جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عرفان اسلامی در طول تاریخ خویش از شخصیت‌ها و اندیشمندان عارف و حکیم و آثار و منابع غنی برخوردار بوده و هست. در میان این عالمان عالم و عامل، عده‌ای جامعیت بیشتری داشته و در علوم مختلف اسلامی صاحب‌نام و صاحب اثر بوده‌اند. از مهم‌ترین این شخصیت‌ها می‌توان از ابن عربی یادکرد که با بنیان گذاشتن عرفان نظری نقش بسیاری در ترویج و رشد عرفان داشت. ایشان که به‌عنوان شیخ اکبر و پدر عرفان نظری در اسلام معروف است جایگاه ویژه‌ای دارد که ضرورت دارد همه نسل‌ها با آثار و احوال، توصیه‌ها و رهنمودهای آن آشنا شوند. محی‌الدین از چند جهت در حوزه عرفان شخصیتی برجسته و منحصربه‌فرد است. اول آنکه تا قبل از او عرفان فقط عرفان عملی و سیر و سلوک بود. نکته دوم اینکه پیش از ابن عربی اگرچه سخنانی درباره هستی‌شناسی یا وجود شناسی مطرح می‌شد اما آن حکم غالب و اساسی در عرفان‌ها وحدت شهود بود. نکته سوم از مختصات ابن عربی است این است که برای سلوک الی الله و رسیدن به آن وحدت حقه حقیقی، به‌گونه‌ای که آدمی با همه وجود ببیند که «کلّ شیء هالک إلا وجهه». که غیر از خدا چیزی نیست و هر چه غیر از او باشد هالک و باطل است، از گذشته راه‌های متعدد و متنوعی وجود داشته است. در این پژوهش که مبتنی بر روش تحلیلی و توصیفی است، به دنبال بررسی دیدگاه عالمان معاصر تشیع در خصوص ابن عربی هستیم. اختلاف‌نظر پیرامون بزرگان تاریخ امری طبیعی و بدیهی است. اما شاید کمتر کسی مانند ابن عربی وجود داشته باشند که نظرات پیرامون او در میان بزرگان و صاحب‌نظران دینی تا این حد با هم متفاوت و متضاد باشد. ازجمله عالمان تشیع معاصری که درباره ابن عربی اظهار نظر کرده‌اند می‌توان به بزرگانی چون: علامه امینی، آیت‌الله جوادی آملی، مرحوم آیت‌الله حاج میرزا حسین نوری محدث، علامه طباطبایی (ره)، حضرت امام خمینی (ره)، شهید مطهری، میرزا محمدباقر خوانساری، آیت‌الله شیخ محمدتقی بهجت، علامه حسینی تهرانی، آیت‌الله سید احمد فهری، سید علی قاضی، علامه حسن‌زاده آملی، استاد آشتیانی و...... اشاره داشت. هدف ما در این پژوهش این است که به بررسی آراء موافقان و مخالفان شیعه معاصر با ابن عربی بپردازیم و تا حد امکان دلایل موافقت‌ها و مخالفت‌ها را تشریح کنیم. ابن عربی یکی از شخصیت هایی بود که در کالبد ها و قالب ها نمی گنجید، بنابراین بهتر است بگوییم که وی فقط حقیقت هست.