جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

يکي از مباحث کلامي که در دوران متأخر تحت تأثير فرهنگ جديد غربي بيش‌ازپيش به آن پرداخته شده، مسئلۀ «قلمرو دين» است. بحث قلمرو دين از آن رو مهم است که مي‌تواند به‌روشني در فهم متون ديني ما را ياري کند و قرينه‌اي براي فهم صحيح ما از دين محسوب شود. در اين مقاله تلاش شده است تا رويکرد يکي از جوامع مهم روايي شيعه، يعني کتاب شريف «اصول کافي» به موضوع «قلمرو دين» با روش گردآوري خانوادۀ حديثي بررسي شود. براساس اين روش، از کنار هم قرار دادن مجموع روايات هم‌مضمون در اصول کافي مطابق يک معيار کلي،‌ «گسترة حضور دين در عرصه‌هاي مختلف زندگي بشر تا جايي است که با سعادت نهايي انسان گره خورده باشد». بيان اين نکته حائز اهميت است که در نوشتار پیش‌رو امکان بررسي قلمرو دين از منظر درون‌ديني مفروض گرفته شده است.

نظريۀ طراحي هوشمند به‌عنوان نظريه‌اي علمي که منتقد نگاه‌هاي دارويني به مسئلۀ چگونگي پيدايش موجودات زنده است، از سوي افرادي همچون استيون مَير، ويليام دِمبسکي و مايکل بِهي در اواخر قرن بيستم مطرح شد. اين جريان، که هم روش مطالعه و سبک بيانِ ادعا و هم نحوۀ استدلال‌آوري‌اش، همان روش رايج علمي است، توانسته در قرن حاضر طرفداران قابل‌توجهي در سرتاسر عالم بيابد. براساس مدعاي طرفداران اين نظريه، وقتي به ابعاد مختلف طبيعت نگاه مي‌کنيم، مي‌يابيم که پيچيدگي‌هاي تقليل‌ناپذير يا تعيين‌شده‌ در ساختار زيستي جانداران وجود دارد؛ پيچيدگي‌هايي که بدون در نظر گرفتن مؤلفه‌هاي «هدف»، «طراحي»، «عامل شخصي هوشمند» و... نمي‌توان با روش صحيح علمي آنها را توضيح داد. هدف از اين پژوهش، آشنايي مخاطبان ـ به‌ويژه مخاطبان رشته‌هاي الهياتي ـ با اين ديدگاه علمي ضد نظر تکامل دارويني است. ازاين‌رو، پژوهش حاضر با استفاده از روشي توصيفي، ابتدا به‌طور مختصر ديدگاه داروين را ارائه مي‌کند؛ سپس نظريۀ طراحي هوشمند و مؤلفه‌هاي مهم اين ديدگاه دربارۀ منشأ پيدايش موجودات زنده را، براساس گفته‌ها و استدلال‌هاي دانشمندان مطرح آن تبيين مي‌کند؛ در پايان نيز ميزان سازگاري اين دو ديدگاه بررسي مي‌شود.