جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

جستاری در هرمنوتیک معنایی ترجمه برخی واژگان سوره آل عمران نزد مفسران قرون متقدم

نویسنده:

سیداسماعیل هاشمی ، سیدمحمدعلی ایازی ،محمدحسین توانایی سره دینی ، مهدی مهریزی طرقی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF مراجع

کلیدواژه‌های اصلی :

سوره آل عمران , 003- سوره آل عمران , 003- سورة ءال عمران

چکیده :

مخالفت های شدید با ترجمه قرآن پس از عصر نزول و محدود و مشروط شدن آن در چارچوب معنای ظاهری و تحت اللفظی از یک سو و شکل گیری اولین ترجمه های این کتاب مقدس به زبان فارسی کهن از سوی دیگر؛ این مسائل مهم را به ذهن متبادر کرد که مفسران و مترجمان قرون اولیه در آن فضای تحریم و ناروایی ترجمه، آیات قرآن به ویژه الفاظ و اصطلاحات سوره آل عمران را با چه مبانی و ملاک هایی ترجمه کرده اند؟ و آیا تنها با تکیه بر معانی ظاهری می توان به لایه های معنایی آیات راه یافت و ترجمه ای مطلوب را به مخاطبان قرآن ارائه داد که در راستای رسالت جهانی قرآن بتواند پاسخگوی نیازهای انسان عصری باشد؟ در این مقاله به روش تحلیلی- توصیفی، و با استفاده از معتبرترین منابع ترجمه قرآن به زبان فارسی کهن به بررسی و تبیین این مسئله بر اساس تئوری هرمنوتیک معنایی پرداخته شده است. واکاوی ها نشان می دهند که گرچه مفسران و مترجمان متقدم، در ترجمه کلام وحی، شیوه های مهم و متفاوتی را به کار برده اند؛ اما آنچه که مرتبت و جایگاه این آثار را عظمت بخشیده و در انتقال پیام و مفاهیم آیات، نقشی تاثیر گذار داشته، اهتمام آنها به برداشت های چند معنایی - هرمنوتیک معنایی- در ترجمه الفاظ و اصطلاحات قرآنی است؛ موضوعی که نظریه تحت اللفظی بودن ترجمه های قرآن در ده قرن اولیه پس از عصر نزول را به چالش می کشد؛ ولی از دید محققان و اندیشمندان قرآنی مغفول مانده است.

صفحات :

از صفحه 279 تا 298

مشخصات اثر

عنوان :

بررسی تطبیقی مباحث مهدوی در تفاسیر شیعه و اهل‌تسنن تا قرن هفتم

نویسنده:

زهرا زمزم ، عبدالمجید طالب‌تاش ، محمدحسین توانایی سره دینی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

چکیده :

قرآن به عنوان معتبرترین منبع مورد پذیرش تمامی مسلمانان در تمامی زمینه‌های اعتقادی و فقهی و غیر آن، مورد توجه تمامی فرقه‌های مدعی اسلام است. مهدویت نیز به عنوان منحصر به فردترین چشم‌انداز پایان تاریخ از دیدگاه اسلام از این قانون مستثنی نیست؛ هرچند میزان پرداختن به این حقیقت به دلایلی مشخص، در منابع تفسیری شیعه با اهل‌تسنن تفاوتی فاحش در میزان و کیفیت محتوا دارد؛ به گونه‌ای که در تمامی منابع تفسیری و غیرتفسیری اهل‌تسنن تا قرن هفتم تنها دَه آیه درباره مهدویت تفسیر شده، با این ویژگی که مفسران نامدار اهل‌تسنن تلاش دارند این آیات را نیز با بخش مسیحی ماجرا! یعنی فرود آمدن حضرت عیسی7 از آسمان، آنهم بدون هیچ پیوندی با «مهدی موعود» به پایان ببرند! ولی در منابع شیعی این دوران، حداقل 66 آیه، فقط در کتاب‌های تفسیری، ذکر شده که از نظر محتوا تقریباً تمامی موضوعات مهدوی را به صورت تفسیری یا تأویلی شامل می‌شوند.

