جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مطالعات سکه­شناسی نشان می­دهد که سکه یکی از ابزارهای حاکمیتی برای بازتاب نگرش دولت­ها و فرمانروایان در زمینه­های سیاسی، مذهبی و اقتصادی در جامعه و در سطح پیرامونی و روابط بین­المللی بوده است. شعائر مذهبی نقر شده بر روی مسکوکات، نوع جهان­بینی و نگرش هستی­شناسانه و اندیشه مذهبی فرمانروایان را بازتاب می­داده است. در مسکوکات دوره زندیه (1164-1209ق) به­کارگیری مفاهیم و مضامین شیعی بسیار متداول بوده است. بنابراین پرسش قابل طرح این است که نگرش سیاسی- مذهبی فرمانروایان زندیه چه تأثیری بر رویکرد آنان به نقر شعائر شیعی بر روی مسکوکات این دوره داشته است؟ در این پژوهش، هدفْ بررسی چرایی و چگونگی نقر شعائر شیعی بر مسکوکات دوره زندیه، به­روش «توصیفی- تحلیلی» ­است. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که در دوره زندیه، به­جای محوریت القاب دنیوی فرمانروا بر سکه، نقر شعائر مذهبی در توسل به صفات خداوند و تکریم امامان شیعه‰ و توسل­جویی به آنان به­ویژه امام زمان(عج) رونق گرفت. همچنین سنت‌های صفویه، ازجمله مهدویت و نجات­بخشی احیاء گردید. این گرایش شیعیانه از سوی زندیان برای مشروعیت­بخشی به حاکمیت، از طریق پیوند حکومت خویش به صاحب­الزمان و منجی عالم، صورت پذیرفته و سیاست صفویه­گرایی آنان نیز با همین دیدگاه قابل تعریف است.