی مصون می‌باشد.
صفحات :
از صفحه 346 تا 374
مشخصات اثر
شناخت ابعاد شخصیتی سید جمال الدین حسینی؛ الگویی برای جوانان
نویسنده:
مرتضی قاسمی حامد,حامد جمالی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
مشخصات اثر
حکم برپایی جشن به مناسبت میلاد پیامبر(ص) از دیدگاه اهل‌سنت
نویسنده:
مرتضی قاسمی حامد ، ایوب شافعی پور ، مجتبی شیرانی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
مراجع
چکیده :
یکی از مسائل اختلافی میان علمای اهل‌سنت که برخی آن را بدعت تلقی کرده‌اند، برپایی جشن به مناسبت میلاد پیامبر(ص) است. سؤالی که مطرح می‌شود این است که حکم برپایی جشن در زادروز پیامبر(ص) چیست؟ پژوهش حاضر با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و به روش توصیفی ـ تحلیلی در پی یافتن پاسخ این پرسش در منابع مذاهب چهارگانه اهل‌سنت است. از بررسی منابع این نتیجه حاصل می‌شود که اکثر قریب به‌اتفاق اهل‌سنت قائل به جواز برپایی جشن به مناسبت میلاد پیامبر(ص) هستند و ادله عدم جواز، ضعیف و قابل رد و خدشه است. بر فرض که ادله جواز نیز قابل خدشه باشد، تنها یک دلیل برای جواز جشن میلاد کافی است و آن ضرورتی به نام وحدت امت اسلامی است که یکی از راههای محقق شدن آن، برپایی هرساله جشن میلاد پیامبر(ص) در اقصی نقاط سرزمینهای اسلامی است.
صفحات :
از صفحه 107 تا 118
مشخصات اثر
روش تفسیری قرشی در احسن الحدیث
نویسنده:
مجتبی محمدی انویق ، مرتضی قاسمی حامد
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
تفسیر احسن الحدیث نوشتۀ سید علی اکبر قرشی، یکی از تفاسیر معاصر است که به شیوۀ جامع در 12 جلد نوشته شده است. از مهم­ترین ویژگیهای این تفسیر، ساده و قابل فهم بودن آن برای عموم، پرهیز از نقل اقوال مختلف، پرهیز از اجمال­گویی و اشارات و تلمیحات تخصصی و ادبی، و توجه به تناسب و ارتباط آیات باهم است. ایشان در سه مرحله به تفسیر قرآن می­پردازد: بیان کلیاتی درباره سوره، تفسیر متن آیات، و بیان نکته­ها. ایشان در تفسیر از روشهای مختلفی بهره برده است: قرآن به قرآن، قرآن به روایات، و اجتهادی و عقلی. همچنین گرایشهای مختلفی از خود بروز داده است: ادبی و بلاغی، تربیتی و اجتماعی، کلامی، فقهی، و علمی. در این نوشتار به بررسی این روشها و گرایشهای تفسیری پرداخته شده است. از بررسی آنها، این نتیجه حاصل می­شود که این تفسیر در زمره تفاسیر به سبک واعظانه قرار می­گیرد که با هدف تربیتی و اجتماعی به نگارش درآمده است. از این رو از روشها و گرایشهای مختلفی برای تحقق این هدف بهره برده است. البته می­توان آن را از نوع تفاسیر جامع نیز برشمرد؛ زیرا از روشها و گرایشهای تفسیری بسیاری استفاده می­کند.
