جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ابن ‌صفار (حدود 370- 426ﻫ) منجم و ریاضی­دان مسلمان اندلسی (اسپانیایی) آثار چندی در علم نجوم تألیف کرده ­است. مشهورترین اثر او کتاب العمل بالاسطرلاب و ذکر آلاته واجزائه است که در این پژوهش معرفی، بررسی و برخی نوآوری‌های آن عرضه خواهد شد. هم‌چنین ساعتی آفتابی به نام «بلاطة» از این منجم برجای مانده که قدیم‌ترین ساعت آفتابی در اندلس است. توجه این نجوم­دان اندلسی به زیج خوارزمی(د 235ﻫ) که خود متأثر از زیج سندهند بودهو نیز جغرافیای بطلمیوس نشان از اتکا و اعتنای او به علوم ایرانی، هندی و یونانی دارد. توجه به این نکات البته به معنای نادیدن تأثیرپذیری او از استادش، ابوالقاسم مسلمة‌‌ بن ‌احمدمجریطی (د 398ﻫ) نیست. افزون بر این‌ها، تعیین قبله قرطبه با مقدار 30 درجه جنوب شرقی و یافتن مسافت و جهت تا مکه در این اثر حاکی از اهتمام او به موضوع قبله­یابی است. نویسندگان نوشتار پیش رو با تمرکز بر کتاب العمل بالاسطرلاب و نیز ساعت آفتابی «بلاطة» به بحث درباره نقش ابن‌صفار در نجوم پرداخته و به مبحث قبله‌یابی و تعیین وقت نیم­روز در اندلس هم اشاراتی کرده‌اند.