جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اصل سنخیت صدرائی که مستلزم شباهت خالق و مخلوق است از یک سو با ظاهر قرآن و روایات و برخی آموزه های دینی ناسازگار می نماید و موجب ارائه تفسیر بسیار غریبی از برخی معجزات منقول در قرآن کریم شده است و از سوی دیگر با معنای بدیهی اختیار که از موّجِهات بعثت و تکلیف و وعد وعید و از مبادی تصدیقی علوم تربیتی و اخلاق است سرستیز دارد. با توجه به اعتقاد اندیشمندان اسلامی مبنی بر عدم مخالفت آموزه های دینی با عقل صریح وحکم منطق دانان به بطلان شناخت نظریِ مخالف با بدیهیات این فرضیه قوت می گیرد که سنخیت صدرائی اصلی غیرمبتنی بر برهان عقلی تام است. اهتمام به این امر نویسنده را بر آن داشته تا پژوهشی در معنا و مفهوم سنخیت و لوازم و دلایل آن به انجام رساند و افزون بر اثبات فرضیه یاد شده نظریه فیلسوفان مبتنی بر انکار اختیار کلامی و اثبات اختیار فلسفی که یکی دیگر از لوازم اصل سنخیت است را نقادی کند. نوشتار پیش روی گزارش مختصری از آن پژوهش است.

براساس نظر صدرالمتألهین نفس انسان موجود مجرد مثالی است که جسمانیةالحدوث و دارای مراحل و مراتب تشکیکی و وحدت در عین کثرت است. یکی از مراتب این موجود، بدن مثالی است. مقاله به روش توصیفی ـ تحلیلی با هدف معرفی ویژگی‌های بدن مثالی و نحوه ارتباط آن با بدن عنصری و نفس از نظر صدرالمتألهین نوشته شده است. در این تحقیق سعی شده هر آنچه صدرالمتألهين درباره بدن مثالی در آثار خود منعکس کرده به صورت منسجم و مرتب ارائه شود. بدن مثالی از نظر صدرالمتألهين، موجودی غیرمحسوس به حواس ظاهر، فناناپذیر، ملازم نفس و مانند تمثالی، حاکی از ملکات و ذاتیات نفس است. این بدن متحد با نفس و بدن اصلی اوست؛ به این معنا که نفس اولاً و بالذات مدبر آن و متصرف در آن است و در زندگی دنیوی، برزخی و اخروی با انسان خواهد بود.