جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

امام(ع) دارای مقام جانشینی رسول خدا(ص) است که از جمله مباحث مربوط به این جانشینی، علم امام(ع) می‌باشد. میزان وگستره علم امام(ع) به خاطر ارتباط با عصمت ایشان و این که درأعصار مختلف در بین علماء مسلمان مورد اختلاف بوده و مورد بحث و بررسی قرار گرفته است از أهمیّت بالایی برخوردار می‌باشد؛ به طورکلّی دو دیدگاه در رابطه با گستره علم امام(ع) وجود دارد برخی علم امام(ع) را محدود و برخی دارای گستره وسیع‌تری می‌دانند به همین خاطر در این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی گستره علم امام(ع) در حوزه‌های أصول معارف و أحکام شرعی، آیین رهبری، لغات و حِرَف و صنایع از دیدگاه مرحوم شیخ مفید از متقدّمین و علّامه طباطبایی از متأخرین به هدف بررسی جزئی نظریّه این دو عالم بزرگ در این حوزه ها؛ پرداخته شده است که موجب باز شدن دریچه‌ای جدید برای پژوهش گران در پژوش جزئی از گستره علم امام(ع) در این حوزه‌ها می‌باشد. یافته‌ها و حاصل این پژوهش را می‌توان این گونه بیان نمود که به اعتقاد مرحوم شیخ مفید امام درحوزه علم به أصول معارف و أحکام شرعی و آیین رهبری علاوه بر اینکه نسبت به این علوم علم بالفعل دارد این علم برای ایشان ضروری نیز می‌باشد اما در رابطه علم امام نسبت به لغات و حِرَف و صنایع قائل به این نیستند که امام به این أمور به صورت بالفعل و همیشگی عالم است چرا که از نظر ایشان نه عقل و نه قیاس، نه این علم را واجب می‌دانند و نه ممتنع و روایات نیز نمی‌تواند اثبات گر این علم به صورت بالفعل و همیشگی باشد و در مقابل، از نگاه علّامه طباطبایی امام(ع) به خاطر داشتن مقام نورانیّت که فعلیّت محض است نسبت به همه چیز به صورت بالفعل علم دارد که از جمله این معلومات علم به لغات و حِرَف و صنایع می‌باشد و داشتن این علم برای ایشان ضروری است.

صفات خداوند متعال، از جمله مباحث کلامی و تفسیری است. که در قرآن و روایات آمده است صفات خبری آن دسته از صفات خداوند هستند که عقل بر آنها دلالت روشنی ندارد و تنها که در متون دینی «اعم از قرآن و حدیث» به خداوند نسبت داده شده اند. شناخت صحیح صفات خبری و دستیابی انسان به این معرفت، به درک بهتری از باری تعالی منجر می شود. تفسیر صفات خبری از دیر باز مورد نزاع متکلمان بوده و بدون تردید دیدگاه های افراطی و تفریطی کلامی در این موضوع پیامدهای زیانباری را برای امت اسلامی در پی داشته که تاریخ فرقه ها و گروه های اسلامی گویای این مطلب است. آیات صفات خبری خدا از جمله آیات متشابهی است که برای فهم بشر سنگین بوده و زمینه ساز به وجود آمدن فرقه های مختلف درمیان مسلمانان شده است در باب صفات خبری شش دیگاه وجود دارد.اثبات صفات خبری همراه با تشبیه، اثبات صفات خبری با قید بدون کیفیت، تفویض، تعطیل،تأویل، دیدگاه اهل بیت،و جایگاه صفات الهی و بخصوص صفات خبری در علم کلام یکی از مباحث های مهم علم کلام به حساب می آید و دلیل اهمیت آن بدین سبب است که اگر در بیان معانی صفات خبریه دقت نداشته باشیم و از آنها تبین صحیح به دست نخواهم آورد سر از شرک و تشبیه و یا تجسیم در می آوریم پس دقت در فهم معانی صفات لازم و ضروری می باشد وهدف اصلی از انتخاب و تدوین موضوع تحقیق به چند مطلب می باشد. اول ـ شناخت صفات خبری با استفاده از فرما یشات أیمه یعنی طوری صفات خبری را تفسیر ومعنا کنیم که مثل اهل تشبیه،تجسیم،اهل تعطیل، سر از شرک در نیاوریم. دوم_ مبارزه با سوءوهابیت که صفات خبریه را بر اساس آرا مشبهه تبلیغ می نماید. روش تحقیق، توصیفی تحلیل است در این نوشتار سعی شده است تا از منابع اصلی و دست اول دیدگاه هر فرقه ومذهب در صفات خبریه گزارش گردد وتا جای که مقدور بوده عین عبارات یا ترجمه عبارات اندیشمندان مسلمانان برای بیان دیدگاه آنان استفاده شده است تا اطمینان بیشتری به گزارش دیگاه های پیدا شود . پس از گزارش آراء صاحبان اندیشه و نقد هر نظریه انجام گرفته و نهایت صفات خبریه مرتبط با ذات مثل ید،وجه،و.. وصفات خبریه مرتبط با فعل مثل استوی، مجیءو.. در روایات اهل بیت بیان شده است.

امیرمؤمنان علی(ع) می فرماید: «الیمین و الشمال مضله و الطریق الوسطی هی الجادّه»؛ راست و چپ گمراهی، و راه میانه، جاده است. یکی از مصادیق مهم طریق وسطا در امور اعتقادی که خود منشا بسیاری از عقاید حقه بوده و نتیجه اش محافظت از «توحید در خالقیت» و «تنزیه خداوند سبحان از ارتکاب قبائح» است و ریشه پرهیز از کارهای نارواست، اعتقاد به «امر بین الامرین» در مقابل «جبر» است. در این کتاب پس از ابطال جبر و تفویض که به مثابه یمین و یسار جاده وسطا و دو عقیده ای که مصداق افراط و تفریط شمرده می شوند، امر بین الامرین که به منزله طریق وسطاست، با استفاده از آیات و روایات و ادله عقلی و با استفاده از دلیل ذوقی اثبات شده است.