جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تحقیق حاضر به تبیین جامعه شناختی رابطه بین الگوهای دینداری و متغیرهای جمعیتی با میزان رواداری اجتماعی بین قومیتهای ساکن در شهرستان کازرون پرداخته است. روش تحقیق از نوع پیمایشی، حجم نمونه آماری 389 نفر ونمونه گیری بر اساس روش خوشه ای چند مرحله ای بوده است. ابزارگردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته، برگرفته ازپرسشنامه دینداری کلارک واستاک و پرسشنامه رواداری اجتماعی برگرفته ازدیدگاه کینگ بوده است؛ ابزار تجزیه و تحلیل داده ها نرم افزار spss در دوسطح توصیفی و استنباطی بوده است. براساس یافته ها، میزان رواداری اجتماعی بین قومیتها یکسان است. همچنین میزان رواداری اجتماعی در بین افراد قومیتها با توجه به سطح در آمد، وضعیت شغلی و تأهل تفاوت معناداری ندارد، اما با توجه به سطوح سنی و سطح تحصیلات آزمودنی ها، با یکدیگر متفاوت است. با توجه به نتایج، رابطه معناداری بین دینداری با رواداری اجتماعی با(sig=0/001) وجود دارد، در میان مؤلفه های دینداری بیشترین میزان تأثیر بر رواداری اجتماعی مربوط به مؤلفه باور(اعتقادی) دینداری (Beta=17/8) می باشد؛همچنین مؤلفه های مناسکی با(Beta=15/7)، تجربی(احساسات وعواطف) با (Beta=16/8) و پیامدی(رفتاری) با (Beta=15/5) نوسانات موجود در رواداری اجتماعی بین قومیتها را تبیین نموده اند.

باور راسخ بسیاری از اندیشمندان دوران مدرن این بود که مدرنیته بر زمین ویرانه‌ی دین پی‌ریزی شده است. در این دوران، پارادایم غالب بر حوزه‌های گوناگونی چون فلسفه، جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی، روان‌شناسی، روان‌کاوی و غیره نابودی گریزناپذیر دین در سیر تحول و دگرگونی اندیشه‌ی بشری بود. این پارادایم به‌ویژه از نیمه‌ی دوم سده‌ی بیستم با چالش جدی رشد و شکوفایی باورها، آداب و اعمال دینی در درون کشورهای غربی رهاشده از قیمومیت کلیسا روبه‌رو شد. کتاب حاضر گزیده‌ای است از نوشته‌ها و کنکاش‌های اخیر چند چهره‌ی برجسته‌ی جامعه‌شناس دین در فرانسه درباره‌ی وضعیت کنونی امر دینی این کشورها. نویسندگان بر این باورند که بازگشت امر دینی بیش از این‌که به‌معنای رجعت به گذشته باشد، فراورده‌ی پدیده‌ی بازخوانی منابع معنایی گذشته و نیز درهم‌آمیزی آن‌ها با منابع مشروعیت‌بخش مدرن است. در چنین وضع و حالی، ملاکِ حقانیتِ یک باور تجربه‌ی شخصی و رهاورد سودمند آن برای فرد است. روی‌هم‌رفته، کتاب حاضر می‌تواند نکات بسیار ارزنده‌ای را در اختیار خوانندگان فارسی‌زبان قرار دهد و آنان را در دریافت بهتر از جایگاه دین، صور دین‌داری در جوامع مدرن و چالش‌هایی که دین در ظرف و زمینه‌ی نوین با آن روبه‌رو است یاری دهد.

