جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

علی‌رغم پیشرفت علم بشری در حوزه سلامت روان، بنظر می‌آید که انسان معاصر از بسیاری اختلالات روحی و روانی از قبیل اضطراب ها، افسردگی ها و بی معنایی زندگی رهایی نیافته است. يكى از کارکردهای مهم اديان الهى ايجاد و تضمين سلامت روانی است. بررسی متون اسلامی بیانگر آن است که سلامت روان در آموزه های اسلامی از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف از مطالعه حاضر پاسخ دادن به این سوال است که مبانی کلامی و اصول حفظ و ارتقای سلامت روان بر اساس آموزه های وحیانی اسلام کدام است؟ از مطالعه در آیات چنین مستفاد می شود که ار تقای سلامت روان مبتنی بر مبانی خاصی استوار هست. ویژگی های چون دو بعدی بودن انسان، توجه به بعد فطری انسان ، نگرش توحیدی به ارتقای سلامت، وجود شناسی و ارزش شناسی بیماری و نیز قانونمندی عالم طبیعت از مهم ترین مبانی قرآنی ارتقای سلامت روان می باشد . چنین نگرشی به سلامت روان در آموزه های قرآنی، اصول و راهبردهای ویژه ای از قبیل عدم افساد در طبیعت، مراقبت از جسم، ارتباط با خدا و نیز احسان به دیگران را به دنبال دارد.

بر پایه برخی گزارش‌ها در تفاسیر و منابع روایی، پیامبر اکرم(ص) دست کم یک بار، دستور کشتار تمام سگ‌های مدینه را صادر کرده است. هم‌چون بسیاری از دیگر رویدادهای منسوب به پیامبر(ص)، واکنش مسلمانان به این گزارش متفاوت بوده است و مجموعه‌ای از انکار آن به دلیل ناسازگاری با حق حیات حیوانات و نهی از آزار رساندن به آنها تا صدور دستور قتل همه سگ‌ها به بهانه پیروی از سنّت پیامبر(ص) را تشکیل می‌دهد. پژوهش پیش رو، با رویکردی تاریخی و با بهره جستن از منابع دست اول حدیثی، تفسیری و تاریخی به ارزیابی درون‌متنی این گزارش‌ها پرداخته است. این ارزیابی نشان می‌دهد، دستور کشتار تمام سگ‌های مدینه از سوی پیامبر(ص)، افزون بر ناسازگاری با مفاد نقل معتبر؛ یعنی قرآن و احادیث قابل اعتماد با گزاره‌های درست تاریخی هم ناهم‌خوانی دارد و از این رو نمی‌توان آن را پذیرفت.

بنیــاد دیــن الهــی بــر اعتقــاد بــه وجــود خــدا، یگانگــي و صفــات کمــال او اســتوار شــده اســت. یکــی از مســائل اساســی بــرای بشــر، مســاله وجــود خــدا اســت. بحــث در بــاره اعتقــاد و یــا عــدم اعتقــاد بــه خــدا، نــه یــك بحــث صرفــا نظــری، بلکــه در چگونگــی رفتــار انســان بســیار تاثیــر گــذار خواهــد بــود. اگــر کســی بــه دلیلــی، بــه وجــود خــدا اعتقــاد پیــدا کنــد، اعمــال و رفتــار و ســبك زندگــی او بســیار متفــاوت خواهــد بــود از کســی چنیــن اعتقــادی نــدارد. از ایــن رو ایــن اعتقــاد بنیــادی همــواره مــورد توجــه فیلســوفان اســلامی بــوده اســت. هــدف ایــن نوشــتار بررســی برهــان حیــات در اثبــات وجــود خــدا بــا تأکیــد بــر آثــار شــهید مطهــری اســت. یافتــه هــا بیــان گــر آن اســت کــه برخــی الهیــون در اثبــات خداونــد فقــط بــه مســأله آغــاز حیــات اشــاره کــرده و از آن جــا کــه توجیهــی بــرای آن نیافتنــد بــه قــدرت و اراده الهــی متوســل شــده انــد. مطالعــه در آثــار اســتاد مطهــری نشــان مــی دهــد کــه از نظــر وی، حیــات بــه معنــای علــت و مبــدء ادراک و فعــل بــه کار بــرده شــده اســت. حیــات نتیجــه مســتقیم اراده خــدا اســت بــدون آن کــه فرقــی بیــن آغــاز حیــات و ادامــه حیــات وجــود داشــته باشــد. چنــان کــه از نــگاه وی، قــرآن نیــز بــر همیــن معنــا تأکیــد دارد

