جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

علم کلام از دانشهایی دینی است که سرگذشت یکنواختی نداشته است. اگر شماری به وجوب فراگیری و اشتغال به آن رأی داده اند، کسانی هم در تحریم پرداختن به آن از هیچ تلاشی دریغ نکردند. اهل حدیث علاوه بر تمسک به دلایل متعدد بر این تحریم، پیامدهایی را برای نادرستی اشتغال به این علم ذکر کرده اند، که درباره هر دانش دیگری هم مطرح شود، باید از پرداختن به آن خودداری کرد. پرسش نوشتار حاضر آن است که اهل حدیث با تمسک به چه پیامدها و لوازم معرفت شناختی و روش شناختی با اشتغال به علم کلام مخالفت کرده اند؟ تا چه مقدار می توان با لازمه بودن امور مزبور همراه شد و تمسک به این قبیل امور چگونه می تواند وجهی برای مخالفت با علم کلام فراهم آورد؟ دستاورد نوشتار حاضر آن است که تلاش مخالفان علم کلام در تمسک به این پیامدها متکلمان را متوجه هشدارهایی می سازد که اگر مسیر پرداختن به این علم را به درستی سپری نکنند، چه تهدیداتی در کمین آنها خواهد بود. البته این پیامدها نه متوجه ذات علم کلامند و نه هیچ اختصاصی به علم کلام دارند. اندیشمندان هر علمی اگر به این قبیل پیامدها التفات نداشته باشند و یا به شیوه درست اشتغال به یک علم ملتزم نباشند در معرض چنین پیامدهایی هستند.

در این پایان نامه هم گزارشی از مخالفت های اهل حدیث و سلفیه در جهان اسلام با علم کلام و متکلمان ، ارائه خواهد شد و هم به بررسی اهمّ مدعیات و دلایل ناقدان و آن مخالفان پرداخته خواهد شد. در این بررسی ها تلاش می شود دغدغه های دینی و نقاط قوّت و ضعف آنچه ناقدان و مخالفان علم کلام مطرح کرده اند، نشان داده شود.. سوال اصلی: اهمّ دلایل نقد و ردّ علم کلام از سوی اهل حدیث و سلفیه چه بوده و چه پاسخ هایی می توان به آنها داد؟ سوالات فرعی: سوال فرعی اول: ماهیت و فلسفه علم کلام چیست؟ سوال فرعی دوم: مدعیّات و دلایل اهل حدیث و سلفیه در ردّ علم کلام چیست؟ سوال فرعی سوم: نقاط قوّت و ضعف مدعیات و دلایل اهل حدیث و سلفیه در مخالفت با علم کلام چیست؟ بر این اساس، فصول این پایان نامه عبارتند از: فصل اوّل: کلیات و مفاهیم: شامل تبیین ماهیت و فلسفه علم کلام و مکاتب رایج کلامی در عالم اسلام و اشاره ای به تاریخچه این علم و گرایش اخباری و سلفی در جهان اسلام. فصل دوّم: تبیین مدعیات و مبانی و دلایل اهل حدیث و سلفیه در نقد علم کلام فصل سوم: تبیین نقاط قوّت و ضعف مدّعیات و مبانی و دلایل اهل حدیث و سلفیه در نقد علم کلام.