جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رفتار غیرکلامی دامنه‌ی وسیعی از رفتارهای انسانی است که پیام‌های ارتباطی را به وجود می‌آورد. برای شناخت رفتار اجتماعی انسان باید نظام ارتباطات انسان موردبررسی قرار بگیرد و قسمتی از ارتباطات انسان‌ها که مؤثرتر و واقعی‌تر به نظر می‌رسد ارتباطات غیرکلامی است. ارتباطات رفتاری یا غیرکلامی یکی از روش‌های مناسب یا هرمنوتیکی است که در شرایط و زمان و بافت و موقعیت‌های گوناگون برخاسته و تفسیر می‌شود و منشأ آن احساسات واقعی و درونی افراد است احساساتی مانند ترس، اضطراب، دلهره، پشیمانی، اندوه، حسرت و... ازآنجاکه مفاهیم و موضوعات مندرج در قرآن کریم، در کنار همه‌ی قابلیت‌های تفسیری و استدلالات دینی، دربردارنده‌ی مفاهیم فرهنگی و اخلاقی است سعی کردیم ارتباطات غیرکلامی و رفتاری که از طریق دخالت دست انسان صورت می‌گیرد را بررسی کنیم و به نظر می‌رسد به 6 حالت رفتاری غیرکلامی در قرآن در این زمینه اشاره‌شده است که اغلب آنها عکس‌العمل افراد در زمان پشیمانی و حسرت و ندامت است مانند (به دندان گزیدن دودست؛ افتادن در دست؛ بر هم زدن دودست) و یا به دلیل ترس و هراس شدید است (قرار دادن انگشتان در گوش‌ها)؛ و یا به دلیل خشم و عصبانیت و غضب شدید است (به دندان گزیدن سرانگشتان)؛ و یا به خاطر عناد و تمسخر کردن است (دست‌به‌دهان بردن) که در این پژوهش سعی می‌کنیم با به کار گرفتن روش تحلیلی و توصیفی و با بهره بردن از قرآن و تفاسیر به شرح و توضیح این عوامل در حیطه‌ی علم روانشناسی و اجتماعی و تفسیری بپردازیم.

مبحث اعجاز قرآن با وجود پیشینه کهن در مباحث علوم قرآن، هنوز تازگی و شادابی خود را حفظ کرده است و کرانه­های شناختی آن در مقایسه با ناشناخته­های آن چندان عظیم نمی‌نماید. در یک تقسیم­بندی کلی وجوه اعجاز قرآن به دو دسته تقسیم می‌شوند: الف) وجوه بیانی اعجاز قرآن، ب) وجوه معنایی اعجاز قرآن؛ منظور از وجوه بیانی اعجاز قرآن این است که بیش‌تر به جنبه‌های لفظی و عبارات بکاررفته و ظرافت‌ها و نکات بلاغی نظر داشته است و منظور از وجوه معنایی قرآن، وجوهی است که بیش‌تر به محتوا و معنای قرآن پرداخته است و از جمله وجوه اعجاز معنایی قرآن عبارت است از 1.عدم احصاء مطالب قرآن با شرح و تفسیر 2.عدم اختلاف و تناقض در قرآن 3.علم و معرفت 4.هدایت‌گری 5.خبرهای غیبی 6.اعجاز تشریعی؛ اعجاز قرآن از جهت تشریع و قانون‌گذاری یعنی اشتمال بر قوانین جامع و متعادل؛ در این نوشتار این جنبه از اعجاز قرآن از دیدگاه اهل‌ بیت علیهم السلام به اثبات رسیده است. به این صورت که ابتدا وجه اعجاز بودن تشریعیات قرآن بیان شده است، سپس آیات قرآن کریم، روایات اهل‌ بیت علیهم السلام و تأثیر اعجاز تشریعی قرآن بر عرب به عنوان دلائل اعجاز تشریعی قرآن آورده شده است.

