جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هر واژه­ای در قرآن کریم دارای معنی خاص خود و دارای اهداف معنوی و بلاغی است که در ترجمه نیز باید به این مسأله توجه شود. از جمله واژگانی که در ترجمه قرآن، دقت ویژه­ای می­طلبد، واژه «إنّما» است که از ادات حصر بوده و دارای جایگاه خاص در قرآن کریم است. اما علیرغم اهمیت توجه به این امر، برخی مترجمان در برگردان «إنّما»، یا دقت لازم را اعمال ننموده‌اند و یا آن را اساساً ترجمه نکرده‌اند و یا به صورت نادرست ترجمه نموده­اند. در پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، آیاتی که در آن «إنّما» به کار رفته استخراج و در پنج ترجمه انصاریان، خرمشاهی، فولادوند، الهی قمشه­ای و مکارم شیرازی، بررسی شده است. براساس نتایج پژوهش، خطاهای رایج در ترجمه «إنّما» عبارتند از: 1. ترجمه إنّمای حصری به صورت تأکیدی، 2. خطا در تشخیص طرفین قصر در ترجمه «إنّما»، 3. خطا در تشخیص مای کافه از مای موصوله در «إنّما»، 4. خطا در تشخیص مای موصوله از مای مصدریه، 5. خطا در معادل­ یابی معنایی «إنّما» ، 6. خطا در ترجمه یکسان «إلا» و «إنّما». نتایج حاکی از آن است که ترجمه های خرمشاهی (81 مورد)، الهی قمشه­ای (74 مورد) و انصاریان (23 مورد) در برگردان «إنّما» توجه لازم را مبذول نداشته‌اند و ترجمه مکارم به طور کامل، برگردان تأکیدی «إنّما» را مورد توجه قرار داده است.

توجه به کیفیت ترجمه در متون دینی از جمله قرآن و حدیث، موضوعی مهم وآشکار است و ارزیابی ترجمه این متون، جهت صیانت از آن­ها، ضرورت و اهمیت و ارزش دوچندان دارد؛ از جمله این متون، ترجمه صحیفه­ سجادیه است که کمتر مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است، یکی از این ترجمه­های ارزشمند که توسط فولادند انجام گرفته، دارای عیوب کاهشی است. کاهش که جزء تکنیک­های منفی ترجمه است، در الگوی گارسس مورد توجه بیشتری واقع شده است؛ این الگو، جهت ارزیابی ترجمه در چهار سطح مطرح شده است که از منظر دیگر، به سه گروه عمده افزایش، کاهش و مانش تقسیم می­شود. کاهش، شامل حذف، کاهش (قبض)، تغییر در صنایع بلاغی، ساده انگاری و خطای مترجم می­شود؛ مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، موارد کاهش و بسامد آن در ترجمه فولادوند را مورد بررسی قرار داده تا از صحت و درستی و انطباق آن با اصول علمی، اطمینان یافته وآن را مورد ارزیابی علمی قرار دهد؛ اساس این ارزیابی، پاسخ به این سؤال است که با توجه به الگوی کاهشی گارسس، کاهش­های ترجمه­ای، به چه شکلی در ترجمه فولادوند نمود یافته است؟ نتایج بررسی نشان می­دهد، مصادیق کاهش که به این ترجمه آسیب زده­اند، عبارتند از: 1- انواع حذف (حذف واژه، حذف چندین عبارت یا جمله و حذف بی­رویه جملات)، 2- قبض یا کاهش (حذف به قرینه لفظی، تغییر مجهول به معلوم، اسمی شدگی، تبدیل جمع به مفرد)، 3- تغییر در صنایع بلاغی 4- خطای مترجم (خطاهای معنایی- لغوی و خطاهای صرفی- نحوی) و بیشترین بسامد کاهش مربوط به حذف واژه و خطای دستوری است.

مرزشکنی روایی اصطلاحی است که در آن، مرز میان روایت و واقعیت شکسته می‌شود و دارای چهار گونۀ 1. مرزشکنی نویسنده، 2. خطابی، 3. هستی‌شناختی و 4. بلاغی می‌باشد که می‌تواند حالت صعودی یا نزولی داشته باشد. استفاده از این تمهید بیشتر در دوران پسامدرن شایع است و از ابزار گفتمان نقدی معاصر به حساب می‌آید. هنر بزرگ قرآن در عرصه روایت، همان شکست مرز بین روایت و جهان خارج از آن است که علاوه بر چهار نوع ذکرشده، شامل دو نوع دیگر مرزشکنی زبانی و بی‌مرزی روایی است که مختص این متن است. مرزشکنی در قرآن در پی تأثیر طنز و فکاهی نبوده، بلکه دارای کارکرد خارق عادت و شگرف و دربردارندۀ هدف‌های غایی ارزشمند است و بر خلاف روایت بشری که کارکرد ضد واقع‌نمایانه داشته و جنبه شکلی دارد، مرزشکنی به صورت واقعی رخ می‌دهد و جنبه شکلی و محتوایی دارد. مقاله حاضر با تکیه بر روش توصیفی ـ تحلیلی، انواع مرزشکنی روایی را در داستان‌های قرآن کریم مورد بررسی قرار می‌دهد و در صدد اثبات این نکته است که قرآن فراتر از مکاتب ادبی کلاسیک، رئالیسم، مدرنیسم و پست‌مدرنیسم است و به این سٶال که «آیا مرزشکنی به عنوان شگردِ شکست مرز بین داستان و واقعیت، واقعی بودن داستان‌های قرآنی را رد می‌کند؟» پاسخ می‌دهد.

ترجمه کانالی برای داد و ستد اندیشه و مهم‌ترین ابزار ارتباطی و پیشرفت بین ملت‌ها بوده که در آن مهارت و درک درست اندیشه‌ها در کنار امانتداری و پایبندی به سبک اهمیت فراوان می‌یابد. برای بررسی میزان موفقیت یک ترجمه، نقد ترجمه مورد توجه قرار می‌گیرد. هدف از نقد و بیان کاستی‌های ترجمه کمک به بهبود آن و دوری از خطاها و تلاش برای رفع آنها است. بطلة کربلاء کتاب ارزشمند و سند مهم زندگانی آن حضرت و برخی از حوادث کربلا است. این کتاب اثر یک نویسنده سنی به نام عائشه عبدالرحمان است که آثار خود را با اسم بنت الشاطئ منتشر می‌کرد. پژوهش حاضر به دنبال آن است که ترجمه این اثر، با عنوان زینب بانوی قهرمان کربلا، به قلم حبیب‌الله چایچیان (حسان) و مهدی آیت‌الله‌زاده نایینی را با روش توصیفی ـ تحلیلی نقد کند تا میزان موفقیت مترجمان را بسنجد و خطاهای آنان در ترجمه آن را مشخص کند. این ترجمه در دو بخش محاسن و کاستی‌ها و در دو قسمت کاستی‌های محتوایی و شکلی تحلیل شده است.