جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

خداوند را اسمایی است که احدی برآن وقوف ندارد، بلکه خداوند آن را برای خویش برگزیده، به این اسماء «اسماء مستأثر»گویند که به اسم «مکنون» و «مخزون» نیزتعبیرشده است. همچنین خداوند اسمی دارد که هرکس بدان دست یابد و با آن خدا رابخواند دعایش مستجاب می­شود، به این اسم «اسم اعظم»گویند. در این مقاله داده ها به روش کتابخانه­ای گردآوری شده، سپس با روش تحلیل محتوا، حقیقت اسم مستأثر، ظهور خارجی آن و رابطه اش با اسم اعظم، با تأکید برآیات، روایات، تفاسیر و متون عرفانی مورد بررسی قرارگرفته و به این نتیجه رسیده است؛ اسم مستأثر اسم ذات خدا و حلقه واسطه میان ذات حق تعالی و سایر اسماء اوسـت، این اسم در کنار سایر اسماءالهی مور توجه و توسل واقع شده، بنابراین در خارج مظهر دارد، و از آنجایی که در جمیع حقایق جریان دارد، مظهرش نیز مستأثر و پنهان است. این اسماء از مراتب غیبی اسم اعظم هستند، انسان کامل میتواند به اسم اعظم دست یابد اما آگاهی به برخی از اسماء مستأثر تنها مخصوص حضرت محمد(ص) و اهل بیت(علیهم السلام) است.

تلاش در پی فهم اسم اعظم خداوند یکی از دغدغه های انسان‌ها بوده که همواره اندیشمندان به آن توجه داشته‌اند. این پژوهش از روش کتابخانه‌ای با رویکرد تحلیلی_ تاریخی کوشیده سیر اسم اعظم در تفاسیر عرفانی را مورد بررسی قرار دهد. سهل بن عبد اللّه تستری اولین مفسری است که از اسم اعظم سخن گفته است. بیشتر مفسران در باب اسم اعظم اظهار نظر نکرده و به نقل روایات بسنده کرده‌اند. پس از ظهور ابن عربی در قرن هفتم و توجه ویژه وی به اسم اعظم، پرداختن به این موضوع در تفاسیر بعد از قرن هفتم چشمگیر است. اسم اعظم خداوند در قرآن وجود دارد. اسم «الله» اسم لفظی اسم اعظم خداوند است که برهمه اسماء برتری دارد و اسمی جامع تر و کاملتر از آن برای ذات خداوند وجود ندارد. برخی از مفسران فقط به اعظم بودن اسم «الله» بسنده نکرده و اسامی دیگری از جمله «الْحَیُّ الْقَیُّومُ»، «ربّ»، «ذوالجلال و الاکرام»، «حروف مقطعه قرآن»، «روح القدس»، «مالک الملک»، آیات ابتدای سوره «الحدید» و آیات آخر سوره «الحشر» را از مصادیق اسم اعظم معرفی کرده‌اند. هر کدام از اسماءالهی در خارج صورتی دارد که مظهر آن اسم می‌باشد، و آن اسم صاحبان آن مظاهر وجلوه‌ها هستند، از این روی انسان کامل مظهر اسم اعظم خداوند است و منظور از انسان کامل پیامبر خاتم(ص) و ائمه اطهار(ع) و در عصر حاضر حضرت صاحب الزمان(عج) است.

موضوع اسم اعظم خداوند، از دیرباز در شاخه‌های مختلف علوم اسلامی بویژه عرفان اسلامی مورد توجه قرار گرفته است. نوشته حاضر با بهره­گیری از قرآن، روایات و میراث تفاسیر عرفانی قرآن کریم بر آن است که بهره­مندان اسم اعظم خداوند و مهمترین ویژگی آنان را کشف و معرفیکند. این پژوهش به روش کتابخانه ای و با بهره گیری از منابع معتبر به این نتیجه رسیده­؛ اسم اعظم به گونه ای معلوم و قابل دستیابی است و به نظر می­رسد اسمی است لفظی که هر کس بدان دست یابد و با آن خدا را بخواند، دعایش مستجاب می­شود. خداوند این اسم را دراختیار بندگان خاص خود قرارمی دهد از جمله؛ اهل بیت(علیهم السلام)، حضرت آدم(ع)، پیامبران(ع)، آصف بن برخیا(ع)، بلعم بن باعورا، علمای راسخ و انسانهای پاک، اما بهره­مندی آنان از اسم اعظم متفاوت بوده، از این روی سهم پیامبرخاتم(ص) و اهل بیت(ع) از اسم اعظم بیش از دیگران بوده است و مهمترین ویژگی بهره­مندان اسم اعظم، انقطاع کامل آنان از غیر خداست.

کلام هر کس به فراخور عظمت و قلم هر کس به اندازه سعه وجودی اوست، بدون تردید حضرت آیه الله علامه سید مرتضی عسکری یکی از پیشتا زان عرصه تاخت وتاز علمی و پاسداری از مکتب اهل بیت است که عمرش را وقف یادگیری معارف قرآن و بهره گیری از سیره اهل بیت و تبلیغ دین اسلام نموده، به همین دلیل کلامش دلنشین و اثر بخش است، بنابراین وجود پایان نامه ای برای معرفی ایشان ضروری به نظر می رسد. این رساله در سه فصل تنظیم شده، فصل اول به کلیات و فصل دوم به زندگی نامه و معرفی آثار علمی و فعالیت های فرهنگی، سیاسی وتبلیغاتی ایشان می پردازد، در فصل سوم، روش تحقیق ایشان و مباحثی از علوم قرآنی که ایشان در آن ها نظرات خاصی دارند آورده و تبیین می شود. از جمله مباحث: وحی، جمع قرآن، قراءات، نسخ، سبعه احرف و عدم تحریف قرآن، از آثار علمی ایشان استخراج و تبیین گردیده، و در ضمن این مباحث، مقایسه ای بین آراء و نظریات وی با علمای مکتب خلفا صورت گرفته است.