صفحات :

از صفحه 201 تا 218

مشخصات اثر

عنوان :

بررسی تطبیقی مثنوی مولوی و تفاسیر قرآن کریم در مسئله ارتباط رسول خدا با خدا و مردم

نویسنده:

زهرا حسنوند ، محمدحسین توانایی سره دینی ، محمدرضا موحدی ، محمدعلی ایازی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

چکیده :

مولانا در مثنوی ما را با سلوک باطنی و منش شخصیتی رسول خدا آشنا می سازد. با شعر مولوی؛ ضمن فهم بیشترآموزه های قرآنی، از موقعیت الگوشناسی انبیای الهی، (به ویژه رسول اکرم) همواره شاعرمی توان به الگوسازی و کاربست آنها در زندگی مادی و معنوی نیز دست یافت. این مقاله، با مطالعه ی اشعار مولوی و مقایسه ی آن با تفاسیر قرآنی، ضمن شناخت شخصیت پیامبر(ص) به شیوه ای که در مثنوی مطرح شده، با رجوع به آیات قرآن و تفاسیر در ذیل شواهد قرآنی شباهت ها و تفاوت های تصویر پیامبر(ص) در قرآن و مثنوی را نشان دهد. برای این مهم سه مولفه ی نسبت رسول باخدا، نسبت رسول با مردم و رسول در مقام عاشقی و معشوقی را از مثنوی بر اساس کتاب دریا به دریای علامه جعفری، استخراج نموده، هریک از این ابعاد را در مثنوی و تفاسیر قرآنی با یکدیگر مقایسه نموده است. روش پژوهش حاضر براساس روش کتابخانه ای نظری و تحلیلی می باشد و با استفاده از منابع دست اول (کتاب، پایان نامه ، مقالات و...) و با استفاده از فیش برداری استخراج شده است. یافته های این پژوهش، در قرآن رابطه ی پیامبر با مردم برمبنای ارادت،ولایت مداری مردم و شفاعت پیامبر ادراک میشود و رابطه ی رسول خدا با خداوند نیز برمحور عبادت ، عبودیت ، اطاعت و در چارچوب عصمت پیامبر قرار می گیرد؛ اما در مثنوی و به ویژه بحث عاشقی و معشوقی رسول خدا، شاعر بیشتر، به عوالم تفاسیر عرفانی نزدیک میشود.

مشخصات اثر

عنوان :

شیوه‌های به کارگیری آیات در روایات مهدوی

نویسنده:

زهرا زمزم ، عبدالمجید طالب‌تاش ، محمدحسین توانایی سره دینی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

چکیده :

یکی مباحث تفسیری شیعه و اهل‌سنّت، پرداختن به مسئله مهدویت در تفسیر آیات قرآن است. به دلیل اهمیّت روایات تفسیری در این مسئله، مقاله حاضر به روش توصیفی تحلیلی اقدام به پژوهش پیرامون شیوه‌های مختلف تبیین مسئله مهدویت در روایات تفسیری پرداخته است. پژوهش به دست داد که در مجموع روایات تفسیری از یازده شیوه برای طرح مسئله استفاده کرده است. بیان مصداق و تطبیق؛ اشاره به مصادیق مغفول؛ استفاده از بیان‌های قرآنی؛ استناد به آیه؛ استفاده‌های ضمنی و در ادامه آیه؛ استخدام الفاظ قرآن؛ ارتباط به اندک مناسبت؛ توضیح مفهوم دقیق آیه در قالب مهدویت؛ استفاده از ظرفیت تشابهی قیام و قیامت؛ استفاده از خواص سور؛ و اشاره به فراتاریخی بودن مهدویت شیوه‌هایی بود که برای بیان مسئله مهدویت در روایات تفسیری یافت شد.

