جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بشر در طول تاریخ با انواع ادیان الهی و غیرالهی مواجه بوده است و امروزه با توجه به گستردگی ارتباطات، این تنوع ادیان، بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. نسبت به تکثر ادیان، رویکردهای متفاوتی وجود دارد که یکی از آن رویکردها، پلورالیسم یا کثرت­گرایی است. پژوهش حاضر، به بررسی و نقد پلورالیسم دینی از دیدگاه محمد شحرور می­پردازد؛ پلورالیسم دینی بدین معناست که ادیان بزرگ جهان، تشکیل دهندۀ برداشت­های متغیر و درک و دریافت­ها و واکنش­های گوناگون از حقیقت الوهی‌اند. با مراجعه به تالیفات شحرور، دیدگاه و ادلۀ او در بحث کثرت­گرایی دینی، تبیین شده و بر اساس مبانی اعتقادی اسلامی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. شحرور برای اثبات کثرت­گرایی دینی مورد نظر خود، ادله‌ای را ذکر کرده است که از جملۀ آنها استناد به آیات قرآن است. شحرور، اسلام را دینی فطری دانسته و همۀ انسان‌ها (اعم از پیروان حضرت محمد$ و غیر آنها) را مسلمان می‌داند. وی ارکانی را برای اسلام معرفی می‌کند که پایبندی به آنها، منجر به ورود به دایرۀ اسلام و برخورداری از حقوق اسلامی می‌شود؛ حال آنکه با تامل در آیات قرآن و مراجعه به تفسیر آنها، برداشت نادرست او از آیات روشن شده و بطلان دیدگاه او به اثبات می‌رسد.

پلورالیسم در لغت به معنای کثرت­گرایی است که در حوزه­های مختلف مطرح می‌شود. پژوهش حاضر به بررسی و نقد کثرت­گرایی اجتماعی از دید محمد شحرور می‌پردازد. پلورالیسم اجتماعی، عبارت است از پذیرش کثرت و تنوّع در حوزه نهادهای مدنی، احزاب، جمعیت‌ها و عقاید ناظر به مصالح اجتماعی. شحرور برای اثبات کثرت گرایی اجتماعی مورد نظر خود، ادله‌ای را ذکر کرده که مهم‌ترین آنها استناد به آیات قرآن و سیره نبوی است. در این تحقیق، سعی بر آن است که دیدگاه و ادله شحرور در مورد پلورالیسم اجتماعی، تبیین و مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا، نخست با مراجعه به تألیفات شحرور، مقصود او از جامعه پلورال، جامعه وحدت گرا و ویژگی‌های هر یک بیان شده است. سپس دلایلی که وی بر مدعیات خود اقامه کرده، ذکر و پس از آن، رویکرد کثرت گرایانه وی نقد و اشکالاتی بر آن وارد شده و در انتها، به بیان دیدگاه مختار در مورد پلورالیسم اجتماعی پرداخته شده است.