جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مقاله حاضر با هدف بررسی ضرورت تدوین الگوی بومی آموزش تفکر به کودکان با توجه به تباین پیش فرض‌های هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی در الگوی مطلوب با الگوهای جاری نگاشته شده است. این «تباین» با تبیین «واقع گرا» بودن این پیش فرض‌ها در نگرش صدرایی و غیرواقع گرا بودن آنها در پیش فرض‌های کلی فبک جاری به اثبات رسیده است. این پیش فرض‌ها با مشخص کردن «آرمان» یا «هدف نهایی» کلاس آموزش تفکر به کودکان، اصول پیشبرد کلاس و در نتیجه الگوی مورد نظر را تعیین می‌کنند. این الگو در پژوهش حاضر اهداف، اصول، محتوا و روش‌ها را در بر خواهد داشت و همه آنها از این آرمان متأثر می‌شوند. بنابر نتایج پژوهش حاضر در الگوی مطلوب با رویکرد صدرایی، آرمان نهایی در این کلاس «حقیقت آن‌گونه که در واقع خود هست» و «باور به بودن آن»، و معرفت بدان «ساختنی، کامل‌شونده و مرحله‌مند» خواهد بود که با معناشناسی در دستگاه اندیشه صدرایی معنایی متفاوت با برداشت‌های فبک جاری از آن خواهد داشت. پژوهشگر در این تحقیق از روش تحلیلی−استنباطی برای رسیدن به اهداف بنیادی پژوهش کیفی خود استفاده نموده است.

تربيت حماسي ازجمله ساحت‌‌هاي مهم تربيتي است که نقش بسزايي در تربيت نسلي شجاع، عدالت‌خواه، نوع‌دوست، مبارز، قوي و نترس، ظلم‌ستيز و مانند آن دارد. يکي از اين مؤلفه‌هاي مهم حماسي، شجاعت و دلاوري است. شجاعت محوري‌ترين عنصر حماسي در شاهنامة فردوسي به‌شمار مي‌رود. بدين منظور پژوهش حاضر با هدف تبيين مفهوم شجاعت در شاهنامة فردوسي و ارائة راهکارهاي آن براي تربيت حماسي کودکان صورت پذيرفته است. روش اين پژوهش از حيث هدف کاربردي و از لحاظ رويکرد، کيفي است و از حيث جمع‌آوري اطلاعات به‌ شيوۀ تحليلي واستنباطي نگاشته شده است. جامعۀ پژوهش، شاهنامه فردوسي و آثار وابسته به‌آن بوده است. يافته‏هاي پژوهش حاکي از آن است که حکيم ابوالقاسم فردوسي شجاعت و مبارزه را با عقلانيت و اخلاق‌مداري توأم کرده و عشق به وطن و ديگردوستي را جايگزين خوددوستي کرده که با استنباط از آن مي‌توان در قالب‌ مؤلفه‌هايي همچون روش الگويي، قصه‌گويي، آموزش تفکر انتقادي، توکل، مراقبه، خودگرداني، در تربيت حماسي کودکان تأثيرگذار بود.

هدف: پژوهش حاضر به منظور تبیین الگوی مفهومی تربیت معنوی مبتنی بر صحیفۀ سجادیه در تعلیم و تربیت انجام شد. روش: این تحقیق از حیث هدف، کاربردی و رویکرد زیربنایی آن، پژوهش کیفی است و برای تحلیل داده‎ها از روش تحلیل مفهومی و استنتاجی استفاده شده است. محیط پژوهش شامل کتاب صحیفۀ سجادیه و نمونه‎گیری آن، به صورت هدفمند بوده است. یافته‎ها: شامل مبانی، اهداف، اصول و روشها در الگوی مفهومی تربیت معنوی است. در صحیفۀ سجادیه، انسان معنوى ابتدا باید شناخت را در خود ایجاد کند. وقتى شناخت انسان به مرحلۀ باورمندى رسید، بعد از آن رفتار اجتماعى پدید می‎آید. نتیجه‎گیری: خداوند متعال، هدف غایی و حقیقت بی‏نهایت و جامع تمام ارزشهاست. مهم‎ترین هدف تربیت معنوی، زیست بر اساس خواست الهی است و رسیدن به کمال انسانی، یکی از غایات تربیتی محسوب می‎شود. از آنجا که ساختار وجودی آدمی به گونه‎ای است که تنها در برقراری ارتباط با خداوند به آرامش می‎رسد، سایر تلاشهای عقلی و علمی انسان، محکوم به نافرجامی است. رسیدن به آرامش درونى و اطمینان قلبى، از شاخصهاى پیامدى تربیت معنوى‎اند.

هدف از این پژوهش، تبیین جایگاه عقل در ارزش‌شناسی (حوزه اخلاق و زیبایی‌شناسی)، از منظر نهج‌البلاغه است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، با رویکرد استقرایی است. یافته‌های پژوهش بیانگر یک ارتباط دو سویه بین عقل و ارزش‌شناسی از منظر نهج‌البلاغه می باشد. از یک سو عقل مهم‌ترین ابزار در کشف ارزش‌های اخلاقی بوده و از سوی دیگر مکارم اخلاقی موجب عملکرد صحیح عقل هستند. همچنین زیبایی‌های‌ عالم خلقت شایسته تأمل بوده و تأمل در آنها، موجب نفوذ هارمونی موجود به ذهن و مایه شکوفایی فهم است. با این‌حال با توجه به محدودیت‌ها و خطاهای عقل، استفاده از تجربه و نقل به عنوان ابزارهای مکمل در ارزش‌شناسی توصیه شده و وحی الهی فصل‌الخطاب است. بر این اساس می‌توان گفت جایگاه عقل در ارزش‌شناسی یک جایگاه اعتدالی می باشد؛ لیکن با توجه به توقع خداوند از آدمی به میزان عقل اعطایی به او، تشخیص و داوری آن در ارزش‌شناسی معتبر و اتصاف به آنها برای محقق لازم است.

