جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

المدرسة القرآنية تألیف شهيد آیت‌الله سيد محمد باقر صدر: كتاب پيرامون برخى از موضوعات علوم قرآنى نوشته شده است مؤلف كه از قرآن پژوهان و دانشمندان نامى و بزرگ مذهب تشيع مى‌باشد مطالب را به صورت درس بيان نموده و سپس از طرف ناشر كتاب، جمع آورى و به صورت كتاب به چاپ رسيده است.موضوعات مورد بحث در كتاب را مى‌توان در سه محور تفسير موضوعى و ترتيبى، سنت‌هاى الهى و عناصر اجتماعى از نظر قرآن تقسيم بندى نمود.كه در قسمت اول به بيان جايگاه تفسير موضوعى و ترتيبى و تفاوت آن دو پرداخته و براى هر كدام فوائد و آثارى را بيان نموده است در قسمت دوم سنت‌هاى تاريخى را كه خداوند در قرآن بيان كرده و به صورت قانون مى‌توان محسوب نمود، تشريح كرده است در قسمت پايانى به توضيح عناصر تشكيل دهنده اجتماع پرداخته، رابطۀ هر كدام از آنها با يكديگر را از دو ديدگاه قرآنى و مادى‌گرى بررسى نموده است. تذكر:با توجه به محتواى كتاب به نظر مى‌رسد كه اين كتاب بيشتر به مباحث درون قرآنى نزديكتر است تا به مباحث علوم قرآنى. ساختار كتاب: از آنجا كه مطالب كتاب به صورت درس بيان شده است و فصل بندى نشده ولى موضوعات آن را مى‌توان در 3 فصل تقسيم بندى نمود: فصل اول: تفسير موضوعى و ترتيبى در قرآن: شامل درس اول و دوّم فصل دوّم:سنن تاريخى در قرآن: از درس سوم تا هفتم فصل سوم:عناصر تشكيل دهنده اجتماع از نظر قرآن: از درس هشتم تا چهاردهم. ويژگى‌ها: فصل دوم:در اين فصل سنت‌هاى تاريخى را از نظر قرآن كريم بحث مى‌نمايد و با توجه به آيات قرآنى كه اين موضوع را بحث نموده است نتيجه گيرى مى‌كند كه:سنن تاريخى اتفاقى نيست و از طرف ديگر اين سنت‌ها به خدا ارتباط دارد و به ارادۀ او انجام مى‌گيرد در همين فصل(درس هفتم) اشكال مختلف و صورتهاى متفاوت سنن تاريخى را مورد بحث قرار مى‌دهد و نتيجه مى‌گيرد كه اين سنن به سه صورت مى‌تواند باشد،يكى به صورت قضيۀ شرطيه،دوم به صورت قضيه فعليه و سوم به صورت يك جريان طبيعى در حركت تاريخ، و براى هر كدام از آيات قرآن مثال مى‌زند فصل سوم:در اين فصل عناصر تشكيل دهندۀ اجتماع را بررسى نموده و مى‌گويد عناصر اصلى اجتماع عبارت است از، انسان و طبيعت و رابطۀ اين دو، براى توضيح اين مطلب از شواهد تاريخى و آيات قرآن استفاده نموده است. نسخه شناسى: كتاب يك جلد، متن آن عربى و داراى 260 صفحه مى‌باشد كه مشخصات آن به قرار زير است: چاپ:كامپيوترى/ كاغذ:معمولى/ جلد:شوميز/ نوبت چاپ:اول/ تاريخ انتشار:نامعلوم/ ناشر:دار التعارف للمطبوعات، بيروت، لبنان/ داراى فهرست مطالب كتاب/ مؤلف:سيد محمد باقر صدر/ كتاب:المدرسة القرآنية/.

