جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مارک تواین نویسنده مشهور آمریکایی می‌گفت: «همه ملل جهان یکپارچه از یهودیان متنفرند.» حتی اگر تمام تردیدها را کنار بگذاریم و این تصور تواین را بپذیریم، باز چیزی از تأثیرگذاری یهودیان کم نخواهد کرد. هرجا در جهانِ سیاست، اقتصاد، هنر، رسانه و دیگر حوزه‌های دنیای مدرن می‌نگریم، ردپای این قوم کهن را می‌یابیم. این اقلیت تأثیرگذار در طول تاریخ، تصوری از هویت خود داشته‌اند که مبتنی بر اصلی ویژه گرایانه بوده است. این اصل الاهیاتى، نوع خاصی از الاهیات سیاسی را با شاخه‌های گوناگون آن شکل داده که به موضوع این کتاب بدل شده است. نویسنده در این کتاب سعی کرده با تبارشناسی مفاهیم الاهیاتى سیاست از منظر یهودیان، ما را به فهم یکی از ابعاد مهم فرهنگ اورشلیمی رهنمون کند. ویسنده در این کتاب به پرسشی با عنوان «اسرائیل چرا و چگونه شکل گرفت؟» براساس منابع و مستندات تاریخی پاسخ می دهد. او در ابتدا تاریخچه ای از زمان شکل گیری یهودیت در دوره حضرت یعقوب (ع) ارائه می کند و سپس کتاب را به شیوه ای روایت گونه و تا زمان شکل‌گیری اسطوره‌های یهودیت پیش می برد و در ادامه به ارتباط میان یهودیت و سیاست در باور صهونیسم می پردازد. نویسنده در «الهیات سیاسی در یهودیت» به این موضوع می پردازد که برای شناخت اندیشه سیاسی یهودیت در دنیای کنونی و آشنایی با اهداف حکومتی که بر مبنای باورهای صهیونیستی شکل گرفته شناخت دین و اسطوره‌های یهودیت ضروری است. در این کتاب به این موضوع پرداخته می شود که بررسی صهیونیسم معاصر نیازمند شناخت ارتباطی است که میان باورهای صهیونیستی و اسطوره‌های یهودی وجود دارد زیرا آن چه اکنون به عنوان صهیونیست در جهان شکل گرفته نوعی دین برمبنای اسطوره های یهودیت است. نویسنده در بخش هایی از «الهیات سیاسی در یهودیت» در پی اثبات این موضوع است که یهودیت، را نوعی فرهنگ و شیوۀ زیست نشان داده و این مساله را عنوان کند که یهودیت نزدیکی چندانی با ادیان الهی ندارد. مهدی فدایی مهربانی در «الاهیات سیاسی در یهودیت» براین موضوع تاکید می کند که یهودیت در طول تاریخ خود با تناقضی بنیادین رو به رو بوده زیرا از طرفی، خود را قوم برگزیدۀ خداوند عنوان می کند که سرزمین مقدس را به ارث برده و از سوی دیگر آوارگی های بلندمدت گریبان این قوم را گرفته است. نویسنده بر این باور است که قوم یهودیت برای تغییر این تناقض به نوعی الاهیات سیاسی اساطیری متوسل شده است. فدایی مهربان همچنین در بخش هایی به این موضوع می پردازد که در باور یهودیت، سیاست چیزی جز اجرای نوعی آئین اسطوره‌ای نیست. نویسنده در این کتاب تاکید می کند که مضمون آموزه‌های یهودیت سیاسی و صهیونیسم، مضمونی اسطوره‌ای-مذهبی است؛ به‌همین‌سبب، الاهیات سیاسی در یهودیت را نباید صرفا از زاویه‌ای مذهبی مورد خوانش قرار داد زیرا سیاست‌ورزی در این دین، به اجرای آئین‌های اسطوره‌ای شباهت دارد.

مرحوم دکتر داود فیرحی و دکتر سیدجواد طباطبایی دوتن از اساتید سابق دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران هریک داعیه‌دار تفکری در باب ایران بودند که در در سال‌های اخیر صورت نوعی تقابل و منازعۀ فکری به خود گرفته بود. طباطبایی پس از سال‌ها بحث نظری در باب انحطاط ایران در نهایت از موضع اندیشۀ سیاسی ایرانشهری به مسئله انحطاط ایران می‌نگرد و دکتر داود فیرحی مشکلۀ ایران را ذیل غفلت از تحولی مورد خوانش قرار می‌دهد که در دوران مشروطه در اندیشۀ سیاسی تشیع رخ داد و آن مشروطه‌خواهی خاصه با تقریر میرزای نائینی است. از آنجا که هریک از این دو استاد محترم از زاویۀ متفاوتی به مشکلۀ ایران می‌نگریستند، در سال‌های اخیر مدارای فکری ایشان به منازعۀ فکری بدل شد و هریک در آثار اخیر خود مستقیماً به نقد یکدیگر پرداختند. این مقاله ضمن بررسی این منازعۀ فکری، مدعی است نوعی این-همانی میان نقد هردو استاد به یکدیگر وجود دارد؛ در واقع، هردو استاد یکدیگر را به غفلت نظری واحدی متهم می‌کنند. ما در این مقاله، به بررسی وجوه مختلف این منطق این‌همانی خواهیم پرداخت.