هدف این پژوهش تبیین مؤلفه های تربیت معنوی از دیدگاه امام علی علیه السلام است. روش از حیث هدف، کاربردی و از لحاظ رویکرد، کیفی می باشد. در جمع آوری داده ها از روش تحلیل محتوای کیفی (قیاسی_استقرایی) استفاده گردید. جامعه آماری این پژوهش، کتب نهج البلاغه و غررالحکم که به صورت هدفمند نمونه گیری شد. روش گردآوری داده ها روش اسنادی و ابزار آن فیش برداری بود. در روش تحلیل داده ها پس از مطالعه روایات، مقوله های اصلی مرتبط با تربیت معنوی دسته بندی وبراساس کدگذاری اولیه، کدهای مشابه زیر هر مقوله ، ایجاد و در مراحل بعد، این مقوله ها با هم مقایسه و براساس مقوله های کلی یک مقوله اصلی تکمیل گردید. براساس یافته های پژوهش مؤلفه های تربیت معنوی از دیدگاه امام علیه السلام برچهار مؤلفه صبر، یقین، عدل و جهاد و هرکدام بر چهار خرده مؤلفه استوار است. صبر حالتی فعال دارد که در محورهای ملاک، نوع، هدف، ابزارو راهبرد دسته بندی گردید. یقین، از بین برنده شک ،فعالیتی تلاش گرایانه ، نور و روشنایی، تکیه گاه معنویت و اساس بردباری می‌باشد. عدل شامل احقاق حقوق، اصلاح امور، اجرای حدود، انصاف، تقوا، رسیدگی به مردم، مبارزه با ستم و مساوات می شود. جهاد به معناى قلبی، زبانی، عملی ، درمیدان نبرد و در عرصه های مختلف، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی بیان شده است. از منظر امام مؤلفه‌ها و خرده مؤلفه‌های تربیت معنوی در پرتو نگاه توحیدی تبیین می­‌شوند.

هدف این پژوهش تبیین نظریه ویتگنشتاین متأخر، یعنی نظریه بازی‌های زبانی، و استنباط دلالت‌های آن در زمینه مبانی و اصول تربیتی و تحلیل و نقد آن از دیدگاه علامه طباطبایی است. در این پژوهش از روش تحلیل مفهومی، روش استنتاجی و تحلیل انتقادی استفاده شده است. برای این منظور پس از استخراج و استنباط مبانی و اصول نظریه بازی‌های زبانی ویتگنشتاین، نقد آن‌ها از دیدگاه علامه طباطبایی مطرح می‌شود. طبق یافته‌های این پژوهش، مفاهیم اصلی معرفت‌شناسی ویتگنشتاین شامل نظریه کاربردی معنا، اجتماعی بودن زبان و نفی زبان خصوصی، تأکید بر توصیف به جای تبیین، زمینه‌گرایی و نسبیت محوری است. در مقابل، علامه طباطبایی در بنیان‌های معرفت‌شناختی خود بر مبناگروی، یقینی بودن معرفت و بداهت آن و متعین بودن حقیقت اشاره می‌کند. با در نظر داشتن معرفت‌شناسی ویتگنشتاین، شاهد ضعف‌هایی هستیم که می‌توان آن‌ها را بر مبنای دیدگاه علامه طباطبایی نقد و بررسی کرد؛ از جمله تعین نداشتن معنا، ابتنای نظام معرفتی انسان بر نحوه زندگی او، نفی وجه کشفی معرفت، ماهیت اقتضایی بودن و نسبیت.

این پژوهش با هدف طراحی و اعتباریابی الگوی تربیت توحیدی بر اساس آموزه‌های قرآن و روایات در دوره نوجوانی انجام گرفت. در راستای دستیابی به هدف پژوهش، از روش ترکیبی، از نوع اکتشافی متوالی استفاده شد. در بخش کیفی پژوهش، از روش تحلیل محتوای استقرایی و در بخش کمی، از روش پیمایشی استفاده گردید. جامعه آماری در بخش کمی تمامی دانش‌آموزان و معلمان مقطع متوسطه شهر کرج بودند. همچنین در بخش کیفی پژوهش جامعه آماری شامل کلیه آیات و روایات، اسناد، مقالات، و کتاب‌ها بودند که به شیوه هدفمند انتخاب‌ شده و مورد تحلیل محتوای استقرایی قرار گرفت. همچنین نمونه آماری مرحله اعتبارسنجی الگو را تعداد 23 نفر از متخصصان تشکیل دادند که به ‌عنوان نمونه هدفمند انتخاب شدند. طبق تحلیل محتوای انجام‌شده، چهار مؤلفه اصلی و 15 زیرمؤلفه برای مؤلفه‌های اصلی استخراج شدند. پس از تحلیل محتوا و استخراج کدها، مؤلفه‌ها و زیرمؤلفه‌ها در قالب الگو ارائه گردید. ابتدا الگوی مفهومی که دربرگیرنده همه این عناصر بود طراحی شد. به ‌منظور بررسی اعتبار درونی الگوی پیشنهادی از پرسشنامه استفاده شد.