جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

انسان که به عنوان اشرف مخلوقات شناخته می شود، دارای نفس ناطقه است و نفس ناطقه نیز دارای دو قوه ی نظری و عملی است. در فلسفه درباره ی عقل نظری و عقل عملی دیدگاه های مختلفی بیان شده است اما در باب عقل عملی به عنوان یکی از قوای نفس انسان، دیدگاه واحدی اتخاذ نشده و رویکردهای مختلفی درباره ی آن مطرح شده است. بررسی این موضوع به لحاظ سیر تاریخی به این معنا نیست که این موضوع از یک نقطه ی خاص شروع شده و با نظم خاصی ادامه پیدا کرده و به یک جایگاه مشخص رسیده باشد بلکه بدین معناست که با بررسی و جمع بندی نظرات فلاسفه درباره ی این موضوع، نظم خاصی در آراء آن ها دیده نمی شود؛ با توجه به دیدگاه های متفاوت فلاسفه، می توان چهار دیدگاه کلی درباره ی عقل عملی به دست آورد. عده ای از فیلسوفان اسلامی برای عقل عملی مانند عقل نظری، نقش معرفت شناختی قائلند. برخی دیگر، آن را مبدا ادراکات و انفعالات می دانند و عده ای نیز وجود چنین قوه ای را انکار می کنند و در نهایت گروه دیگری این قوه را مبدا تحرکات، اراده و امور غیر شناختی دانسته اند. با توجه به دیدگاه های مختلف درباره ی عقل عملی، به نظر می رسد تحلیل نظرات این فیلسوفان درباره ی عقل عملی از اهمیت بسیاری برخوردار است تا بتوان به دیدگاه دقیق تری درباره ی عقل عملی رسید و به منشا تفاوت این دیدگاه ها دست یافت. همچنین از آنجایی که عقل عملی و شئون آن در کمال انسانی تاثیر بسزایی دارد لذا به تحلیل کارکردهای عقل عملی در حصول کمال، ایمان،عدالت، سعادت، اخلاق و... از دیدگاه فیلسوفان اسلامی پرداخته و در نهایت به تبیین رابطه ی آن با عقل نظری پرداخته می شود. همچنین با توجه به این کارکردها و اهداف بیان شده برای عقل عملی، به بررسی نظرات فلاسفه در خصوص برتری در عقل نظری و عملی پرداخته می شود.