جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فرزندآوری در طول اعصار، دغدغه‌ای بزرگ برای بشریت بوده است. این دغدغه بزرگ همیشه در جدال میان منافع و زیان‌ها قرار داشته است. با پیشرفت در عرصه روش‌های کمک­باروری و روش‌های پیشگیری از بارداری در دهه‌های اخیر، موضوع حق تولید مثل مورد توجه واقع شده است. روش گردآوری مطالب در این مقاله، اسنادی و روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. هدف اصلی این مقاله، توصیف جایگاه حق تولید مثل در نظام حقوقی اسلام است. هدف از نگارش این مقاله تبیین دیدگاه اسلام درباره ماهیت حق تولید مثل است تا بتوان درباره ابعاد این حق و سایر موضوعات مرتبط به آن مانند صاحب حق، متعهد این حق و سایر موارد، تصمیم­های مناسبی را اتخاذ نمود. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد، بر اساس آیه 223 سوره بقره و روایات جواز عزل، تولید مثل حق است نه حکم و هم­چنین، آن حق آمیخته به تکلیف است نه حق محض و ساده. بر همین اساس، تکالیف باید به من علیه الحق که می‌تواند یک شخص یا دولت باشد، تحمیل شود؛ زیرا ملاحظه حقوق بدون تکالیف متقابل کافی نیست.

درک درست از مفاد عام و خاص در قرآن، از ضروریات اجتهاد است. از همین رو، در مواجهه با اجمال خاص که دارای ابعاد مختلفی مانند لفظی یا لبی، منفصل یا متصل و دوران میان اقل و اکثر یا متباینین است، وضعیت عام از دیدگاه اصولیان، متفاوت خواهد بود. این تفاوت دیدگاه، در خط استدلالی آن‌ها به آیات قرآن کریم قابل مشاهده است. بر همین اساس، سؤال اساسی در این پژوهش، آن است که خط استدلال فقها در موضوع سرایت اجمال مفهومی خاص به عام بر اساس آیات قرآن چگونه است؟ اصولیان با توجه به احوال گوناگون این موضوع، دارای نظرات مختلفی هستند. در لفظ مجمل دائر میان متباینین و مخصص متصل، همه اصولیان قائل به عدم تمسک به عام هستند؛ درحالی‌که در مجمل دائر میان اقل و اکثر و مخصص متصل، دو دیدگاه متفاوت دارند. در لفظ مجمل دائر میان متباینین و مخصص منفصل، سه دیدگاه سرایت، عدم سرایت و سرایت حکمی وجود دارد و در لفظ مجمل دائر میان اقل و اکثر، دامنه این نظرات به شش نظر می‌رسد. اما نکته مهم دراین‌باره، آن است که این اختلاف نظر در مرحله استدلال به قرآن و استخراج حکم شرعی موضوعات از آن، کاملاً قابل درک است.

دلالت نقش بسیار مهمی در درک مفاهیم قرآنی و روایی در استنباط احکام فقهی دارد و از آن در علوم مختلفی همچون منطق، تفسیر، کلام و اصول فقه سخن به میان آمده و به انواع مختلفی تقسیم ‌شده است. بر همین اساس، اصولیان نیز مباحثی را درباره دلالت اشاره به ‌عنوان یکی از انواع دلالت در بحث الفاظ مطرح کرده‌اند. پژوهش پیش رو در صدد است به این پرسش اساسی پاسخ دهد که: ماهیت و حجیت دلالت اشاره از دیدگاه علمای مذاهب خمسه چیست؟ به‌علاوه، تفاوت دیدگاه‌ها درباره ماهیت دلالت اشاره، چه تأثیری در کاربرد آن در فقه دارد؟ تقریباً همه اصولیان، دلالت اشاره را دارای مفهوم یکسانی می‌دانند، اما در تعاریف خود، رویکردهای مختلفی، همچون وصف معنا، وصف لفظ، کیفیت دلالت و وصف مدلول، اتخاذ کرده‌اند. علاوه بر این، در بیان ماهیت دلالت اشاره نیز اختلاف‌نظر اصولیان به سه نظریه مفهوم، منطوق و ماهیت مستقل محدود می‌شود. البته به نظر می‌رسد دلالت اشاره دارای ماهیت مستقل و وصف دلالت است.

هدف: این پژوهش در پی کشف انگیزه‌های جوانان برای ورود به حوزة علوم اسلامی دانشگاهیان و در عین حال، علل ترک تحصیل برخی از معرفت‏جویان پیش از اتمام دوره بود. روش: مقالة حاضر با روشی کیفی مبتنی بر نظریة داده‏بنیاد انجام شده و ابزار جمع‏آوری داده‏ها، مصاحبة نیمه‏ساختاریافته با 10 نفر از معرفت‏جویان است. این افراد بر اساس روش گلوله‏برفی انتخاب شدند و مصاحبه‏ها تا حد اشباع نظری ادامه یافت. یافته‏ها: انگیزه‌های معنوی، علمی، اجتماعی و ابزاری، افراد را برای تحصیل در حوزة علوم اسلامی دانشگاهیان ترغیب می‏کند. از سوی دیگر، کیفیت نظام آموزشی موجب ریزش معرفت‏جویان می‌شود که این ریزشها به تبع، پیامدهایی را برای فرد، سازمان(حوزة علوم اسلامی دانشگاهیان) و جامعه در بر دارد. نتیجه‏گیری: لازمة تحول در حوزة علوم اسلامی دانشگاهیان، تغییر نگرش نسبت به آن است. اگر حوزة علوم اسلامی دانشگاهیان به منزلة یک قرارگاه فرهنگی تلقی شود، آن وقت است که می‌توان با تعریف درست از رسالت آن، برای پیشبرد رسالت مذکور برنامه‌ریزی کرد.

پس از ورود تکنولوژی های نوین کمک باروری به عرصه علم، مباحث اخلاقی فراوانی طرح شد که یکی از آنان رازداری در اهدای گامت یا جنین است. رویکرد کشورها در بحث اهدای ناشناس گامت یا جنین متفاوت است. برخی کشورها، رازداری را مجاز دانسته اند و بعضی دیگر غیرمجاز. مخالفان با ارائه دلائلی چون حق کودک برای دانستن، لزوم آگاهی از پیشینه پزشکی، جلوگیری از زنای محارم، کاهش سطح اطمینان میان والدین و فرزندان، ایجاد مشکلات هویتی برای کودک، و مقایسه قوانین فرزندخواندگی و قوانین مربوط به آن مخالفت خود را با این مساله اعلام می کنند. موافقان نیز با دلایلی چون اهمیت نداشتن روابط ژنتیکی، حمایت از واحد خانواده، حمایت از کودک و والدینش در برابر عکس العمل های منفی جامعه، جلوگیری از تخریب روابط والدین فعلی و کودک، حق آزادی تولیدمثل و حق حریم خصوصی، نگرانی از ایجاد اشکال جدید خانواده، ایجاد نظام تربیتی واحد برای کودک، و از بین بردن استرس کودک در رابطه با دانستن منشا ژنتیکی اش، بر جواز آن تاکید دارند.این مقاله، به روش کتابخانه ای و با بررسی منابع فارسی و انگلیسی تدوین شده است.