جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

علوم انسانی نرم افزار هر تمدنی است. علوم انسانی موجود متناسب با بافت فرهنگی و ایدئولوژی جهان غرب است. با وجود نیاز منطقی تمدن نوین اسلامی به اسلامی سازی علوم انسانی، برخی همچنان در امکان علوم انسانی اسلامی تشکیک می کنند. بدین روی، لازم است چالش های نظری اسلامی سازی علوم انسانی شناسایی، تحلیل و ارزیابی گردد. پژوهش حاضر با محوریت دیدگاه های فیلسوف برجسته جهان اسلام، علامه مصباح یزدی درصدد است با روش توصیفی ـ تحلیلی و با رویکرد انتقادی، چالش های دین شناختی «امکان علوم انسانی اسلامی» را بررسی کند. گرایش به «دین حداقلی» یا به تعبیر دیگر «سکولاریسم» و ادعای عدم کفایت داده های متون دینی برای تولید علم از مهم ترین چالش های دین شناختی امکان «علوم انسانی اسلامی» است. آیت الله مصباح یزدی با تبیین مبانی لازم برای اسلامی سازی علوم انسانی، از جمله مبانی دین شناختی، هم به این چالش های یادشده پاسخ گفته و هم با تأکید بر ضرورت علم دینی، راه را برای ارائة نمونه های عینی علوم انسانی اسلامی نشان داده است.

علوم انساني نرم‌افزار هر تمدن است. علوم انساني موجود متناسب با بافت فرهنگي و ايدئولوژي جهان غرب است. علي‌رغم نياز منطقي تمدن نوين اسلامي به اسلامي‌سازي علوم انساني، برخي همچنان در امکان علوم انساني اسلامي تشکيک مي‌کنند. بدين‌سان، لازم است چالش‌هاي نظري اسلامي‌سازي علوم انساني را شناسايي، تحليل و ارزيابي کرد. پژوهش حاضر با محوريت ديدگاه‌هاي فيلسوف برجستة جهان اسلام، علامه مصباح ‌يزدي درصدد است با روش توصيفي ـ تحليلي و با رويکرد انتقادي به بررسي چالش‌هاي معرفت‌شناختي «امکان علوم انساني اسلامي» بپردازد. براساس نتايج به‌دست‌آمده، انحصارگرايي معرفتي در علم مدرن، ناواقع‌گرايي زبان دين، پارادوکسيکال بودن علم اسلامي، تفکيک علم از تکنولوژي از مهم‌ترين چالش‌هاي معرفت‌شناختي امکان «علوم انساني اسلامي» است. آيت‌الله مصباح يزدي با تبيين مباني لازم جهت اسلامي‌سازي علوم انساني، ازجمله مباني معرفت‌شناختي، نه‌تنها به همة چالش‌هاي يادشده پاسخ داده‌اند؛ بلکه با تأکید بر ضرورت علم ديني، راه را براي ارائة نمونه‌هاي عيني علوم انساني اسلامي نيز نشان داده‌اند.

علوم انساني نرم‌افزار هر تمدني است. علوم انساني موجود متناسب با بافت فرهنگي و ايدئولوژي جهان غرب است. علي‌رغم نياز منطقي تمدن نوين اسلامي به اسلامي‌سازي علوم انساني، برخي همچنان در امکان علوم انساني اسلامي تشکيک مي‌کنند. بدين‌سان لازم است چالش‌هاي نظري اسلامي‌سازي علوم انساني را شناسايي، تحليل و ارزيابي کرد. پژوهش حاضر با محوريت ديدگاه‌هاي فيلسوف برجستة جهان اسلام، علامه مصباح‌ يزدي درصدد است با روش توصيفي ـ تحليلي و با رويکرد انتقادي به بررسي چالش‌هاي ارزش‌شناختي «امکان علوم انساني اسلامي» بپردازد. مهم‌ترين چالش‌هاي ارزش‌شناختي امکان «علوم انساني اسلامي» مسئلة غيرواقع‌گرايي در تحليل ارزش‌ها و به‌تبع آن، تفکيک دانش از ارزش است. آيت‌الله مصباح يزدي با تبيين مباني لازم جهت اسلامي‌سازي علوم انساني، ازجمله مباني ارزش‌شناختي، و نيز با اثبات واقع‌گرايي در ارزش‌هاي اخلاقي و ابطال ديدگاه مقابل، به حل مسئلة رابطة دانش و ارزش پرداخته و اين مانع را از سر راه امکان علوم انساني اسلامي برداشته است.

