جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مؤلف <مفتاح النبوة> را در پاسخ هانري مارتن مسيحي نگاشت اما چون فهم آن همه را مقدور نبود ونيز بسياري را حوصله طول وبسط آن نبود آغاز تا انجام آن را بر سبيل اختصار با ادله سهل المأخذ بيان کرد تا مکلفين از آن بهره مند و جميع طالبين را پسند افتد. واين کار را به اشاره عباس ميرزا ولي عهد انجام داده است رساله مفصلي است که مؤلف به نام فتحعلي شاه قاجار در رد کشيش نصراني هندي مارتين نوشته و در آن نبوة حضرت پيامبر (ص) را اثبات نموده است. مؤلف اين رساله را در يک مقدمه و دو مشکوة و يک خاتمه قرار داده است. هنري مارتي نامي كه از كشيشان مسيحي است ايراداتي چند بر دين اسلا م مي كند و آنهرا عرضه مي دارد در مقابل او فضلاي چندي بجواب بر مي خيزند كه از آنجمله است آخوند نراقي صاحب كتاب سيف الامه در ينمقام و كس ديگر كه درين كتاب با نام فاضل معاصر معرفي ميشود و كتابش بزبان عربي است. - ظاهراً اكتب و اجويه فاضلان بر هنري موثر نمي افتد و در شكوك خود بر قرار مي ماند تا نويسنده فوق اين كتاب را در رفع شكوك او در يك مقدمه: ‌در بيان وجوب تخليه قلب از شوائب شكوك و تحليه ظاهر و باطن بحليه صدق و صواب. و دو مشكوة: مشكوة اول: ‌در دو مصباح: مصباح اول: ‌مصباح دوم: در وجوب ايجاد اشياء بر نحو اصلح؛ ‌مشكوة دوم: در بيان ايراداتي كه كشيش نصراني بر فاضل معاصر نموده؛ ‌خاتمه: ‌در پاره اي از مسائل ديني. (عبدالله انوار) كتابي است در رد «ميزان الحق» «هنري مارتين» (1810-1883 م.) از حاج ملا رضاي همداني ملقب به كوثر عليشاه و متخلص به كوثر (1247ق) هانري مارتن كتاب ميزان الحق خود را در رد مسلمين نوشته است كه جمعي از علماي زمان فتحعليشاه قاجار بر آن رد نوشته اند و از آن جمله «مفتاح النبوه» ملارضا بن محمد امين همداني است كه كتابي است حجيم و در سال 1240 ق. با مقدمه ميرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهاني در تهران چاپ سنگي شده است. همداني سپس منتخبي از مفتاح النبوة خود مشتمل بر يك مقدمه و دو مشكات و يك خاتمه، ترتيب داد و نام آن را «ارشاد المضلين‌» نهاد. [آقاي محمد علي مدرس از اين كتاب به نام «رد مستر مارفين مسيحي» ياد كرده است. رك. ريحانه ج 101. 5] «اردلان» آغاز كتاب: بسمله حمدله و بعد پوشيده نماند که هدايت و رايت و ايقان اگر چه علي الظاهر مترتب است بر دليل و برهان و اما في الواقع و نفس الامر - موقوف است به توفيقات يزداني انجام كتاب: چنانکه نصاري تاويل مي نمايند امکان ندارد و الحمدلله اولاً و آخراً و باطناً و صلي الله علي محمد و آله اجمعين. . [فهرست آستان قدس 1/38-40؛ صدوقي يزدي ص 8 و ص 88؛ مجلس شورا 9/584 و 420 و 7/314؛ الذريعة 1/101؛ نسخه هاي خطي منزوي 2/993؛ فهرستواره منزوي 9/81 (4 نسخه) ] شرح و حواشي: فهرست ارشاد المضلين همداني (-)

