جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب آفتاب دیروز و کیمیای امروز که در سال هزار و سیصد و شصت و هشت چاپ و توسط عبدالکریم سروش نوشته شده است.که انتشارات آن کیهان فرهنگی می باشد.و با جلد شومیز منتشر شده است. نوشته ی فوق با سخنرانی به دست دکتر عبدالکریم سروش در خرداد سال هزار و سیصد و شصت و هشت به دلیل رحلت بنیانگذار انقلاب اسلامی امام خمینی می باشد.

ترجمه ماشینی: عبدالکریم سروش اساساً به دلیل نظریه معرفت‌شناختی/هرمنوتیکی، «قبض و بسط معرفت دینی» و کاربرد آن در نظریه سیاسی اسلامی و کثرت‌گرایی دینی شناخته می‌شود. در حالی که عقل، آزادی و دموکراسی او در اسلام این نظریه را در مورد کثرت و تاریخی بودن درک و تفسیر دین به کار می برد، این کتاب برخی از نظریه های اصلی او را در مورد خود دین به تصویر می کشد. کتاب بسط تجربه نبوی به تاریخی بودن تجربه وحیانی حضرت محمد (ص) می پردازد، از جمله تأثیرات انسانی و زمینه ای بر پیدایش متن مقدس. این کتاب جنبه‌های اساسی پروژه هرمنوتیکی نو-عقلان‌گرای سروش را برای الهیات و اخلاق اصلاح‌شده اسلامی ارائه می‌کند، و به‌طور سیستماتیک اصلاحات اسلامی را فراتر از پروژه‌های متعارف تعدیل‌های مقطعی به شریعت یا بازتفسیرهای گزینشی قرآن هدایت می‌کند.

در فلسفه اسلامی رئالیسم ساده در مقابل ایده آلیسم مطلق وحتی سفسطه قرار می‌گیرد و به بداهت اولی و غرابت دیگری حکم می‌شود، در حالیکه این دو به یک اندازه دفاع‌ناپذیرند . به موازاتی که از این دو حد نهائی فاصله بگیریم به رئالیسم پیچیده و ایده‌آلیسم معرفت‌شناختی می‌رسیم که افقهای نزدیکی دارند و در مقابل نقد خالص فلسفی بیشتر پایدارند . مدعای اصلی رساله این است که هم ذهن و هم عین پیچیده‌تر از آن است که فلاسفه اسلامی پنداشته‌اند و به همین دلیل اولا" رئالیسم خام که ناشی از ساده‌انگاری این هر دو است . قابل‌دفاع نیست ثانیا" اگر هم چنین نباشد، به وسیله استدلالاتی چون وجود ذهنی و بطلان هم قابل اثبات نیست .

موضوع این رساله تعیین مصداق در فلسفه اولی است . مراد از تعیین مصداق شناخت مصادیق مفاهیم متافیزیکی است . به سخن دیگر وقتی از تعیین مصداق می‌پرسیم، حقیقتا" پرسیده‌ایم آیا می‌توان جامه‌های متافیزیکی چون علت ، معلول، حادث ، قدیم، مجرد، مادی، جوهر،عرض را برتن اشیاء و حوادث این عالم پوشاند . یا متافیزیک اساسا" روشی برای پوشاندن این جامه‌ها بر تن اشیاء ندارد. پاسخ این رساله به پرسش مذکور منفی است . در این حال متافیزیسین‌ها هیچ سخن حملی درباره جهان حاضر نمی‌توانند ادعا کنند و همه مدعیان آنهالزوما" صورت شرطی دارد . این مسئله دنباله‌های فراوانی برای متافیزیک دارد. از جمله اینکه متافیزیسین ها نه می‌توانند به اثبات وجود شیئی کامیاب شوند و نه می‌توانند جهان کنونی را تبیین معقول و ضروری نمایند. مثلا" بگویند ربط حادث به قدیم چگونه‌است .

