جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

متکلمان مسلمان درباره ی نحوی وجود نفس دو دیدگاه اتخاذ کرده‌اند. یک نفس امری قدیم است، منظور از قدم نفس، قدم زمانی به معنای ازلی بودن و بی آغاز بودن نیست بلکه به معنای وجود قبلی نفس نسبت به بدن است؛ دوم نفس امری حادث است که منظور از حدوث، حدوث زمانی می باشد. پیروان هر گروه، برای اثبات نظریه خود ادله‌های عقلی و نقلی بسیاری آورده‌اند؛ معتقدان به قدم نفس عمدتاً به آیات و روایاتی که دلالت بر تقدم آفرینش نفوس بر ابدان دارد، استناد می‌کنند و بر این عقیده اند که پذیرش حدوث نفس ناشی از مادی انگاشتن نفس می‌باشد. متکلمینی که نفس را حادث می دانند معتقدند پذیرش قدم نفس، مستلزم پذیرش تناسخ خواهد بود. روایات فوق الذکر را از لحاظ سندی ضعیف می‌دانند و آیات مربوطه را نیز تأویل می‌نمایند. متکلمان در کتب کلامی به این استدلالها و شبهات پاسخ متعدد داده‌اند بطور کلی در مقام پاسخ به استدلال‌ها و شبهات دو رویکرد دارند اولین رویکرد به دیدگاه کلامیشان بر می‌گردد و دومی متأثر از فلاسفه می‌باشد. همچنین برای اثبات حدوث نفس ادله‌های عقلی و نقلی نیز آورده‌اند البته ادله‌های این گروه نیز عاری از اشکال نمی‌باشد.