‫اين پژوهش، سخنان اهل بيت(ع) را در مباحث اعجاز قرآن محور قرار داده است؛ تا در اين راستا جنبه هايي از اعجاز اين كتاب شريف مورد بررسي قرار گيرد. در باب اعجاز قرآن سؤالاتي مطرح است؛ از جمله اين كه راز تنوع معجزات پيامبران در چيست ؟ تفاوت قرآن با معجزات ساير پيامبران به چه جهت است؟ چگونه مي توان اعجاز قرآن را به اثبات رساند؟ قرآن از چه جهاتي معجزه است؟ پاسخ به اين پرسش ها چارچوبه اين پژوهش را تشكيل مي دهند. فصل اول كليات پژو هش است و فصل دوم بيان مي كند كه اهل بيت^ تفاوت معجزات پيامبران را تناسب آن با علوم و فنون زمان دانسته اند، معجزه پيامبر| خاتم نيزدراوج شكوفايي ادبيات عرب بود و خطابه وكلام بودن آن شرايط پاسخگويي آن را به همه ي جهانيان تا قيامت فراهم كرده است. در كلام اهل بيت(ع) از مهم‌ترين تفاوت هاي قرآن با معجزات ساير پيامبران، جامعيت، جهاني، جاوداني، كلام وحي بودن معجزه وگويايي است. در فصل سوم آمده است كه اهل بيت(ع) براي اثبات اعجاز قرآن اين گونه استدلال كرده اند: قرآن، درآياتي مخاطبان را به همانند آوري دعوت كرده است؛ اما در عين تلاش جدي از سوي مخالفان جهت پاسخگويي به تحدي هاي قرآن، هيچ كس يا گروهي، در هيچ جهت نتوانسته است نظير قرآن را بياورد؛ و اين دليل بر سرچشمه گرفتن قرآن از نيرويي فوق بشري است. جهات يا وجوه اعجاز قرآن در بيان اهل بيت(ع) در دوبخش درون متني و برون متني طبقه بندي شده است؛ در فصل چهارم وجوه برون متني اعجاز قرآن بحث شده است؛ با رد نظريه ي صرفه، امي بودن آورنده ي قرآن را تنها وجه قابل قبول در وجوه برون متني اعجاز قرآن معرفي كرده است؛ يعني علاوه بر متن و محتواي عالي قرآن آورده شدن آن توسط شخصي درس ناخوانده اعجاز قرآن را قوي تر و عظيم تر مي كند. در فصل پنجم وجوه درون متني اعجاز قرآن در دو بخش بياني و معنايي آمده است. آنچه از كلام اهل بيت(ع) به دست مي آيد ملال آور نبودن قرآن و فزوني بهجت ونشاط انسان با خواندن و شنيدن بيشتر قرآن است؛ كه مي توان از وجوه بياني اعجاز قرآن شمرد. اهل بيت(ع) بيشتر به وجوه معنايي قرآن تأكيد كرده اند؛ عدم احصاء مطالب قرآن با شرح و تفسير، عدم اختلاف و تناقض در آيات قرآن، اشتمال بر علم و معرفت، هدايت گري، خبرهاي غيبي و اتقان نظام تشريع و قانون گذاري از جمله وجوه معنايي اعجاز قرآن است كه يا به طور صريح يا به دلالت التزامي در كلام اهل بيت(ع) ديده مي شود. وا‍‍ژگان كليدي: اعجاز، قرآن، اهل بيت(ع)، وجوه اعجاز

غزالى از بين جويندگان حقيقت، گروه فلاسفه را بيش از هر گروه ديگرى مورد توجه قرار داده است ولى طريقه آنان را براى وصول به حقيقت كارآمد نمى دانست. وى فيلسوفان را به دهريان، طبيعيان و الهيان تقسيم كرده و بيست مسئله را در الهيات مطرح مى كند كه به خاطر هفده مسئله آن، فيلسوفان را اهل بدعت دانسته و به خاطر سه مسئله آنها را تكفير كرده است. اين پژوهش با روش اسنادى و توصيفى ـ تحليلى به بررسى انگيزه ها و موضع گيرى هاى غزالى در مواجهه با فلسفه و فيلسوفان و نقد آن مى پردازد. با بررسى آراى غزالى، مشخص مى شود آن مسائلى كه به تكفير فلاسفه انجاميد، با اعتقادات دينى و كلامى مورد قبول وى منافات داشت. انگيزه هاى بسيارى در مخالفت غزالى با فلسفه تأثير داشت كه با حقيقت طلبى ايشان منافات دارد.

