جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ویتگنشتاین علاوه بر دو کتاب رسالۀ منطقی ‌ـ ‌فلسفی (1921) و تحقیقات فلسفی (1951)، مجموعه‌ای از یادداشت‌ها بر جای گذاشت. برخی از شاگردان او این یادداشت‌های برجای‌مانده را برمبنای ملاحظاتی، گاه با پیرایش‌ها و افزایش‌هایی با عناوین مختلف منتشر ساختند. یکی از این آثار، که در زمرۀ آخرین تألیفات منتشرشده از ویتگنشتاین است، با عنوان درباب یقین به‌سال 1969 منتشر شد. ویتگنشتاین در این کتاب به بحثی معرفت‌شناختی می‌پردازد و ضمن ردّ شکاکیت استدلال می‌کند که یقین هرچند بی‌معنا و مقوله‌ای غیرمعرفتی است، وجودش برای شکل‌گیری معرفت، ضروری است. گروهی از مفسران ازجمله رُم هَره و مویال‌ـ‌شَرّاک از این رویکرد جدید ‌ویتگنشتاین با عنوان ویتگنشتاین سوم یاد کرده‌اند. هدف نوشتار حاضر آن است که با بررسی نقادانۀ سیر اندیشۀ ویتگنشتاین در رسیدن به یقین‌گرایی خاص خود از رساله تا درباب یقین نشان دهد برخلاف مدعای مفسرانی نظیر هره و مویال‌ ـ ‌شَرّاک، ویتگنشتاینِ درباب یقین، ویتگنشتاین جدیدی نیست و بن‌مایۀ مباحث او درمورد شکاکیت و یقین و بی‌معنایی آن‌ها، به تفکرات قبلی او در رساله و تحقیقات به‌خصوص به بحث زبان خصوصی و انکار آن برمی‌گردد.