صفحات :
از صفحه 77 تا 89
مشخصات اثر
ترس در نهج البلاغه
نویسنده:
پدیدآور: حمید کرمی بروجنی ؛ استاد راهنما: مرتضی قاسمی حامد ؛ استاد مشاور: عباس مصلایی پور
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
چکیده :
واکاوی مفهوم ترس در کتاب گران‌قدر نهج‌البلاغه، یکی از مباحث مغفول از دید محققان است که بررسی آن، علاوه بر روشن کردن حوزه مفهومی ترس از منظر امام علی(ع) و شناسایی انواع ترس‌ها و راهکارهای مدیریت آن، سبب می‌شود تا همگان ضمن آشنایی با این مفهوم و راهکارهای آن، در جهت رشد و تعالی زندگی خود گام بردارند. یکی از مسائلی که پیوندی روانی ـ دینی با انسان دارد، ترس است. ترس، حالتی انفعالی و واکنشی روانی است که انسان در برابر تهدید خطر یا ضرر از خود بروز می‌دهد. از آنجا که به‌صورت واکنش غیرارادی در انسان ظاهر می‌شود، رفتاری غیراختیاری است و مورد ارزشیابی قرار نمی‌گیرد. بنابراین تنها زمانی می‌توان ترس را مورد بررسی قرار داد که بسته به متعلق آن ارزش‌گذاری شود. ترس در کلام امیرمؤمنان(ع) به دو قسم ارزشی و ضدارزشی بیان شده است. دسته اول از مهم‌ترین فضایل و ارکان اخلاق است که در مرحله عالی، نقشی سازنده در تربیت انسانها دارد و در ابتدایی‌ترین مرحله سبب نجات از خطراتی است که انسان را تهدید می‌کند و در بیان حضرت، محبوب‌ترین بنده خدا، خوف و ترس و بیم را لباس خود کرده است که مبادا برای او لغزشی و غفلتی حاصل شود و شیطان نفس فرصت یابد تا او را منحرف گرداند و به مقصود نرسد. دسته دیگر که در زمره رذایل اخلاقی قرار می‌گیرد، مانع رشد و تعالی انسان می‌گردد. یکی از ترس‌هایی که امام از خود دور کرده‌اند ترس از مرگ به عنوان یک ترس ضدارزشی می‌باشد. در این پایان‌نامه، ابتدا کلمات و مفاهیم مرتبط با ترس جمع‌آوری شده است. در ادامه، ضمن بررسی سخنان امام علی(ع)، عوامل، آثار و راهکارهای مدیریت این پدیده رفتاری، استخراج و با روش توصیفی ـ تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است. پایان‌نامه حاضر از چهار فصل تشکیل شده است که هر فصل به دو گفتار تقسیم می‌شود. مفهوم شناسی واژگانی چون «هیبه»، «هول»، «حذر»، «وحشه»، «وجل»، «خوف»، «رهب» و «جبن» در نهج البلاغه نشان می‌دهد که به‌طور مستقیم معنا و مفهوم ترس را دارند. شناخت خدا، معاد و کیفرهای الهی در آخرت، و عواقب گناه و نافرمانی از جمله عوامل ترس‌های ارزشی، و دنیاپرستی، پیروی از هوای نفس و آرزوی بلند، مرگ و جنگ از جمله عوامل ترس‌های ضدارزشی در نهج البلاغه می‌باشند. همچنین بنده دنیا نشدن، تقوا و خودسازی از جمله آثار ترسهای ارزشی، و دنیاطلبی، دوری از حق و فراموشی آخرت از جمله آثار ترس‌های ضدارزشی می‌باشند. از کلام امام علی(ع) برای تقویت ترس‌های ارزشی، راهکارهایی چون خودشناسی و تهذیب نفس، استدلال با دلایل روشن، و ایمان به معاد، و برای مقابله با ترس‌های ضدارزشی راهکارهایی چون یقین، یاد مرگ و برداشتن توشه از دنیا برای آخرت قابل استخراج است. بررسی سخنان امام علی(ع) در نهج البلاغه نشان دهنده میزان اثرپذیری ایشان از آیات قرآن کریم در مقوله ترس می‌باشد که در جای جای کلام ایشان نمود عینی دارد. البته اثرپذیری ایشان به دو شکل مستقیم و غیرمستقیم صورت گرفته است.
