جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این مقاله نظر شیعه پیرامون سنت و بدعت مورد بررسی قرار خواهد گرفت. طبق بررسی های صورت گرفته، سنت در لغت به­معناى شیوه و روش است و در اصطلاح، اطلاقات مختلفی دارد. یکی از اطلاقات سنت در مقابل بدعت است که مراد از سنت در این مقاله همین معنی است. بدعت به­معنی «ادخال ما لیس من الدین فی الدین» و امری مذموم است. بزرگان شیعه برای شناخت بدعت از غیر بدعت، چهار رکن را معرفی کرده­اند که عبارت­اند از: تصرف در دین به زیادت یا نقیصه، عدم وجود اصل در دین، قصد، اشاعه و دعوت؛ از نظر شیعه، بدعت اقسام گوناگونی ندارد؛ بلکه شیعیان با استناد به احادیثی مانند «کل بدعه ضلاله»، بدعت را فقط یک قسم و حرام می­دانند؛ البته این نکته منافاتی با جواز تقسیم بدعت لغوی (ایجاد هر چیزی که نبوده) به احکام خمسه یا دیگر تقسیمات ندارد.

از مهم­ترین مسائل در باب بدعت، مسئله ارکان بدعت است که افراط و تفریط و برداشت­های نادرست از آن، موجب انحراف در جوامع اسلامی می­شود. این مقاله با هدف جلوگیری از این افراط و تفریط­ها، معیارهای بدعت را از منظر قرآن و سنت بررسی می­کند. در آثار و منابع اندیشمندان اسلامی، نداشتن اصل در دین، حادث بودن، انتساب دادن به دین، قصد داشتن، اشاعه، مداومت، مخالفت داشتن با مقاصد شریعت و نبود فعلی در سه قرن نخست، از ارکان بدعت شمرده شده­اند؛ بعد از بررسی آیات و روایات، به این نتیجه رسیدیم که نداشتن اصل در دین، حادث بودن، کم یا زیاد کردن در دین، انتساب به دین و التفات داشتن را می­توان، رکن بدعت دانست و اموری همانند اشاعه، مداومت، مخالفت داشتن با مقاصد شریعت و نبودن در سه قرن نخست را، اگرچه برخی رکن دانسته­اند، ولی در واقع از ارکان بدعت نیستند.