در رد پادري مسيحي هنري مارتين با يك ديباچه و يك مقدمه در دو فصل سپس سه باب نخستين در شش هدايه، دومي در دو فصل، سومي در پنج مفتاح و بنام فتح علي شاه كتاب مفصلي است در اثبات نبوت خاصه پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم و پاسخ گفته هاي پادري نصراني هنري مارتن انگليسي كه همداني در رد او كتاب مختصري بنام « ارشاد المضلين » نوشته بود ولي در اين كتاب بتفصيل پرداخت و در بحثها ادله عقلي و نقلي را مي آورد و معتقد است كه در امور اعتقادي فقط به ادله عقلي فلسفي نمي توان اكتفا كرد و بايد آيات الهي و احاديث صحيح را نيز بررسي نمود و از آنها استفاده برد. اين كتاب بنام فتحعلي شاه قاجار و وليعهد وي عباس ميرزا تاليف شده و مشتمل بر يك مقدمه و سه باب و يك خاتمه مي باشد بدين تفصيل: مقدمه: در حسن و قبح عقلي و وجوب لطف باب اول: در مباحثي پيرامون اصل نبوت داراي هفت هدايت باب دوم: در اثبات نبوت مطلقه داراي دو فصل باب سوم: در اثبات نبوت خاصه داراي پنج مفتاح خاتمه: در خلاصه ادله بنحو اختصار (احمد حسيني اشكوري) در رد سر هنري مارتن در يك مقدمه و پنج مفتاح (مشار 1471-ف583) با ديباچه اي از ميرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهاني مورخ 1232 بنام فتحعلي شاه و عباس ميرزا (محمد تقي دانش پژوه) اين كتاب در يم مقدمه و پنج مفتاح به اسم فتحعلي شاه و عباس ميرزا نوشته شده است. در آغاز نسخه ديباچه محمود خان ملك الشعراء (ابوالقاسم قائم مقام فراهاني) آورده شده است كه در سال 1232 ق انشاء شده است. اين كتاب در اثبات نبوت خاصه پيامبراكرم و رد نصارا و در جواب كساني كه منكر نبوت شده بودند نوشته شده است. «مدبر چهار برجي، سيف الله» آغاز كتاب: آغاز ديباچه: بسمله. الحمد لمن يقصر اللسان عن حمده. . اما بعد بر ضمير منير ارباب يقين آغاز مقدمه: بسمله. حمدله. والصلاة والسلام علي محمد وآله اجمعين اما بعد چنين گويد بنده شرمنده علم و عمل محمدرضا بن محمدامين همداني انجام كتاب: اگر در خانه كس است يك حرف بس است والا بر سيه دل چه سود خواندن وعظ، نرود ميخ آهنين بر سنگ والحمدلله رب العالمين [مركز احياء ميراث اسلامي 2/74؛ وزيري 1/144؛ كتابخانه مدرسه آخوند ص 1275؛ دانشگاه تهران 9/1340؛ فيلم دانشگاه 3/199؛ اهدائي به استان قدس ص 231؛ ذريعه 21/352؛ اونس 5؛ دانشگاه 3/583؛ فهرست نسخه هاي خطي فارسي 947و993؛ الذريعة 21/352؛ كتابخانه ملك 4/772؛ فهرستواره منزوي 9/546] شرح و حواشي: فهرست ارشاد المضلين همداني (-) ارشاد المضلين في نبوة خاتم النبيين = منتخب مفتاح النبوة = مختصر اثبات النبوة كوثر همداني، محمد رضا بن محمد امين (-1247) مفتاح النبوة (خاتمه) كوثر همداني، محمد رضا بن محمد امين (-1247)

كوثر علي شاه حاج ملا شيخ محمد رضا بن محمد امين همداني در گذشته ج 1/1247 كه مفتاح النبوة دارد و در آن «ميزان الحق» هنري مارتين چاپ شده در حاجي ترخان را رد نموده و آن بفارسي است و در 1240 بدستور و با ديباچه ميرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهاني و با فهرست ميرزا محمد علي پسر او براي آن چاپ سنگي شده است. آغاز مفتاح النبوة: بسمله. حمدله ... اما بعد چنين گويد بنده شرمانده علم و عمل فرمانده فعل ماضي و امر مستقبل ... محمد رضا بن محمد امين ... انجام پس لازم است كه اقرار بنوت محمد صل ... به تواتر معجزات آن ثابت و تصديق انبياء درباره ولي محقق و معجزه اوالان موجود نمايند تا اقرار ايشان به نبوت انبياء راهي داشته باشد و اعتقادات موافق ضابط. (وزيري يزد ش 5007 به خط نستعليق شنبه ع 2/1260). رساله اثبات ثبوت خاصه جناب خاتم الانبياء ... از تأليفات ... حاجي ملارضاي همداني در رد كتاب حقيقت نما در حاجي ترخان