پیتر ال. برگر (2017-1929) در کشور ما با کتاب بسیار تاثیرگذار ساخت]=برساخت[ اجتماعی واقعیت شناخته شد، کتابی که با همکاری تاماس لاکمن نوشت و نقطه عطفی بود در ساخت و پرداخت دیدگاه برساخت گرا (=سازه باور یا سازه انگار). برگر دیدگاه برساخت گرا را در کاوش های گسترده اش در حوزه جامعه شناسی معرفت و به طور ویژه جامعه شناسی دین به کار بست. به باور او، دین در گستره «جهان های نمادین » که شرط ضروری شناخت جهان روزمره است جایگاه مهمی دارد. نام پیتر برگر در حوزه جامعه شناسی دین با کتاب سایبان مقدس، یا به تعبیر دقیق تر خود وی پناهگاه مقدس، در دهه شصت سده گذشته میلادی بر سر زبان ها افتاد. در آنجا بود که وی با حرارت تمام از این ایده دفاع کرد که فرایندهای عقلانی شدن، فردیت یابی و کثرت گرایی جزو سرشت مدرنیته اند و لاجرم به سکولاریزاسیون (=دنیوی شدن) می انجامند. اما در دهه هشتاد میلادی بود که با تغییر و تحولاتی که امر دینی در جهان مدرن به خود دید، برگر از تز پیشین خود روی گرداند و پدیده دنیوی شدن را محدود به چند کشور اروپای غربی، آن هم نزد شمار اندکی از نخبگان فکری این کشورها، دانست. کاوش های پردامنه وی در زمینه دین بویژه از این جهت برای ما می تواند ارزشمند باشد که از دید او، پایان سیطره ادیان تاریخی بر امر سیاسی و فرهنگ به معنای پایان خود دین نیست، بلکه، همان گونه که وبر هم گفته بود، به فردیت یابی و کثرت گرایی جوامع مدرن مربوط می شود. همان گونه که دانیل اریو-لژه، جامعه شناس فرانسوی، چندی پیش در کوته نوشتی به مناسبت مرگ او خاطر نشان کرده است، برگر نو به نو شدن امر دینی و حضور قدرتمندانه دین در عرصه عمومی جوامع (بویژه مسیحی، مسلمان و هندو) را به منزله ورود به دوران جدید مناسبات دین، جامعه و فرهنگ می داند. برگر به خوانش یک سویه مدرنیته باور نداشت و در بسط و گسترش تماتیک « مدرنیته ی چند گانه » که امانوئل والرشتاین مطرح کرده بود نقش به سزایی داشت. با این حال، باید دانست که برگر مدافع تز « بازگشت امر دینی » هم نیست. او پیش از هر چیز، بویژه در چند دهه ی پایانی عمر خود، جامعه شناس « کثرت گرایی دینی » در جهان معاصر بود و همواره کوشید افزون بر ظرفیت ها و نیز بروز و نمودهای دین، اثرات فردی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی دین را واکاود. کتاب درآمدی بر جامعه شناسی دین پیتر برگر در سال 2016 در فرانسه منتشر شده و دیدگاه های پیتر ال. برگر در زمینه جامعه شناسی دین را به زبانی رسا و روان بدست داده است. این کتاب می تواند به ژرفابخشی برخی از دیدگاه های این جامعه شناس پرآوازه که در پاره ای از محافل فکری کشورمان هم درباره او مطرح شده است کمک کند. دغدغه های همزمان برگر در زمینه جامعه شناسی و الهیات و طرح برخی درون مایه های مشترکِ این دو رشته توسط او مطمئنا برای خواننده فارسی زبان آموزنده خواهد بود.(منبع: https://b2n.ir/785799)

کتاب جامعه‌ـ‌انسان‌شناسی ادیان حاصل سلسله درس‌ها و کنفرانس‌های پروفسور کلود ریویر در دانشگاه سوربن پاریس است. وی تلاش می‌کند ضمن ارائه‌ی فشرده‌ای از نظریه‌ها، مفاهیم و روش‌های انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی ادیان و رویکردهای بنیادین این دو رشته، به بیان دستاوردهای پژوهشی جدید درباره‌ی امر دینی بپردازد که از بسترهای بسیار گوناگون اجتماعی‌ـ‌فرهنگی گزینش کرده است. از این رو، پس از معرفی آرا و نظریات اندیشمندان کلاسیک (دورکیم، وبر، اُتو، فریزر، کایوا، موس، الیاده، لوی‌ـ‌استروس، باستید، دومزیل و …)، برای فهم بهتر گونه‌گونی و پیچیدگی روزافزون بروز و نمودهای دین در جهان امروز، چارچوب‌های تحلیلی نوینی را پیش روی خواننده قرار می‌دهد. این کتاب نقاط قوت فراوانی دارد؛ از جمله، بیان روان، روشن و آموزشی آن، گردآوری حجم گسترده‌ای از داده‌های میدانی قدیمی یا جدید و بررسی آن‌ها در پرتو انبوهی از نظریه‌های کلاسیک و مدرن انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی، کاوش در موضوعات اصلی انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی دین در ظرف و زمینه‌های بسیار متفاوت تاریخی ـ فرهنگی و کوشش در جهت فهم تفاسیر متنوع و سیر تحولی آن‌ها، دغدغه‌ی رودررو قراردادن رویکردها و نظریه‌های مربوط به امر دینی، شناخت دستاوردها و در عین حال نشان‌دادن کاستی‌های هریک از این رویکردها و نظریه‌ها، دقت و ظرافت در معرفت‌شناسی باورها و اعمال دینی، مدل‌سازی مناسک، واکاوی جادو و سِحر، و گشایش مسیرهای جدید پژوهشی به فراخور دگردیسی‌های رخ‌داده در میدان دینی. کتاب حاضر همچنین حاوی نکات ارزنده‌ی فراوانی، فراسوی حوزه‌ی دین، برای پژوهشگران رشته‌های جامعه‌شناسی و انسان‌شناسی است. بدون تردید، نه‌تنها علاقه‌مندان به گرایش‌های دیگر این دو رشته، همانند معرفت، سیاسی و پزشکی، نکات درخوری را در آن خواهند یافت، بلکه پژوهشگران رشته‌هایی همچون فلسفه، علوم سیاسی و روان‌شناسی نیز، به دلیل دیدگاه میان‌رشته‌ای نویسنده، می‌توانند از یافته‌های آن بهره‌ی فراوان ببرند.