این پژوهش، سخنان اهل بیت علیهم السلام را در مباحث اعجاز قرآن محور قرار داده است؛تا در این راستا جنبه هایی از اعجاز این کتاب شریف مورد بررسی قرار گیرد. در باب اعجاز قرآن سوالاتی مطرح است؛ از جمله این که راز تنوع معجزات پیامبران در چیست؟تفاوت قرآن با معجزاتسایر پیامبران به چه جهت است؟ چگونه می توان اعجاز قرآن را به اثبات رساند؟ قرآن از چه جهاتی معجزه است؟ پاسخ به این پرسش هاچارچوبه این پژوهش راتشکیل می دهند. فصل اول کلیات پژوهش است و فصل دوم بیان می کند که اهل بیت علیهم السلام تفاوت معجزات پیامبران را تناسب آن با علوم و فنون زمان دانسته اند، معجزه پیامبر خاتمصلی الله علیه وآله خاتم نیز در اوج شکوفایی ادبیات عرب بود وخطابه و کلام بودن آن شرایط پاسخگویی آن را به همه ی جهانیان تا قیامت فراهم کرده است.در کلام اهل بیت علیهم السلام از مهمترین تفاوت های قرآن بامعجزات سایر پیامبران،جامعیت، جهانی، جاودانی، کلام وحی بودن معجزه وگویایی است. در فصل سوم آمده است که اهل بیت علیهم السلام برای اثبات اعجاز قرآن این گونه استدلال کرده اند: قرآن، در آیاتی مخاطبان را به همانند آوری دعوت کرده است؛ اما در عین تلاش جدی از سوی مخالفان جهت پاسخگویی به تحدی های قرآن، هیچ کس یا گروهی، در هیچ جهت نتوانسته است نظیر قرآن را بیاورد، و این دلیل بر سرچشمه گرفتن قرآن از نیرویی فوق بشری است. جهات یا وجوه اعجاز قرآن در بیان اهل بیت علیهم السلام در دو بخش درون متنی و برون متنی طبقه بندی شده است؛ در فصل چهارم وجوه برون متنی اعجاز قرآن بحث شده است؛ با رد نظریه صرفه،امی بودن آورنده قرآن را تنها وجه قابل قبول در وجوه برون متنی اعجاز قرآن معرفی کرده است؛ یعنی علاوه بر متن ومحتوای عالی قرآن آورده شدن آن توسط شخصی درس ناخوانده اعجاز قرآن را قوی تر و عظیم تر می کند. در فصل پنجم وجوه درون متنی اعجاز قرآن در دو بخش بیانی ومعنایی آمده است. آنچه از کلام اهل بیتعلیهم السلام به دست می آید ملال آور نبودن قرآن و فزونی بهجت و نشاط انسان با خواندن و شنیدن بیشتر قرآن است؛ که می توان از وجوه بیانی اعجاز قرآن شمرد. اهل بیت علیهم السلام بیشتر به وجوه معنایی قرآن تأکید کرده اند؛ عدم احصاءمطالب قرآن با شرح وتفسیر،عدم اختلاف و تناقض در آیات قرآن، اشتمال بر علم و معرفت،هدایت گری، خبرهای غیبی و اتقان نظام تشریع و قانون گذاری از جمله وجوه معنایی اعجاز قرآن است که یا به طور صریح یا به دلالت التزامی در کلام اهل بیت علیهم السلام دیده می شود.