جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

طریقت مرشدیه بعد از تأسیس به همت شیخ ابواسحاق کازرونی در نیمهٔ دوم قرن چهارم هجری، با ایجاد شبکهٔ خانقاهی گسترده، به شیوه‌ای منسجم از مقر اصلی خود در کازرون هدایت می‌شد. مقاله حاضر با روش توصیفی‌تحلیلی و با تکیه بر منابع اصلی، در صدد پاسخ به این پرسش است که: بسترهای جغرافیایی‌فرهنگی چه نقشی در شکل‌گیری و گسترش خانقاه‌های مرشدیه داشتند؟ با مطالعه بر روی جغرافیای طبیعی و فرهنگی کوره شاپور، این نتیجه به دست می‌آید که حضور صوفیان بزرگی چون ابوعبدالله ‌محمد بن‌ خفیف در شیراز و همچنین عبور مسیر تجاری شیراز به دریا از منطقه کازرون، زمینهٔ تبادلات فرهنگی‌مذهبی بین شیراز و کازرون را فراهم می‌کرد. آن هنگام کازرون از کوره شاپور و نواحی پیرامونش، یکی از مراکز مهم زردتشتی‌نشین به شمار می‌آمد. این مسئله موجب شد شیخ ابواسحاق با استقرار در آنجا و شکل‌گیری خانقاهای خود در کوره شاپور برای گسترش اسلام اقدام کند. جاذبهٔ خانقاه مرشدیه که زمینهٔ گسترش آن را در کوره شاپور فراهم آورد، معلول عوامل متعددی بود. علاوه بر کرامات معنوی ابواسحاق کازرونی، عرضهٔ خدمات اجتماعی به نیازمندان و مسافران و حمایت تجار و بازرگانان از خانقاه‌های مرشدیه از جمله این عوامل به شمار می‌آید.

طریقت مرشدیّه که بنیان آن در نیمه دوّم سده چهارم هجری از سوی شیخ ابواسحاق کازرونی (د. 426ق) در شهر کازرون گذاشته شد، به عنوان یکی از معروف‌ترین طریقت‌های صوفیانه، نقش مذهبی، اجتماعی و اقتصادی مهمی در پهنه بزرگی از جهان اسلام ایفا نموده است. این طریقت توانست با هدف ترویج دین اسلام و از طریق ایجاد یک شبکه خانقاهی گسترده با مرکزیت کازرون در قرن هشتم هجری تا هند و چین گسترش یابد. این مقاله با روش وصفی تحلیلی می‌کوشد به پاسخ این پرسش دست یابد که گستردگی جغرافیایی خانقاه‌های مرشدیّه در هند و چین چگونه بر ترویج اسلام در این مناطق تأثیر داشته است؟ نتایج پژوهش نشان می‌دهد که عواملی مانند راه‌ًهای تجاری، کرامات معنوی شیخ ابواسحاق کازرونی، تقدّس جایگاه وی، ارائه خدمات اجتماعی به نیازمندان و مسافران و حمایت تاجران و سلاطین از خانقاه‌ها که همگی در پیوند با گسترش خانقاه‌ها هستند، در ترویج اسلام نقش داشته است.