مشخصات اثر
گستره معنایی «رب» در قرآن کریم
نویسنده:
مرتضی قاسمی حامد ، سید محمد میرحسینی ، مجتبی شیرانی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
کلیدواژه‌های اصلی :
اصطلاحنامه علوم قرآنی
چکیده :
یکی از اسمای الهی که بعد از اسم جلاله «الله»، بیشترین کاربرد را در قرآن دارد، واژه «رب» است. این واژه در قرآن از معانی مختلفی برخوردار است که در فرهنگهای لغت عربی، تنها به برخی از معانی آن اشاره شده است. در این مقاله به بررسی آیات قرآن و سیاق آنها در این خصوص پرداخته می­‌شود، تا معانی مختلف این واژه و مشتقات آن در قرآن کریم استخراج گردد. با بررسی آیات پی می­‌بریم این واژه در اکثر موارد در معنای خداوند متعال و در موارد اندکی در معنای غیر خداوند استعمال شده است. واژه «رب» و مشتقات آن، در 10 مورد در قرآن کریم، در معنای غیر خداوند استعمال شده است: ارباب، ربائب، بت، ستاره، ماه، خورشید، ملک، فرعون، ربانیّون و ربانیّین، و ربیّون. در بقیه موارد، در معنای خداوند به کار رفته است که معانی آن با توجه به آیات مرتبط از این قرارند: خالقیت، احیاء، اماته، هدایت تکوینی، هدایت تشریعی و رحمت. بنابراین می‌­توان برای واژه «رب» و مشتقات آن در قرآن کریم، دو معنای محوری «خداوند» و «غیر خداوند» را در نظر گرفت. استعمال این واژه در معنای خداوند، ما را به گستره معنایی این واژه می‌­رساند، به طوری که تمامی معانی ذکر شده در این واژه نهفته است و در هریک از آیات، با توجه به سیاق، بر یکی از معانی آن تأکید شده است. اما استعمال این واژه در معنای غیر خداوند، به معنای در نظر گرفتن بخشی از معنای حقیقی واژه است.
صفحات :
از صفحه 64 تا 74
مشخصات اثر
آثار به‌کارگیری عقل در نهج البلاغه
نویسنده:
مرتضی قاسمی حامد؛ مجید معارف
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
واژه «عقل» و مشتقات آن در نهج البلاغه در موارد متعدد به کار رفته است. امام علی(ع) بسیار به بهره­گیری از عقل و تعقل در امور مختلف توصیه می­کند. هرچند امام در صدد ارائه آثار به کار گیری عقل نبوده است، اما از بررسی موارد استعمال این واژه و مشتقاتش، می­توان به آثار آن از دیدگاه امام علی(ع) پی برد. این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی، به استخراج آثار مثبت به کار گیری عقل می­پردازد و این آثار را در چهار دسته ارائه می‌نماید: 1) در ارتباط انسان با خدا؛ یعنی موهبتهای الهی، و ثمراتی که به واسطه تعقل درباره خداوند و دستوراتش نصیب انسان می­شود. 2) در ارتباط انسان با خود؛ یعنی مواردی که باعث بهره‌مندی از زندگی دنیا و آماده شدن برای آخرت می­شود. 3) در ارتباط انسان با دیگران؛ یعنی مواردی که باعث تعامل بهتر در زندگی اجتماعی می­شود. 4) در ارتباط انسان با طبیعت و جهان؛ یعنی مواردی که باعث تعامل بهتر با طبیعت و جهان می­شود. برخی از این آثار، به صورت مستقیم در نهج البلاغه بیان و برخی دیگر به صورت غیرمستقیم و از فحوای کلام امام استخراج شده‌اند.