رساله حاضر پژوهشی است در باب " استدلالهای زبان بنیاد در کتاب مواقف " . مفهوم " استدلال زبان بنیاد " در فلسفهء تحلیل زبانی مورد توجه قرار گرفته‌است و فیلسوفان زبانی معتقدند که استدلال مذکور در آثار حکیمان گذشته مصادیق فراوانی دارد. رساله از دو فصل‌تشکیل شده است : در فصل اول، که " مقدمه‌ای بر فلسفه تحلیل زبانی " نام دارد، بطور مختصر آراء متفکرانی چون برتراندراسل، لودویک ویتگنشتاین (متقدم و متاخر)، رودلف کارناپ و گیلبرت رایل مطرح گردیده و از مبانی فلسفهء زبانی سخن رفته‌است . در مدخل فصل‌دوم (با استفاده از مطالب فصل اول) مفهوم "استدلال زبان " توضیح داده شده‌است و در فصل دوم ده استدلال زبانی از کتاب " مواقف " انتخاب و با شرح و تفصیلی مناسب ارائه گردیده است . و در ضمیمهء پایانی رساله چهار استدلال زبانی دیگر معرفی شده‌است که درکتاب مواقف نیامده‌اند اما ذهن با ملاحظهء آنها قدرت بیشتری در شناخت مصادیق استدلالهای مذکور بدست می‌آورد. نتیجهء کلی تحقیق حاضر آن است که فیلسوفان و متکلمان مسلمان نیز به زبان توجه داشته‌اند و برخی مطالب را (خواه بصورت پرسشی اظهار شده باشد و خواه‌خبری) مهمل و بی‌معنی دانسته و پاره‌ای از رهزنی‌ها و رهنمایی‌های زبانی را متذکر شده‌اند و خلاصه آنکه دربرخی از استدلالهای خویش از مبادی زبان‌شناختی خاصی سود جسته‌اند. در تحقیق حاضر (مانند هر تحقیق مصداق یاب دیگر) ابتدا به تبیین و تشریح " مفهوم کلی " (استدلال‌زبانی) پرداخته شده و در مرحلهء بعد با تامل در کتاب مواقف مرحوم ایجی مواردی (به عنوان مصادیق آن مفهوم کلی) نشان داده شده‌است و در هر مرحله با فیش برداری از منابع مختلف و جمع‌بندی مطالب ، رساله مسیر منطقی خود را طی نموده‌است .

هدف از این تحقیق بررسی نقش و جایگاه زیبایی شناسی در اندیشه ی ویتگنشتاین است.ویتگنشتاین ، صاحب دو نظام فکری متفاوت در فلسفه وبه تبع آن دارای دو طرز فکر متفاوت در نگرش به زیبایی شناسی است که در این تحقیق مورد بررسی قرار می گیرند. ویتگنشتاین در تلقی اولش(ویتگنشتاین متقدم)، می خواهد پیوند میان اخلاق و زیبایی شناسی را نشان دهد . اخلاق و زیبایی شناسی را یکی می داند و آنها را ذیل امور رازورانه قرار می دهد . او معتقد است برای اینکه شیء را هنری بدانیم باید نحوه نگرش مان را تغییر داده و شیء را از کاربردروزمره اش خارج کرده و از منظر ابدیت بدان بنگریم .این نگرشی است که شیئی را از زمان مند و مکان مند فراتر می برد؛ در واقع شیء همراه با زمان و مکان دیده می‌شود. ویتگنشتاین در تلقی دومش(ویتگنشتاین متاخر)براین معتقد است که برای در است اثر هنری،باید به کاربرد واژگان در بازی های زبانی متفاوت توجه کرد و به دنبال جوهر ناب و خالصی که عصاره ی همه چیزهای زیبا است،همچون کلماتی چون «زیبا» و «خوب» نبود . درمقابل از مفاهیمی استفاده می کند که بیشتر شبیه «درست» و «صحیح» اند . او در این دوره از تفکرش ، معتقد است که گرداگرد آثار هنری نیز ، زمینه و بافت فرهنگی ای وجود دارد که باید به دقت آنها را دید و توصیف نمود. عمده ی تلاشش را صرف مقابله با علم باوری در زیبایی شناسی می کند.بنابراین ،در نقد موسیقی و شعر، محمولات جملات بیش ازآن که به «زیبا» و «خوب» نزدیک باشند به «درست» و«صحیح» شبیه اند . همچنین ویتگنشتاین به موسیقی، جایگاهی هم طراز هنر و زیبایی شناسی می دهد و معتقد است که موسیقی زبان نیست بلکه الگویی برای درک است.