رقصدر لغت به معنی لعب ، بازی و پایکوبی است. در اصطلاح، رقص به حرکات موزونی گفته می‌شود که بطور فردی یا گروهی و متناسب با آهنگ و به منظور خاصی انجام می‌گیرد. در میان مردم اولیه رقص در بیشتر اوقات حالت تقلیدی داشته و از تقلید حرکات حیوان و انسان تجاوز نمی کرده است، رفته رفته این هنر مترقی شد و به وسیله آن افعال و حوادث موضوع تقلید در رقص قرار داده شدند.از دیدگاه هنر، زبان رقص، زبان نماد و نشانه است و وسیله‌ای برای ارتباط ساختارهای اجتماعی و فرهنگی است؛ به نظر می‌رسد که وجود زبان و نشانه‌های موجود در حرکات رقص در میان انواع دیگر غیرانسانی (جانوران) می‌تواند مفهوم و کارکرد رقص و زبان آن را، حتی عمیق‌تر از آنچه در اذهان است نشان بدهد. رقص تنها عرصه‌ای است که در آن نحوه زندگی و زیست، در عالی‌ترین و خالص‌ترین سطح بیان می‌شود چرا که رقص ظهور شدیدترین احساسات و شورهای برآمده از ادراکات درونی عاملان آن از معنای زندگی و فلسفه هستی می‌باشد.از جمله مهمترین رقص‌های آئینی – اسطوره ای که از دیرباز تاکنون مورد توجه پیروان خاص خود بوده است می‌توان به دو رقص مهم سماع در ایران و شیوا در هند اشاره نمود. که در تحقیق حاضر سعی شده است با استفاده از روش مطالعه تطبیقی به بررسی و نقد این دو رقص بخصوص اشتراکات آنها پرداخته شود.نتیجه بررسی این دو رقص نشان می دهد که هر دو ریشه مشترک فرهنگی هندواروپائی دارند و نشان دهنده فلسفه باورهای دینی پیروان آنها می باشند. با بررسی بیشتر این دو به رابطه عمیق پیروان این آیین هابا مبدأ آفرینش پی می بریم.

توجه بیشتر به مقوله شناخت و معرفی آیین‌های حنابندان می‏تواند هم در حفظ هویت و اصالت و هم در حفظ سنت و فرهنگی که پدید‏آورنده این آیین‌ها بوده‏اند تأثیر به‏سزایی داشته‏ باشد. این تحقیق توصیفی - تحلیلی با روش کتابخانه‌ای – میدانی و هدف توسعه‌ای و با عنوان "آیین‌های حنابندان در بندرعباس"، سعی دارد به شناسایی و معرفی آیین‌های حنابندان که پیوند دین، هنر و ادبیات است، به عنوان یکی از انواع آیین‌های اصیل ایرانی بپردازد.در پی بیان مختصر تاریخچه کاربرد حنا در جهان و ایران و کشت و تجارت این گیاه در بندرعبّاس به عنوان عنصر اصلی آیین‌های حنابندان، به علت و پیشینه برگزاری این آیین‌های مذهبی و نیمه‌مذهبی پرداخته، همچنین به‌طور خاص تفکرات رایج درباره حنا و حنابندان شامل مفاهیم اعتقادی، زیبایی، سلامتی و کارکرد آیین‌های سنتی حنابندان در ایام محرم، اعیاد قربان و فطر، و بارداری و زایمان و ازدواج در شهربندرعبّاس از گذشته تا امروز بررسی می‌شود، و روند برگزاری این آیین‌ها توصیف شده و در ادامه به معرفی نقوش سنتی رایج در دهه‌های گذشته و نقوش هندی رایج امروزی و تکنیک‌های حناریزی پرداخته‌می‌شود.فرقه‌های متعدد سنّی و شیعه و قومیت‌های مختلف بلوچ ، عرب‌ و فارس و لر و غیره در این شهر در کنار هم هم‌زیستی مسالمت‌آمیز دارند. آیین‌های حنابندان در بین اهالی این شهر، با وجود تاثیر فرهنگ غربی و آسیب‌های ناشی از تغییر تفکرات و شیوه‌های سنتی زندگی، با وجود صدمات بسیار تا حدودی پابرجامانده است.هدف پژوهش، معرفی، بررسی و شناخت کارکردهای آیینی و فرهنگی حنابندان و عوامل انسانی در این آیین‌ها و نقوش و تکنیک‌های رایج حناریزی در شهر بندرعبّاس است. بدین منظور نقوش حنا، شیوه‌های اجرا و دلالت‌های اعتقادی، فرهنگی و اجتماعی این گونه آیین‌ها در زندگی مردم بندرعبّاس بررسی می‌شود.نتایج بدست آمده از پژوهش‏های کتابخانه‌ای و میدانی که روند مراسم‌های حنابندان و نمونه‏های نقوش رایج بررسی شده، حاکی از آن است که آیین‌های حنابندان در بندرعبّاس هم از عقاید و تفکرات دوران باستان و هم از اعتقادات مذهبی تاثیر گرفته‌اند.