جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ولایت تکوینی یکی از شئون مهم امام است و به تفویض محدود و مطلق تقسیم می‌شود. از دیرباز بحث دربارة ولایت تکوینی داشتنِ امام، مطرح بوده و مخالفان این اعتقاد شبهات فراوانی را نسبت به آن مطرح کرده‌اند که نشان می‌دهد هنوز ابعادی از این بحث به خوبی روشن نشده است. بنابراین بحث و تبادل نظر در این‌باره و پرداختن به آن با شیوه‌های جدید، لازم و ضروری است. یکی از این شیوه‌ها، نگاه عقلی به آیات و روایاتی است که دربارة ولایت تکوینی امام می‌باشد. این شیوة بحث، به دلیل عقلی بودن و سبک منطقی آن، کمتر می‌تواند مورد اشکال و شبهه واقع شود. در این نوشتار به این نتیجه رسیدیم که دلایل و برداشت‌های متعدد عقلی از اخباری که دربارة معرفی امام و یا ویژگی‌های امام است؛ تفویض محدودِ ایشان را در عالم تکوین ثابت می‌کند؛ ولی دربارة تفویض مطلق امام، به دلیل کمتر بودنِ آیات و روایات، اثبات آن از طریق برداشت‌های عقلی دشوارتر است؛ اما در عین حال اخباری که دربارة امضاء مقدرات عالم توسط امام در شب قدر است می‌تواند آن را ثابت کند.

هدف:هدف از نگارش این مقاله، دفاع صحیح از ولایت تکوینی اهل بیت(ع) به عنوان یکی از آموزه‌های مهم تشیّع بود که توسط سلفی‌گرایان ایران مورد نقد و تردید قرار گرفت. روش: برای دستیابی به هدف مقاله، از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شد؛ بدین ترتیب که ابتدا دلایل و شبهات سلفی‌گرایان ذکر و سپس، تحلیل و بررسی شد. یافته‌ها: بر خلاف دیدگاه سلفی‌گرایان ایران، اهل بیت(ع) به لحاظ ظرفیت وجودی، با سایر انسانها تفاوت دارند و به اذن خداوند، قادر به تصرّفاتی تکوینی در عالم‌اند. اشتباه آنان در نگاه گزینشی و ناقص به دسته‌ای خاص از نصوص دینی بود که اغلب سند معتبری نیز ندارند. نتیجه‌گیری: ادعای سلفی‌گرایان ایران در نتایجِ باور به ولایت تکوینی اهل بیت(ع)، همچون: غلو، شرک و تعارض با روایات، نادرست بود و نه تنها این اعتقاد، مفاسدی که سلفی‌گرایان بیان کردند نداشت، بلکه نصوص دینی اثبات‌کنندة آن بودند و حتی برخی شواهد عقلی مهم نیز وجود داشتند که این نصوص را تأیید کردند