جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قرآن در يک دورۀ تاريخي و طي 23 سال، در پي مقتضيات مربوط به عصر رسالت پيامبر صلي الله عليها و آله نازل شده است. ازاين‌رو، يکي از شيوه‌هاي کارآمد در تفسير قرآن، مطالعۀ آن با رويکرد تاريخي است. در اين نوشتار که از شيوۀ تفسير موضوعي و رويکرد تاريخي بهره برده، موضوع انفاق بررسي گرديده است. ابتدا با بررسي کتب تاريخي و اشعار جاهلي، وضعيت معيشتي و اقتصادي مردم عصر نزول و فرهنگ حاکم بر آن جامعه در زمينۀ انفاق شناسايي شده؛ سپس با دقت در آيات مربوط به انفاق، بر اساس ترتيب نزول و زمان نزول، و سير تدريجي و گام‌به‌گام قرآن براي فرهنگ‌سازي و قانون‌‌‌گذاري در اين زمينه بررسي گرديده است. قرآن در طي23 سال نزول تدريجي، توانست ضمن بهره‌گيري از خصلت سخاوت و کرم اعراب، به‌تدريج رذايلي همچون فخرفروشي، تعصب، اسراف و... را از آن جامعه بزدايد و به آن رنگ توحيدي و دگردوستي ببخشد.

تعبیر ص سبع سموات یکی از تعابیری است که به کرات در قرآن آمده است و از دیرباز مفسرین محققین در تبیین و توجیه آن کوشیده اند و در هر عصر و دوره ای تحت تأثیر مطالب علم نجوم آن دوره نظریاتی در مورد هفت آسمان ارائه شده است. در این تحقیق تلاش شده است پس از بررسی آماری لفظ ص سماء و ص سموات در قرآن، نظرات مختلفی که در مورد هفت آسمان توسط مفسرین و محققین مطرح شده است جمع بندی و به اختصار نقد و بررسی گردد. با توجه به اینکه نظریة علامه طباطبایی و شیخ طنطاوی امروزه طرفداران بیشتری دارد این دو نظریه با تفصیل بیشتری بررسی و نقد می گردد. پس از بررسی آراء مختلف در مورد هفت آسمان با دقت در متونی که به بررسی آداب، رسوم و عقاید اعراب در عصر نزول قرآن پرداخته اند و نیز با بررسی مطالبی که درکتب مقدس در مورد هفت آسمان آمده و تفاسیری که علمای اهل کتاب در این باب ارائه داده اند به این نتیجه رسیدیم که استفاده از تعبیر سبع سموات بدین جهت بوده است که این تعبیر- به هر دلیل- اصطلاح رایجی در میان عامه مردم و نیز کتب دینی برای اشاره به تمام گسترة آسمان بوده است، لذا از این تعبیر در قرآن برای اشاره به تمام گسترة آسمان یعنی محدوده ای که بشر همیشه خود را از درک آن عاجز می دیده است استفاده کرده است. علاوه بر این در این تحقیق سعی شده است رابطة میان سماء و سموات و نیز رابطة میان دو تعبیر ص سبع سموات و ص سماء الدنیا که در قرآن استعمال شده است تبیین گردد./