جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رساله « نقد و بررسی تحلیلی و مقارن اصالت ماهیت در نظر میرداماد و کانت» در نظر دارد بین میرداماد به عنوان یک فیلسوف اسلامی که فلسفه مشاء را به اوج خود رسانده و امانوئل کانت به عنوان موسس فلسفه تعالی گرایی آلمانی، یک بررسی مقارن در موضوع «اصالت ماهیت» به عنوان یکی از مسائل اندیشه فلسفی، انجام دهد. در این رساله اثبات خواهد شد که میرداماد نیز مانند سایر حکمای مشاء و اشراق سابق خود به اصالت ماهیت قائل می باشد. در این بین کلمات وأدله ای که طبق مبنای خویش استفاده نموده، مورد بررسی قرار خواهند گرفت. ادله ایشان را نیز به دوقسمت ادله مستقیم و غیر مستقیم تقسیم نموده ایم و در ضمن بحث به بعضی از مقدمات و مبادی که سبب انتخاب این قول توسط ایشان گشته است نیز اشاره خواهیم نمود. همچنین به نتایج قبول اصالت ماهیت و برخی مباحث مهم دیگر نیز خواهیم پرداخت. از طرف دیگر این رساله در صدد اثبات این مطلب می باشد که کانت نیز به اصالت ماهیت معتقد بود. البته در این قسمت شاهد تفاوت هایی در تدوین خواهیم بود؛ چرا که کانت به صراحت به این موضوع اشاره نکرده است و لذا لازم است تا کلمات او مورد بررسی و بازخوانی قرار گیرد تا شواهد لازم برای اثبات مدعای خویش را ارائه نماییم و سخن کسانی که درباره نظرات او سخن گفته اند نیز مورد بررسی قرار گیرد تا به رای او در مساله اصالت ماهیت دست یابیم. همچنین درباره «مفاهیم محض فاهمه» نزد کانت و فرق آن با «مقولات» ارسطو سخن خواهیم گفت. بعد از اتمام این مراحل بررسی مقارن بین این این دو فیلسوف به پایان خواهد رسید و سپس وارد بیان وجوه تشابه و تمایز و امتیاز هر یک از ایشان در مساله اصالت ماهیت و اصول و مبادی مورد اتکا ایشان خواهیم شد. نتایج مهم این بحث: هر دو فیلسوف قائل به اصالت ماهیت و اعتباری بودن وجود گشته اند و معتقدند که آنچه در خارج تحقق یافته است همان ماهیت اصیل است و آثار خارجی به آن برمی گردد و مفهوم وجود نیز از آن منتزع شده است و نیز می پذیرند که ارتباط بین ماهیت و وجود به دلیل ذهنی بودن یکی از آنها، ذهنی می باشد و حمل یکی بر دیگری از نوع اتحاد موضوع و محمول می باشد. با این تفاوت که این اتحاد در نزد کانت صدق محمول بر موضوع است ولی در نزد میرداماد عبارت است از عینیت محمول و موضوع؛ هر چند که در حیثیت و اعتبار با هم تغایر دارند. همچنین این رساله شامل نتایجی غیر از موارد فوق نیز می باشد.