مطبوع شده. (دانش پژوه) او «مفتاح النبوة» را در پاسخ هانري مارتن «پادري» نگاشت، سپس «ارشاد المضلين» را كه گويا گزيده اي از «مفتاح النبوة» باشد نگاشته كه هر دو در نبوت خاصه است و شايد «اثبات ... » يكي از آن دو باشد. «احمد منزوي» آغاز كتاب: حمدله ... اما بعد براي ارباب دانش و بينش هويدا و پيدا است كه مقصود از آفرينش معرفت و شناخت آفريدگاريست. انجام كتاب: گمراه نشويد و الله ولي التوفيق ... و السلام. [نشريه 7/98؛ دانشگاه 2545 - اعلام الشيعة 2/594 - ريحانة الادب 3/394 - مؤلفين مشار 3/140؛ طرايق الحقايق 3/264 - مقالات الحنفاء ص 215؛ ف مجلس 5: 2-4؛ ذريعه 1: 101؛ مجلس شورا 9/285؛ فهرستواره منزوي 9/72]

چون دانشمندان، فهم عقائد و استدلال بر آنرا مبتني بر گفته هاي فلاسفه و بعضي از صوفيه نموده و از اخبار اهل بيت عليهم السلام بدور افتاده بودند، مؤلف بر آن شد كه كتابي در اصول عقايد نگارد موشح به آيات صريحه و اخبار صحيحه و در هر مسئله اشاره بتهافت متصوفه و فلاسفه كند و زلات متقدمين و متأخرين را بيان نمايد. اين كتاب به نايب السلطنه عباس ميرزا تقديم شده. (سيد احمد اشكوري) در منابع در شمار كارهاي او نيامده است. آغاز كتاب: الحمدلله رب العالمين ... و بعد گرامي برادرم وفقك الله تعالي استفسار فرموده بودي از انكار داعي از حكمت فلاسفه [مرعشي 8/347؛ فهرستواره منزوي9/404]

حاشيه ايست بصورت <قوله -قوله> بر متني کلامي، در اول نسخه بعنوان <حاشيه حاجي ملارضا بر شوراق> معرفي شده است. <شوارق الالهام في شرح تجريد الکلام> از تأليفات عبدالرزاق لاهيجي است وعلامه تهراني چندحاشيه بر آنرا معرفي نموده ولي از حاشيه ملارضا نامي به ميان نياورده است. دراين حاشيه به اقوال صدرالدين دشتکي وقوشچي که از شارحان تجريد بوده اند، اشاره شده است شوارق يكي از بزرگترين كتب كلامي است كه همواره مورد توجه اهل فن بوده و حواشي خورده است درين حاشيه حاجي ملا رضا ضمن قوله ابتداء قول صاحب شوارق را مي آورد و سپس «اقول» اين قول را شرح مي دهد. در اينجا از «وجود» بحث آغاز مي شود و تا مباحث «جعل» مي آيد. «عبد الله انوار» زمان تأليف: قرن سيزدهم هـ. ق. (1239 هـ. ق.) اين كتاب كه نام آن در متن نبود و از حاشيه ايكه در صفحه آخر نوشته شده بدست آمد شرح و متني است فلسفي متن بامركب قرمز قوله و شرح با اقول مي آيد ابتداء مسائل وجد و شناخت وجود و وجود مطلق و وجودات خاصه و مركبات و اقسام آن و سپس ماهيات و اجزاء ماهيات و تعاريف و علم مطرح ميشود و نيز از واسطه سخن مي رود و ثبوت و اثبات طرح مي گردد و نظريات امام فخر رازي و شيخ الاشراق مي آيد و درين مقولات بيحد از افكار صوفيان و متصوفه طرفداري مي گردد در صفحه 101 در بيان قوله و الالم يكن انقلابا مي گويد نجينئذ يقول ان كان مراد السيد ... . مقصود از سيد كه ظاهراً صاحب قوله مي باشد يعني نويسنده متن دقيقاً دانسته نشد و بتقريب مي توان گفت اين سيد همان مير سيد صدرالدين دشتكي است زيرا مقوله اي كه در ذيل آن آمده مبحث هيولي و صورتست. اين كتاب يكي ز دقيقترين كتب فلسفي است منتها چون عبارات متن مفصل در آن نيامده و معلوم نميشود كه شارح چه چيز از متن را مورد بحث قرار داده، از اينرو آن اعتبار كتاب را از اهميت انداخته است. (عبدالله انوار) [الذريعة 6/144]