جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این مقاله، موضوع بومی‌گرایی و به طور خاص، دینی‌گرایی در علم از منظر معرفت‌شناختی بررسی شده است. مطابق با رویکرد وظیفه­گرایانه در معرفت­شناسی، هر باورمند به لحاظ معرفتی موظف است که سعی کند تا مجموعه‌ی باورهای سازگار و در حالت قوی‌تر منسجمی داشته باشد؛ علاوه بر این، هر فرد در مجموعه‌ی باورهای خویش باورهایی مرکزی دارد. باورهای دینی بخش مهمی از باورهای مرکزی اعضای جوامع دین‌دار را تشکیل می‌دهند. در چنین وضعیتی، چنانچه باورهای علمی یا تعابیر این باورها با باورهای مرکزی دینی افراد ناساگاز باشند، دین‌داران در پی ایفای وظیفه‌ی معرفتی خود، به بازسازی نظریه­های علمی موجود و همچنین شکل دادن به نظریه های علمی جدید می پردازند؛ به این ترتیب، دینی­گرایی در علم را می توان گونه­ای از ایفای وظیفه‌ی معرفتی سازگاری و انسجام دانست که انگیزه­ای صحیح و بنیان نظری قابل دفاعی دارد.

دوگانه‌انگاری نوخاسته از جمله دیدگاه‌های معاصر در فلسفه ذهن است که طی عطف توجه دوباره به مبحث نوخاستگی در دهه‌های اخیر مطرح شده است. ویلیام هسکر، مبدع این نظریه درخصوص رابطه نفس و بدن، تا حدود زیادی از سایر دیدگاه‌های موجود در فلسفه ذهن معاصر که عموماً به تحویل امور ذهنی به امور فیزیکی و نهایتاً فیزیکالیسم منجر می‌شود، فاصله می‌گیرد و به نظریه حدوث جسمانی نفس در حکمت متعالیه نزدیک می‌گردد. یک نظریه کارآمد درباره نفس باید به دو مسئله پاسخ دهد: مسئله جفت شدن یا تعلق و مسئله تداوم نفس پس از مرگ بدن. دوگانگی نوخاسته به برآمدن امری نوخاسته از امری پایه با ویژگی‌های ذهنی و غیر قابل تحلیل به امر مادی معتقد است که هویت مستقل واقعی دارد. اگرچه در نحوه تعلق یا تکون نفس قرابت‌هایی میان نظر هسکر و صدرالمتالهین وجود دارد، اما نحوه بیان و بسترسازی در حکمت متعالیه با دوگانگی نوخاسته متفاوت است به طوری که موضع آن دو را در مسئله بقای نفس با یکدیگر متفاوت می‌سازد.