صفحات :
از صفحه 21 تا 49
مشخصات اثر
اصول و مبانی روش تفسیری در تفسیر کاشف و روش کار آن
نویسنده:
جواد علی کسار؛ مترجم: مرتضی قاسمی حامد
نوع منبع :
مقاله , ترجمه اثر
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
مشخصات اثر
کارکردهای «عقل» در نهج البلاغه
نویسنده:
مجید معارف، مرتضی قاسمی حامد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
چکیده :
در نهج ­البلاغه مردم به تعقل دعوت شده­اند و نقش‌ها و کارکردهایی برای عقل ترسیم شده است، اما این موارد به صراحت بیان نشده و در فحوای کلام امام علی(ع) قرار دارند. کارکردهای عقل در نهج‌البلاغه بر دو نوع است؛ یکی نظری که باعث ارتقای سطح معرفتی انسان می­شود و دیگری عملی که باعث رشد جامعه خواهد شد. این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی به استخراج کارکردهای عقل و نظام بخشیدن به آن‌ها در چهار محور می­پردازد: ارتباط انسان با خدا، یعنی کاربرد عقل برای شناخت خدا و دستوراتش و زمینه ­سازی برای ارتباط با او؛ ارتباط انسان با خود، یعنی کاربرد عقل برای شناخت اعمال خوب و بد و راهنمایی انسان برای شناخت وظایف خود در دنیا و دوری از انحراف‌ها؛ ارتباط انسان با دیگران، یعنی کاربرد عقل در انجام برخی امور اجتماعی که لازمۀ آن‌ها برخورداری از عقل است، به جهت فراهم نمودن شرایط رشد جامعه؛ ارتباط انسان با طبیعت و جهان، یعنی کاربرد عقل برای شناخت انسان از دنیا به منظور پی بردن به قدرت خدا گرچه عقل انسان در ارتباط با خدا و طبیعت با محدودیت‌هایی مواجه است.
صفحات :
از صفحه 315 تا 337
مشخصات اثر
تأملی در اوصاف و ویژگیهای حضرت یوسف(ع) در قرآن کریم و تورات
نویسنده:
مرتضی قاسمی حامد، عباس مصلایی پور یزدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی,
چکیده :
اوصاف و ویژگیهای حضرت یوسف(ع) در قرآن کریم و تورات به سه دسته تقسیم می شوند: 1) اوصاف و ویژگیهای اختصاصی حضرت یوسف (ع) در قرآن کریم که از مهم ترین آنها بنده مخلص خدا بودن، اقامه دلیل برای برائت خود و اثبات پاکدامنی، بیزاری از کفر و بی‌ایمانی، و بینا شدن چشمان یعقوب (ع) به برکت پیراهن او می‌باشد 2) اوصاف و ویژگیهای اختصاصی حضرت یوسف (ع) در تورات که از مهم ترین آنها چوپانی با برادران، خبرچینی از برادران و فرزند دوران پیری حضرت یعقوب (ع) بودن است 3) اوصاف و ویژگیهای مشترک حضرت یوسف (ع) در قرآن کریم و تورات که از مهم ترین آنها دیدن رؤیای صادقه، برخورداری از علم تعبیر خواب و برخورداری از پاکدامنی است. البته باید در نظر داشت که همین اوصاف و ویژگیهای مشترک نیز باهم تفاوتهایی دارند مثل اینکه در قرآن کریم از تعبیر خواب حضرت یوسف (ع) با عنوان تأویل یاد شده است. مقایسه همین اوصاف و ویژگیهای مشترک نیز عظمت بیشتر حضرت یوسف (ع) را در قرآن نشان می دهند. محوریت سرگذشت حضرت یوسف (ع) در قرآن کریم، اوصاف و شخصیت والای اوست به طوری که برخی از مواضع زندگی حضرت یوسف (ع) در قرآن کریم بیان نشده است مانند سرانجام مادر حضرت یوسف (ع) که مفسران در این باره اختلاف کرده اند، ولی محوریت آن در تورات تاریخ زندگی او است به طوری که به ذکر جزئیات پرداخته می شود و ترتیب تاریخی در آن رعایت شده است. از بررسی اوصاف و ویژگیهای حضرت یوسف (ع) در این دو کتاب این نتیجه حاصل می شود که شخصیت حضرت یوسف (ع) در قرآن کریم درخشان تر از تورات است؛ چون با دلایل روشن آمده، هدایت شده و به هدایت مردم می پردازد اما در تورات از هدایت کردن او خبری نیست و حتی به تهمت جاسوسی دادن به برادران توصیف می شود. با این حال نقطه مشترک دو کتاب در این است که در هر دو کتاب دامن حضرت یوسف (ع) از معاصی پاک است.
صفحات :
از صفحه 149 تا 174
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 19