جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسئلۀ ارتباط نفس مجرد با بدن مادی همواره مسئله‏ای غامض و مورد اختلاف فلاسفۀ اسلامی و غربی بوده است. ملاصدرا با تکیه بر مبانی فلسفی خود ارتباط نفس و بدن را متفاوت از فلاسفۀ پیشین و به شیوۀ بدیعی بیان کرده است. اندیشمندان پساملاصدرا تبیین‏های متعددی از دیدگاه وی در باب ارتباط نفس و بدن ارائه داده‏اند. هدف در نوشتار حاضر این است که تبیین دیدگاه ملاصدرا از منظر جدیدی پردازش و توضیح داده شود تا در روشن‏تر شدن و فهم بهتر آن مؤثر واقع شود. بدین منظور تلاش شده است به این پرسش پاسخ داده شود که آیا از طریق تبیین چگونگی تأثیر نفس بر بدن می‏توان فهم بهتر و روشن‏تری از تبیین ملاصدرا نسبت به تعامل و ارتباط نفس و بدن یافت؟ نتایج تحقیق گواه بر این است که از نظر صدرا بدن همان نفس است و نفس، بدون هیچ مشکلی، می‏تواند بدن را تدبیر کند و بدن از آن متأثر شود، زیرا انسان از نشئات مختلف حسی، خیالی و عقلی برخوردار است و برای هر نشئه بدن متناسب با آن وجود دارد که از مراتب تشکیکی نفس هستند و نفس با هر یک از آن‏ها جوهر واحد محسوب می‏شوند. از این‏رو، صدرا در مسئله نفس و بدن یگانه‏انگار تلقی می‏شود. باور ملاصدرا به واسطه شدن بدن مثالی، روح بخاری و قوای نفس، به‏عنوان حدود میانی، باعث نزدیک شدن نفس و بدن و سنخیت بین آن‏ها می‏شود و برای نفس امکان ارتباط با بدن طبیعی مهیا می‏گردد. این نوشتار، به جهت وضوح بیشتر تبیین‏ دیدگاه ملاصدرا در باب ارتباط نفس با بدن و همچنین در مواجهه ما در عصر حاضر با انکارکنندگان نفس و ارتباط آن با بدن، می‌تواند راهگشا و مفید واقع شود.