چکیده با اینکه بیش از چند دهه از آغاز سخن دربارۀ سلامت معنوی می‌گذرد، هنوز فهم مشترکی از بُعد معنویِ سلامت شکل نگرفته است، چراکه اندیشمندان حوزه‌های مختلف دین ، فلسفه و روان‌شناسی سعی دارند تا معنویت را با توجه به مبانی فرهنگی و شرایط اجتماعی خود تعریف کنند. بسیاری از متفکران در سنت فکری امانیسم اعتقاد دارند که معنویت عمدتاً در ابعاد مختلفی همچون هدف زندگی، تفوق و برتری، اتصال به دیگران، طبیعت یا الوهیت، و ارزش‌ها (مانند عشق و دلسوزی) شناخته می‌شود، امری که الزاماً ریشۀ دینی و قدسی ندارد. هدف این نوشتار شناسایی مفهوم معنویت با توجه به مبانی و شاخص‌های آن براساس آرا و نظریات علامه طباطبایی است، تلاشی که می‌تواند مقدمۀ فهم مشترک معنویت باشد. یافته‌ها بیانگر آن است که معنویت در اندیشۀ علامه نوعی از حیات برتر و ملکوتی انسانی برخاسته از فطرت الهی است که در آن حیات، انسان کمالات خاص خودش را تنها در پرتو ایمان به خدا و عمل صالح در ساحت‌ها ی بینشی، گرایشی و رفتاری بروز می‌دهد. البته، چنین تعریفی از معنویت مبتنی بر سازه‌های مفهومی خاصی از قبیل حیات‌شناسی انسانی، جهان‌شناسی معنوی، الهیات‌شناختی، انسان‌شناختی و نیز اسلام‌شناختی علامه طباطبایی استوار می‌باشد. تصریح و تأکید علامه در تفسیر معنویت اسلامی بر مبانی قرآنی می‌تواند مورد استفاده سیاست‌گذاران عرصۀ سلامت در جوامع اسلامی قرار گیرد.

چیستی علم به خدا از دغدغه های بسیار مهم دینداران و متفکران دینی در الهیات مسیحی و اسلامی بوده است. ازجمله شخصیت های مهم در دو سنت شرق و غرب که به این امر اهتمام ورزیده اند، مولوی و کییرکگور میباشند که به نوعی در اضلاع معرفتیشان درباره خدا مشابهت هایی یافت میشود. در این مقاله، چیستی علم به خدا از منظر این دو بررسی و تطبیق میشود.ازجمله نتایج پژوهش آن است که مولوی و کییرکگور اگرچه بر نفی رویکرد تفکر آفاقی (عقل جزئی) در معرفت خدا اتفاق نظر دارند، در مؤلفه های مفهومی خداوند، امکان علم به او و نیز ماهیت ادله در نفی رویکرد آفاقی، تفاوت های اساسی دارند.

ارائة تعریف درست از سلامت و تبیین ابعاد آن، همواره مورد توجّه دانشمندان بوده است. سلامت، با حیات انسان گِرِه خورده است و امروزه سلامت معنوی مورد توجّه سازمان بهداشت جهانی قرار گرفته است. هدف این نوشتار، تبیین مبانی انسان‌شناختی سلامت معنوی با تکیه بر آموزه‌های قرآنی است. بررسی و تحلیل آیات قرآن نشان می‌دهد که آموزه‌های وحیانی جدا از سلامت جسم، روان و اجتماع، سلامت معنوی را در کانون توجّه خود قرار داده است. در آموزه‌های قرآن کریم، جهان، انسان و حیاتْ دو بُعدی هستند: طبیعت و ماوراء طبیعت؛ جسم و روح؛ حیات مادّی و معنوی. انسان «حیِّ متألّه» است و حیات و سلامت او با توحید، آمیختگی ذاتی دارد. سلامت معنوی، با مفهوم «قلب سلیم» نیز گِرِه خورده است. با توجّه به ماهیّت انسان، به نظر می‌رسد علم، ایمان به خدا و عمل صالح سه مؤلّفة اصلی سلامت معنوی هستند و سلامت معنوی قرآنی عبارت است از: 1ـ سلامت روح در عرصة شناخت و بار یافتن به قلمرو توحید. 2ـ سلامت در عرصة رفتار؛ یعنی آراسته شدن روح به همة کمالات و زیبایی‌های اخلاقی و پیراستن آن از همة زشتی‌ها و نقص‌ها. بنابراین، سلامت معنوی قرآنی با معنویّت‌گرایی سکولار تفاوت بنیادین دارد.