علوم انساني نرم‌افزار هر تمدن است. علوم انساني موجود متناسب با بافت فرهنگي و ايدئولوژي جهان غرب است. علي‌رغم نياز منطقي تمدن نوين اسلامي به اسلامي‌سازي علوم انساني، برخي همچنان در امکان علوم انساني اسلامي تشکيک مي‌کنند. بدين‌روي، لازم است چالش‌هاي نظري اسلامي‌سازي علوم انساني شناسايي، تحليل و ارزيابي شود. پژوهش حاضر با محوريت ديدگاه‌هاي فيلسوف برجسته جهان اسلام، علامه مصباح ‌يزدي، با روش توصيفي ـ تحليلي و با رويکرد انتقادي به بررسي چالش‌هاي روش‌شناختي «امکان علوم انساني اسلامي» پرداخته است. براساس نتايج به‌دست‌آمده، تمايز روش علمي از روش فهم متون ديني و تفکيک مقام «گردآوري» از مقام «داوري» از مهم‌ترين چالش‌هاي دين‌شناختي امکان «علوم انساني اسلامي» است. آيت‌الله مصباح يزدي با تبيين مباني لازم براي اسلامي‌سازي علوم انساني، ازجمله مباني روش‌شناختي، هم به اين چالش‌هاي يادشده پاسخ گفته و هم با تأکيد بر ضرورت علم ديني، راه را براي ارائه نمونه‌هاي عيني علوم انساني اسلامي نيز نشان داده‌ است.

پژوهش حاضر شامل دو بخش با این مباحث است: بخش اول، کلیات: طرح تحقیق، مقدمه، گستره ی عنوان موضوع (بیان مسئله، روش تحقیق، پیشینه ی تحقیق، قلمرو تحقیق،...)، مفهوم شناسی، واژگان مترادف عقل (لُب، قلب، حلم، حجر) ، واژگان متضاد با عقل (جهل، سفاهت)، معنای اصطلاحی عقل، عقل در روایات، عقل در نزد اهل سنت، اقسام عقل (عقل نظری و عملی، عقل معاش و عقل معاد، عقل غریزی و عقل اکتسابی)، حکمت در قرآن (تشابه معنوی عقل و حکمت، همراهی کتاب و حکمت در قرآن)، حسن و قبح عقلی در قرآن، کاربردهای حسن و قبح عقلی از دیدگاه متکلّمین (کمال و نقص، سازگاری و ناسازگاری با طبع، موافقت و مخالفت با مصلحت، ستایش و نکوهش)، ملاک های حسن و قبح عقلی، دلایل حسن و قبح عقلی، دلائل نقلی حسن و قبح عقلی، عقل فلسفی و عقل قرآنی، پیشینه ی مناظرات عقلی در اسلام، کاربرد عقل در علوم مختلف (کاربرد عقل در علوم تجربی و آزمایشگاهی، کاربرد عقل در علوم نظری، کاربرد عقل در علم فقه و حقوق، کاربرد عقل در علم عرفان)، دین و عقل، دین مطلوب، ناتوانی عقل، نارسایی علم بشر، عوامل تعارض علم و دین در غرب، عقل و دین در اسلام، تعارض بین عقل و نقل یا بین علم و دین، شناخت شناسی (تاریخچه ی شناخت، تعریف شناخت شناسی، تعریف شناخت، تفاوت علم و معرفت، اقسام شناخت های انسان، امکان شناخت از دیدگاه قرآن، اعتبار شناخت های سه گانه ی حسی، عقلی و قلبی از دیدگاه قرآن، محدودیت مراکز شناخت از دیدگاه قرآن، ارتباط عقل و حواس از دیدگاه قرآن، منابع شناخت از دیدگاه قرآن، موانع شناخت از دیدگاه قرآن)، وظایف عقل در قرآن: کارهای عقل در قرآن، آیاتی که در آنها واژه های عقل، تفکر، تدبّر، تبصّر، تذکر، تفقّه، عبرت، نظر و مشتقات آنها، و واژگان مترادف عقل به کار رفته است، براهین عقلی در قرآن (ویژگی دلایل عقلی قرآن، براهین عقلی قرآن از دیدگاه برخی از مفسّرین، صورت های استدلال در قرآن)، اصول عقاید و دلایل عقلی قرآن (دلائل عقلی قرآن بر خداشناسی، دلایل عقلی قرآن بر توحید، دلایل عقلی قرآن بر معاد)، تشبیهات و استعارات قرآنی، ارزش و فواید مثل (مثال مسایل عقلی را حسی می کند، مثال باعث بی نیازی از دلایل مختلف و طولانی می شود، مثال مسائل را همگانی می سازد، مثال درجه ی اطمینان را بالا می برد، مثال لجوجان را خاموش می کند، امثال قرآن از دیدگاه احادیث)، کنایات، تأثیر عقل ورزی در رفتار، ن