جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسئله جایگاه و عدالت صحابه از مهم‌ترین بحث‌های اعتقادی میان اهل سنت و شیعیان است. زرقاوی، از رهبران سلفیه جهادی، به تبعیت از عموم اهل سنت با توسعه در شمول صحابی و برداشت‌های سطحی و تفسیر به رأی از ظاهر برخی آیات قرآن و احادیث نبی اکرم (ص)، به اثبات عدالت صحابه بر اساس کتاب و سنت معتقد می‌شود. اما به دنبال یافتن دستاویزی برای تکفیر شیعه، چنین استدلال می‌کند که عدالت صحابه به نص آیات الاهی و روایات نبوی ثابت است. بنابراین، انکار عدالت صحابه، مستلزم انکار کتاب و سنت و در نتیجه خروج از دین است و شیعیان را با اتهام این انکار تکفیر کرده، به جهاد با آنان حکم می‌کند. بررسی آیات و روایات، نه‌تنها ادعای اثبات عدالت صحابه را رد می‌کند، بلکه نصوص شرعی در جرح صحابه بسیار است. از سوی دیگر، با فرض پذیرش دلالت آیات و روایات بر عدالت صحابه، انکار عدالت صحابه موجب خروج از دین و مجوز تکفیر نیست، زیرا موانع تکفیر نظیر ضروری‌بودن موضوع انکارشده، وجود یقین، قابلیت تأویل و جهل در نظر گرفته نشده است. بنابراین، تکفیر شیعه در صورتی جایز است که انکار عدالت صحابه مستلزم انکار عامدانه و آگاهانه کتاب و سنت باشد و به نقض شهادتین یا ضروریات دین منجر شود و خروج از دین تلقی گردد.

محمد ناصرالدین البانی یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین محدثین اهل سنت در حوزه تفکر دینی و مخصوصاً مکتب سلفی است که علمای فراوانی تحت تأثیر قدرت علمی و نظرات فقهی و حدیثی وی قرار گرفته‌اند. تحلیل و بررسی اطلاعات گردآوری شده نشان می‌دهد البانی در آراء اعتقادی خود گرایش‌های تند سلفی دارد که می‌توانسته الهام‌بخش برخی رفتارهای تند سلفی باشد. وی در بحث صفات خبری رویکردی ظاهرگرایانه دارد. هرگونه استغاثه و توسل به غیر خدا را از مصادیق شرک می داند و با یکسان انگاشتن کفر و شرک دامنه کفر را وسعت می‌بخشد. معیار تشخیص سنت از بدعت را عمل صحابه می‌داند. سماع موتی را نمی‌پذیرد و همچون دیگر علمای سلفی توسل، زیارت قبور، بنای بر قبور و شد رحال را رد می‌کند. همچنین البانی با اعتقاد به اجتهاد و عدم تقلید از مذاهب اربعه، جرأت بررسی مجدد احادیث معتبر و ارائه برخی فتاوای فقهی حرکت جدیدی را در بین سلفیه ایجاد کرد که باعث شد بین سلفیه از یک‌طرف طرفدارانی پیدا کرده و از طرف دیگر بر علیه او اقداماتی صورت پذیرد.در این رساله اهتمام بر این بوده که تا حد بضاعت در جهت بیان و نقد این دیدگاه‌ها، گام‌هایی رو به جلو برداشته شود. از این رو این تحقیق با مروری بر آثار و کتب البانی و ناقدین وی به تبییین برخی نگرش‌ها و مبانی حدیثی و سلفی البانی پرداخته و آنها را به بوته نقد کشیده است.

سلفی ها و وهابی ها تعریف خاصی برای روح ارائه نکرده فقط ابن قیم تعریف خاصی ارائه کرد که روح جسم نورانی است. همچنین همه سلفی‌ها و وهابیت معتقد هستند روح بعد از مرگ زنده است و ارواح مؤمنین و شهدا در بهشت هستند و بودن ارواح در بهشت منافاتی ندارد که هر وقت خدا بخواهد ارواح، متصل به بدن شوند. اکثر سلفی‌ها می گویند که میت سلام را می‌شنود و نسبت به زائرش درک و علم دارد و سلام بر کسی خطاب می‌شود که دارای درک است؛ اما بعضی از وهابیت مثل البانی می‌گویند مرده سلام را نمی شنود. همچنین نسبت به رسیدن ثواب قرائت قران به میت، اکثر سلف حتی خود ابن تیمیه و ابن قیم می‌گویند ثواب قرائت قران به میت می‌رسد در مقابل بعضی از وهابیت معاصر مثل بن عثیمین و البانی می‌گویند ثواب قرائت به مرده نمی‌رسد و این عمل، عمل بدعی است.