جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف از این پژوهش استخراج مفاهیمی از بطن حکمت متعالیه برای شکل­دهی به یک نظریه روان­شناسی است. فرضیه اساسی این است که آرای صدرالمتألهین حاوی دلالت­های مورد نیاز برای شکل­دهی به یک نظریه روان­شناسی است. فرض­های دوم و سوم این است که می­توان برای بخش­های مختلف یک نظریه روان­شناسی، دلالت­های متناسب را از حکمت متعالیه ملاصدرا استخراج کرد. همچنین نظرات ملاصدرا در قیاس با نظریات موجود در روان­شناسی، صاحب مفاهیم راهگشا و تبیین­کننده است. نتایج حاصل از پژوهش، این فرض­ها را تأیید کرده و نشان می­دهد که آرای ملاصدرا حاوی مفاهیم مهمی برای علم روان­شناسی است و با بررسی انسان­شناسی صدرایی، پیش­فرض­های اساسی در یک رویکرد روان­شناسی را می­توان استخراج کرد. در این مقاله پیش­فرض­هایی در زمینۀ هستی­شناسی استخراج و به تناسب در زمینه «جایگاه انسان در عالم» با رویکرد اگزیستانسیالیسم و در زمینۀ «تعریف انسان» با رویکرد رفتارگرایی در قیاس قرار گرفته است. همچنین برخی پیش­فرض­های مربوط به «تحول و رشد انسان» استخراج شده است و در زمینه «غرایز انسان» با رویکرد روان تحلیلی و «ویژگی­های تحول» با نظریه «ساخت و سازگرایی» پیاژه مورد قیاس قرار گرفته است. در زمینه مراتب بی­نهایت تحول در آرای صدرایی، مابه­ازایی در روان­شناسی برای قیاس یافت نشد.

هدف نخست این پژوهش بررسی نقش فلسفه در شکل‌گیری رویکردهای روان‌درمانی است. بدین منظور در نگاهی کلی، نسبت میان فلسفۀ غرب و رویکردهای روان‌تحلیلگری فروید و پیروانش، رفتاردرمانی و موج دوم آن شامل رفتاردرمانی منطقی هیجانی و شناخت‌درمانی، گشتالت‌درمانی و درمان مراجع‌محوری بررسی شده است. در بخش دوم، پس از ارائۀ مبانی فلسفی هر یک از رویکردهای ذکرشده، میان مبانی فلسفی به‌‌کارگرفته‌شده در رویکردهای روان‌درمانی و مبانی حکمت متعالیۀ ملاصدرا در سه بخش انسان‌شناسی، هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی قیاس صورت گرفته است. نتایج حاصل از پژوهش در بخش اول نشان می‌دهد که هر کدام از این رویکردها صاحب ریشه‌هایی در فلسفه‌ غربی هستند. نتایج حاصل از بخش دوم پژوهش نشان می‌دهد‌ که در زمینۀ جایگاه ‌پروردگار درهستی، تعریف حدود علم روان‌شناسی، حقیقت وجود انسان، ارادۀ انسان، هدف حیات انسان و نقش عالم ماده در حیات انسان تمایزات قابل توجهی بین مبانی فلسفی رویکردهای ذکر شده با مبانی حکمت متعالیه وجود دارد. روش تحقیق در بخش ابتدایی از نوع کتابخانه‌ای و در بخش دوم تحلیلی‌ـ‌قیاسی و از نوع قیاس نظری است.