جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شرق‌شناسی بر شبکه‌ای از بازنمایی‌ها، دانش‌ها و باورهای اجتماعی ـ سیاسی خاص استوار شده است و گفتمانی متمایز را پدید آورده است. ایران‌شناسی به‌عنوان یکی از شاخه‌های شرق‌شناسی در بسیاری از اصول و مبانی با شرق‌شناسی همانند است. پژوهش‌های شرق‌شناسی، منبع عمده تولید آرا و مفاهیم در باب ماهیت جوامع شرقی هستند و برای شناخت و تحلیل این جوامع به کار گرفته می‌شود. شرق‌شناسی مناسبات اجتماعی جوامع شرقی را با حاکمیت دولت مبتنی بر استبداد شرقی، نبود جامعه مدنی، نبود مالکیت خصوصی، ایستایی و رکود، تضاد دولت ـ ملت، نبود قانون مدون، تبعیت برده‌وار رعایا از حاکم و عدم ثبات و امنیت سیاسی و اجتماعی تبیین می‌کند. آرای سر جان مالکم به‌عنوان ایران‌شناسی برجسته در ساخت نظریات مربوط به ماهیت دولت و جامعه و مناسبات مابین آن‌ها بسیار تأثیرگذار بوده است. این پژوهش با روش تحلیل تاریخی و با واکاوی مبانی اساسی تشکیل‌دهنده آرای مالکم، مفهوم امنیت و سازوکارهای امنیت‌سازی در جامعه ایران از دیدگاه مالکم نقد و بررسی می‌کند. یافته‌های این پژوهش بیان‌گر آن است که مالکم، امنیت‌سازی در ایران را از منظر حکومتی استبدادی تحلیل می‌کرد که با تکیه بر قدرت نظامی و ترس مردم از حکومت، موفق به برقراری امنیت می‌شد. از نظر او، دین اسلام و احکام آن از عوامل تولید استبداد، ناامنی و بی‌ثباتی در جوامع اسلامی ازجمله ایران بود. در حالی که امنیت‌سازی در ایران، بیش از آن‌که بر اساس عامل ترس از قدرت حاکمه باشد، بر فرهنگ و سنت‌های اجتماعی و آموزه‌های دینی استوار بوده است.