تاریخ الإمامیة و أسلافهم من الشیعة با نام کامل «تاریخ الإمامیة و أسلافهم من الشیعة منذ نشأة التشیع حتی مطلع القرن الرابع الهجری»، تألیف عبدالله فیاض، اثری است که تاریخ شکل گیری مذهب امامیه و عقاید اساسی آن و همچنین شیوه مبارزه امامان شیعه با غلات را مورد بررسی قرار داده است. سید محمدباقر صدر بر این کتاب مقدمه نوشته است. نویسنده منابع مورد استفاده اش را این گونه توصیف می کند: منابع و مراجعی که در گردآوری این کتاب از آن ها استفاده کرده ام، گوناگون است، ولی به طور کلی می شود آن ها را به سه دسته تقسیم کرد: کتاب های فرق، حدیث و تاریخ. در گردآوری و تألیف این کتاب از مراجع جدید بسیاری نیز بهره گرفتم که در بین آن ها کتاب های دکتر کامیل شیبی در مورد شیعه و تصوف بیشترین بهره را داشت و در رابطه با بحث علمی از بزرگ ترین اعتماد نیز برخوردار است. سید محمدباقر صدر مقدمه اش بر کتاب را با این عبارت آغاز کرده است که «برخی از پژوهشگران معتقدند تشیع پدیده‏ای است عارض بر جامعه اسلامی و نسبت فرقه شیعه به پیکر امت اسلامی آن است که حوادث و تحولات اجتماعی خاصی که در جامعه اسلامی روی داده، منجر به پیدایش یک فکر و مذهب خاصی (مکتب تشیع) شده که به صورت بخشی از آن پیکر بزرگ درآمده و به تدریج توسعه یافته است». وی عامل اصلی این تفکر را اندکی شیعیان در صدر اسلام دانسته است. سپس این که بر مبنای زیادی نفرات اسلام غیرشیعی اصل شمرده شود و اسلام شیعی به سبب کمی پیروان آن، پدیده ای عارضی تصور شود که بعدها به وجود آمده را اشتباه می داند چراکه این مبنا با طبیعت تقسیمات اعتقادی ناسازگار است. وی در ادامه مقدمه، سه راه برای ادامه دعوت پیامبر پس از رحلت آن حضرت متصور دانسته است.

کتاب حاضر که محاضرات شهید صدر می باشد درباره سبک و سیره اهل بیت و ائمه هدی می باشد. ایشان تاکید می کنند بر این مطلب که درست است که در ادوار زمانی و شرائط خاص زمانی مختلف ائمه هدی تصمیم های مختلفی گرفته اند مثلا امام حسن ع صلح کردند و امام حسین ع قیام، منتها هدف یکی است و همه ائمه دنبال یک هدف واحد در حرکت اند و تصمیم می گیرند و عمل می کنند.

کتاب «نشأة الشیعة و التشیع»، نوشته آیت الله شهید سید محمدباقر صدر، در اصل مقدمه ای بوده بر کتاب «تاریخ الامامیة و أسلافهم من الشیعة»، اثر دکتر عبدالله فیاض که توسط دکتر عبدالجبار شراره با حواشی سودمندی به صورت مجزا به جامعه علمی تشیع ارائه شده است. تا به حال از سوي پژوهش گران تلاش هاي بسياري صورت گرفته تا جريان مرزبندي بين مسلمانان به دو گروه شيعه و سني را از منظرهاي مختلف تبيين و تفسير كنند و براي تكوين شيعه و تشيع و مبدأ پيدايش و ظهور آن، دلايل تاريخي و يا كلامي بيابند. در اين ميان ساده ترين راه اين است كه اين مرزبندي را بر اساس تفاوت هاي سياسي محض بين اين دو گروه بدانيم. بر اين مبنا تشيع رويدادي ناگهاني و آني است كه در پي حوادث و اتفاقات اجتماعي خاصي پا به عرصه وجود نهاده و در طي تاريخ، اصول آن تكميل و توسعه يافته است. از طرفي اين نظريه كه در بطن خود سكولاريسم و جدايي دين از سياست را به همراه دارد، تلاش مي كند بين تشيع سياسي و تشيع مذهبي تمايز قائل شود. مرحوم شهيد صدر (ره) در اين كتاب تلاش دارد شيوه مزبور را مورد بررسي و تدقيق تاريخي قرار داده و نشان دهد منشأ اين تفكر كجاست، آنگاه ثابت كند طبق شواهد تاريخي و ادله موجود، اين نظريه نه مطابق با واقع است و نه معقول و منطقي.