جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این مقاله به تجزیه و تحلیل شکل‌گیری اسلام‌شناسی روسی در نیمه دوم سده 19 تا اوایل سده 20 اختصاص دارد. دانشکده زبان‌های شرقی دانشگاه سن پترزبورگ به سال 1855 افتتاح شد و شعبه ضداسلامی آکادمی دینی کازان در سال 1854 شروع به کار کرد و هر یک مکتبی در اسلام‌شناسی پایه‌گذاری کردند. از این دو مکتب معمولاً با تعابیر مکتب «آکادمیک» و «مسیونری کازان» یاد می‌شود. شخصیت‌های کلیدی مکتب آکادمیک الکساندر قاسِمُویچ کاظم‌بیگ (1802-1870)، ویکتور راماناویچ رُزِن (1894-1908) و واسیلی ولادیمیرویچ بارتولد (1869-1930) ایگناتی یولیانویچ کراچکُفسکی (1883-1951) هستند که مطالعاتشان از مذهب‌گرایی دور بود؛ زیرا آنان بررسی عینی اسلام و فرهنگ مسلمانان را دنبال می‌کردند. اگرچه مانند سایر نقاط اروپا، بسیاری از آنها برتری مسیحیت بر اسلام را در نظر داشتند. در مقابل، مکتب مسیونری کازان قرار داشت که آثار ضداسلامی منتشر می‌کرد. میخاییل الکساندرویچ ماشاناف (1852-1924) و یئوفیمی الکساندرویچ مألف (1835- 1918) از نمایندگان این مکتب‌اند. برخی از نمایندگان این مکتب به‌تدریج جدال‌های مستقیم ضداسلامی را کنار گذاشتند.