جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

برخورداري از يک نظام رفتاري و اخلاقي در روابط ميان افراد، جوامع و ملت‌ها ضروري است. با توجه به کامل بودن دين اسلام و خاتمه يافتن رسالت انبيای الهي، انتظار مي‌رود که اين دين در تعامل با اديان و به‌ويژه اهل کتاب که معتقد به خداي واحد و کتاب آسماني هستند، به‌ گونه‌ای نظام‌مند عمل کند. اين مهم به عللی، از جمله فراواني پيروان مسيحيت و سابقه تاريخي تعامل اسلام با آنان و در مقايسه با تقابلي که يهوديان با مسلمانان داشته‌اند، در ارتباط با مسيحيان ضرورت مضاعفي پيدا مي‌کند. به‌طور مسلّم طراحي نظام اخلاقي بدون در نظر داشتن نظريه «ارزش»، آن نظام اخلاقي را بي‌هويت و بي‌معنا مي‌سازد. بنابراين قبل از هر چيز در تعامل با مسيحيان، بايد به تبيين نظريه «ارزش» در ارتباط با آنان پرداخت. از ديدگاه اسلام هدف از خلقت انسان رسيدن به مقام قرب الهي از طريق عبوديت و بندگي خداوند يکتاست. اين مقاله به روش تحليلي ـ توصيفي کوشیده چگونگي دستيابي به اين هدف، به‌مثابه کامل‌ترين راه رسيدن به کمال و سعادت واقعي را در ارتباط با مسيحيان و براساس آيات قرآن کريم نشان دهد.

یهودیت به عنوان اولین و قدیمی ترین آیین در سنت ابراهیمی دارای تاریخی طولانی و پرفراز و نشیب می باشد. پیروان این دین، گاهی در اقتدار و گاهی در اضمحلال، زمانی در کنعان و بیش از آن، در سفر و تبعید بوده اند. علی رغم عکس العمل متفاوت دینی یهودیان در این دوران، این سنت دینی همچنان پابرجاست و به حیات خود ادامه می دهد. این پژوهش، با نگاهی بر منابع تاریخی یهودیت پس از حضرت موسی علیه السلام تا تخریب دوم معبد در سال70 میلادی، درصدد است تا تفاوت رفتار دینی یهودیان را در دو قلمرو اقتدار و حیات در کنعان و در اسارت یا پراکندگی بررسی نماید و یافته های پژوهش حکایت از این دارد که حیات دینی یهود در دوران اسارت یا فشار بیگانگان، رو به رشد و بالندگی در زمان اقتدار و حیات در کنعان، رو به ضعف، سستی و انفعال دانست. در تحلیل قرآن کریم، علت اخراج و آوارگی بنی اسرائیل از سرزمین مقدس، سرپیچی از دستورات خداوند می باشد و علت جلا و اقتدار قوم یهود، توحید و خداپرستی آنان بوده است.

بخش عمده ای از امدادهای غیبی خداوند در قرآن کریم، مربوط به امت های پیشین و پیروان ادیان گذشته است. در این میان آیاتی که دربارة بنی اسرائیل یا قوم موسی(ع) نازل شده، از سایر امّت ها بیشتر به چشم می خورد. بحث «امداد» از دیدگاه قرآن کریم در بعضی موارد به لحاظ نوع، شرایط و کارکردها، با عهد عتیق مشابهت دارد. امدادهای خداوند هنگام خروج از مصر و یاری یهوه در بیابان و اعطای انواع نعمت های درخواستی از سوی پروردگار در قرآن کریم هم مطرح است. هرچند در برخی موضوعات، بین قرآن کریم و عهد عتیق اختلاف وجود دارد. در قرآن کریم از تعهّد خداوند مبنی بر اعطای سرزمین، به ذریة ابراهیم(ع)، از طریق اسحاق(ع) و یعقوب(ع)، آن گونه که در عهد عتیق به آن اشاره شده است، سخنی به میان نمی آید. همچنین دادن سرزمین موعود به بنی اسرائیل به طور مطلق مطرح نیست، بلکه منوط به عدم تخلف از دستورات الهی است. آنچه که از آیات قرآن کریم استفاده می شود، رهایی قوم بنی اسرائیل از بندگی و اسارت فرعون و وراثت زمین در جهت عبادت آزادانه خدای متعال است. برخی دیگر از انواع امدادها، مربوط به جامعة مسلمانان در صدر اسلام است.این مقاله، ضمن اشاره به تفاوت ها و شباهت های موجود در این زمینه، ویژگی های امدادهای غیبی در قرآن کریم و عهد عتیق را از نظر مفهوم، انواع، شرایط و کارکردها بررسی می کند.