جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مفسران المنار و المیزان هدایت را به معنای نشان دادن راه و ایصال به مطلوب و ضلالت را دور شدن از حقیقت دانسته‌اند، ایشان در بحث عوامل هدایت، عاملیت فطرت، انبیاء، دین، و قرآن دیدگاه مشترکی دارند. المنار علاوه بر موارد مشترک، ایمان و عقل را نیز جزو عوامل هدایت می‌داند. المیزان نیز جهاد و توسل را هدایت‌گر دانسته است.تفسیر المنار و المیزان در بیان موانع هدایت جز در مورد ظلم در بقیه موارد اختلاف دارند.سایر موانع هدایت از منظر المنار، شیطان (نماد وسوسه)، غرور و جهالت (سبب حیرت و سرگردانی) است. المیزان نیز عناد و لجبازی و انکار معاد را از موانع دیگر هدایت شمرده است.هر دو تفسیر برای عوامل ضلالت در موارد ذیل هم رأی هستند:تقلید، المنار هر نوع تقلیدی را سبب گمراهی دانسته، ولی المیزان تقلید از شخص جاهل را عامل گمراهی می‌داند.فسق، محیط و تربیت که از منظر المنار رمز پیشگیری از ضلالت و از دیدگاه المیزان عامل درمان برخی از ضلالت‌ها است. المنار علاوه بر موارد مشترک، توسل را عامل ضلالت می‌داند که المیزان این سخن را با دلائل قرآنی رد کرده و توسل را از عوامل هدایت می‌شمرد. المیزان غفلت و شیطان را نیز از عوامل ضلالت شمرده است.در بحث موانع ضلالت نیز المنار و المیزان در مانعیت صبر و ذکر خدا هم رأی هستند. المیزان علاوه بر موارد مشترک، علم و امداد‌های غیبی را نیز مانع از ضلالت‌های پیشرو می‌داند.