جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جریانی که در اواسط نیمه اول سده سوم هجری؛ (اواخر عصر حضور امامان معصوم(ع)، به وقوع پیوست، بر شناخت امام زمان(عج) به عنوان امام تأثیر بسزایی داشت. این جریان انحرافی ادعای امامت جعفر بن علی الهادی(ع) بود که در دو دوره از دوران امامت امامین عسکریین(ع) و دوران آغازین غیبت امام دوازدهم(عج) قابل بررسی است. نوشتار پیش­رو، با روش توصیفی- تحلیلی، مبتنی بر منابع تاریخی _ روایی و فرقه‌ای چگونگی ادعای امامت جعفر و پیامدهای آن را بررسی کرده است. بررسی مرحله به مرحله انحراف جعفر و تاثیر و پیامد آن برجامعه شیعی در آن عصر، این نتایج را به دست داد: الف) بررسی نقش فارس بن حاتم در ادعا سازی جعفر بن علی؛ ب) طرح ادعای امامت جعفر در دوران امامان عسکریین(ع) و پیامدهای آن؛ ج) بررسی آشکار شدن ادعای جعفر بن علی پس از شهادت امام حسن عسکری(ع)؛ د) بررسی پیامدهای این ادعا در دوران غیبت که از ملزومات چنین ادعایی بوده است؛ مانند خدشه در نصوص تعیین امام، نادیده گرفته شدن نصوص اثنا عشر خلیفه، تاثیر بر احکام فقهی شیعه، تهییج برخی از شخصیت­های شناخته شده به سوی انحراف، تلفیق حق و باطل و پیدایش فرقه­ ها.

یکی از شخصیّت­هایی که در آغاز غیبت امام زمان؟عج؟، تضعیف اعتقادی و تردید نسبت به پذیرش امام حَی در جامعه شیعه را موجب شد، «جعفر بن علی»، ملقب به «کذّاب» است. جعفر به دلیل موقعیت خانوادگی و اجتماعی خود، زمینه ساز انحراف و تحیر در بین شیعیان شد. این نوشتار از طریق جمع­آوری اطلاعات کتابخانه­­ای، با روش توصیفی-تحلیلی، مبتنی بر منابع تاریخی و روایی ساماندهی شده است. سؤال اصلی، چیستی شخصیت جعفر بن علی و تاثیر وی بر آغاز غیبت است. نتایج دلالت دارند که جعفر بن علی در دو بخش «عقیده» و «عمل»، دارای انحرافات چندی بوده است. بررسی تحلیلی - تاریخی شخصیت جعفر بن علی و گستردگی منابع پژوهش پیش­رو، به یافته­های جدید در این نوشتار منجر شده است. علاوه بر آن، تاثیر جعفر بر جامعه شیعی در دوران آغازین غیبت در این مقاله، از مباحث کم‌تر پرداخته شده در بحث از شخصیت جعفر است.