جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان این پایان نامه اختصاص به تفسیر خاص هیدگر از یکی از مهم ترین منابع فهم بشری و منابع موثر در فرهنگ یعنی دین و به طور خاص دین مسیحیت دارد. پس از آشنایی هیدگر با پدیدارشناسی هوسرل، چندین درسگفتار از درسگفتارهای اولیه او که بعدا در کتابی به عنوان پدیدارشناسی زندگی دینی گردآوری شد،‌ در مورد دین بود. به طورکلی خوانش هیدگر در دوره متقدم اندیشه اش چند بنیاد اصلی دارد: 1- تفسیر مبحث معاد و ربط آن با زمان با ارجاع به نامه های پولس مقدس 2- مسیله واقع بودگی و پروا در انسان با ارجاع به کتاب اعترافات اگوستین 3- بررسی تفاوت نگاه تیوریک و نگاه دینی به زندگی و جهان. من در این پایان نامه قصد دارم خوانش هیدگر متقدم را با تاکید با پرسشهای زیر بررسی کنم: ماهیت زندگی دین چیست؟بنیادهای تفکر دینی چیست؟ عناصر اصلی و فرعی دین چیست؟ زبان دین چه نوع زبانیست و نظر دین در مورد تعریف انسان و نسبت های بنیادین آن با جهان چیست؟ فواید و مضرات دین چیست؟ آیا روایت رایج در محافل فکری امروزین بشر از دین، یگانه روایت و صحیح ترین روایت از آن است؟ نسبت دین و جهان امروزین چیست و آیا با بازخوانی متون پایه و اساسی دینی می توان تفاسیری جدید و عقلانی از دین و حل معضلات جهان کنونی ارایه کرد؟ دین یکی از مهم ترین عناصر زندگی بشر در طول تاریخ بوده است. دین معنا بخش زندگی بشر، ‌نظم دهنده به آن و همچنین افق گشای دانش او از جهان است. میزان اثر بخشی دین به زندگی بشر در طول تاریخ متفاوت بوده که پس از آخرین قله اثرگذاری اش، ‌یعنی ظهور ادیان ابراهیمی مانند مسیحیت و اسلام، از آغاز رنسانس به مرور نقش خود را در زندگی بشر از دست داده و جای خود را به عقلانیت انسان محور و علم تجربی داد. امروزه در جامعه جهانی دیگر دین نقش اثرگذاری در شکل دهی بنیادهای معرفتی بشر و همچنین ساختارهای اجتماعی ندارد، ‌بلکه بیشتر به صورت امر شخصی در آمده است. سؤالات بسیاری در مورد دین ذهن متفکران غربی و همچنین متفکران ایرانی پس از مشروطه که تجربه مواجهه با غرب پس از رنسانس را داشته اند، به خود مشغول کرده است که از جمله انها، می توان به موارد ذیل اشاره کرد: ماهیت زندگی دین چیست؟ عناصر اصلی دین چیست؟ زبان دین چه نوع زبانیست و نظر دین در مورد تعریف انسان و نسبت های بنیادین آن با جهان چیست؟ فواید و مضرات دین چیست؟ آیا روایت رایج در جامعه امروزین بشر از دین، یگانه روایت و صحیح ترین روایت از آن است؟ نسبت دین و جهان امروزین چیست و آیا با بازخوانی متون پایه و اساسی دینی می توان تفاسیری جدید و عقلانی از دین و حل معضلات جهان کنونی ارایه کرد؟ مارتین هیدگر یکی از بزرگترین فیلسوفان غرب است که به این سوالات با ابتکارات وایده های بدیع خود پاسخ داده است. ایده ها و تفاسیر بدیع او در زمینه های مختلف راه گشای بسیاری از فلاسفه بعد از او بوده است. او با تأکید بر هرمنوتیک، پدیدارشناسی و حیث تاریخی(historicity) انسان، نقدها و لایه های عمیقی از تاریخ غرب و متافیزیک را بیان کرد که بر بسیاری از فلاسفه بعد از او تأثیر گذاشت. هیدگر که تحصیلات دانشگاهی خود را ابتدا با الهیات آغاز کرده بود، پس از مدتی به فلسفه روی آورد و با پدیدارشناسی هوسرل آشنا شد. از دغدغه های اولیه ی تفکر او پس از آشنایی با پدیدارشناسی، تفکر در مورد دین و بررسی پدیدارشناسانه عناصر زندگی دینی بود که بعدا برخی عناصر و نتایج این تحلیل، خود را در هستی و زمان یعنی مهم ترین کتاب دوره اول تفکر هیدگر نشان دادند. همانطور که خود او اشاره میکند: اگر اصل و خاستگاه الهیاتی‌ام نبود هرگز به راه تفکر نمی‌افتادم، تفکر در مورد دین برای او،‌ در شکل گیری تفکرش بسیار موثر بوده است. پاسخهای هیدگر به این سوالات از چند منظر برجسته و منحصربه فرد است: اولا تفکر هیدگر صرفا مفهومی نیست و به حضور، عواطف و اگزیستانسهای آدمی نیز می پردازد . او در بررسی دین برخلاف بسیاری از فیلسوفان دین که صرفا به مباحث مفهومی دین میپردازند، دامنه مباحث خود را گسترده تر کرده و به فراخور تفکر دوره اول خود که مباحث زندگی در اولویت کار اوست، به نحوه حضوری زندگی دینی نیز می پردازد. از نظر هیدگر زندگی دینی، ‌به ویژه زندگی مسیحی،‌ نمونه ای اصیل از یک تجربه اساسی از زندگی انسانی است. . هیدگر مسیحیت اولیه را به عنوان دستاوری بدیع از تاریخ فرهنگی غرب معرفی میکند که بعدها مغلوب فلسفه ارسطو شد و اصالت خود را از دست داد. تحلیل هیدگر از متون تنها به تحلیل مفهومی و استدلالی محدود نیست، بلکه به ورای متون، یعنی جنبه حضوری که نویسندگان از طریق متون قصد بیان آن را داشتند نیز توجه دارد و از همین منظر است که هانری کربن هرمنوتیک هیدگر را هرمنوتیک حضوری می نامد. ثانیا ازآنجاییکه تفکر او پدیدارشناسانه است ما را در رسیدن به اعماق تفکر دینی و بنیادهای آن یاری می رساند. ثالثا برخلاف اکثر فلاسفه پس از رنسانس که به نحوه ای از سیر خطی پیشرفت در فرهنگ و تمدن بشری قائلند و نسبت به گذشتگان دینی فرهنگ خود اغلب بی اعتنا و بی مهرند، هیدگر با بررسی دقیق این متفکران و متفکران سایر حوزه ها که قبل از رنسانس می زیستند، برخی از آنها را متفکرانی بزرگ می داند که در بسیاری از موارد عمیق تر از متفکران هم عصر او و فرهنگ مدرن هستند رابعا هیدگر با نگاه حیث تاریخی به مباحث، به ما کمک میکند تا عناصر ذاتی را از عناصر عرضی دین بازشناسیم و نسبت خود را با حقیقت دین بهتر برقرار کنیم. این پایان نامه می تواند به عنوان نمونه ای که در آن دین مسیحیت توسط هیدگر با روش پدیدارشناسی بررسی شده، نمونه ای مناسب برای بررسی دین جامعه خودمان باشد هرچند که بحث بررسی دین اسلام با روش پدیدارشناسی در آن انجام نمی گیرد. این پایان نامه با محوریت کتاب پدیدارشناسی زندگی دینی که یکی از مجلدات مجموعه آثار اوست انجام گرفته که البته به فراخور بحث، نگاهی نیز به سایر آثار دوره اول هیدگر یعنی پدیدارشناسی و الهیات، تفسیر پدیدارشناسانه ارسطو و غیره دارد.