صفحات :

از صفحه 245 تا 265

مشخصات اثر

عنوان :

بررسی مفهوم ظن و گمان در قرآن کریم

نویسنده:

محمدحسین توانایی، فرخنده بهاالدینی

نوع منبع :

مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

پژوهشی در تفسیر غَرائب القرآن نیشابوری

نویسنده:

محمّدحسین توانایی سره دینی

نوع منبع :

رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

چکیده

وضعیت نشر :

پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,

کلیدواژه‌های اصلی :

اصطلاحنامه علوم قرآنی

چکیده :

مباحث این پایان نامه در چهار بخش تنظیم و تدوین گردیده است: بخش اول، تفسیر و مفسر: زندگی نامه و آثار مفسر، انگیزه ی نگارش تفسیر، منابع مفسر، روش تفسیری مفسر، شیوه ی تألیف، ویژگی های تفسیر، چاپ های متعدد تفسیر غرائب القرآن، جایگاه تفسیر غرائب القرآن؛ بخش دوم، مقدمات یازده گانه ی تفسیر؛ بخش سوم، دیدگاه های مفسر در علوم قرآنی: علم قرائات، علم وقف و ابتدا، جمع و ترتیب و تدوین قرآن، علم فواتح سور، علم تناسب سور؛ بخش چهارم: نمونه هایی از مباحث تفسیری: مباحث کلامی تفسیری، مباحث فقهی تفسیری، مباحث اخلاقی تفسیری، مباحث عرفانی تفسیری، مباحث بلاغی تفسیری.

مشخصات اثر

عنوان :

فرهنگ تذکر لسانی از دیدگاه قرآن

نویسنده:

سمیه یوسف وند

نوع منبع :

رساله تحصیلی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , مخاطب , معروف , منکر , اصطلاحنامه علوم قرآنی , تذکر دهنده , تذکر لسانی

چکیده :

انسان موجودی اجتماعی است و پیوسته با دیگران در حال تعامل است. یکی از موثرترین شیوه‌های اصلاح رفتار فردی و اجتماعی مسئولیت پذیری است که بارزترین مصداق آن خیر خواهی و نصحیت دیگران است که مفیدترین و پرکابردترین شکل آن تذکر لسانی است. لذا در این پایان‌نامه فرهنگ تذکر لسانی از منظر قرآن مورد بررسی قرار می‌گیرد. به همین منظور این پژوهش در نظر دارد موضوع را از پنج منظردر فصول مختلف به شرح زیر مورد بررسی و کنکاش قرار می‌گیرد؛فصل اول؛جایگاه و اهمیت تذکر لسانی از قبیل هدف بودن دین، عامل برتری امت اسلامی،ضامن اجرایی احکام و...فصل دوم؛ آثار تذکر هم از حنبه‌ی فردی چون، افزایش برکات، استجابت دعا، رستگاری و عزتمندی و... وجنبه‌ی اجتماعی چون،امنیت سیاسی،اجتماعی، اقتصادی و...فصل سوم؛عوامل تذکر ازقبیل اقتضای عقلی، فطری، ایمانی و زندگی اجتماعی و...فصل چهارم؛شیوه‌های تذکر لسانی که در آن چهل شیوه‌ی مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. و در پایان موانعی که فراروی این فریضه قرار دارد، همچون ترس، طمع، تواکل، ضعف دینی و ... مورد شناسایی و تبین قرار گرفته است. هدف این بود که جنبه‌های مختلف فریضه‌ی تذکر شناسایی و شیوه‌های مناسب و مفید تذکرمعرفی و تبین شود که با این پژوهش آگاهی لازم برای متذکران به وجود آید. و برای این منظور از روش توصیفی تحلیلی با رجوع به تفاسیر و بهره‌گیری از روایات و سخنان اندیشمندان استفاده شده است. نتایج به دست آمده؛ اینکه این فریضه جایگاه رفیعی در اسلام دارد چون که همه‌ی جوانب بشر را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به همین خاطر باید از شیوه‌های صحیح و مناسب با موقعیت مکان و زمان تذکر و شرایط مخاطب در نظر گرفته شود.کلید واژه‌ها: قرآن، معروف، منکر، تذکردهنده، مخاطب، اجتماع، فرهنگ، تذکر لسانی

مشخصات اثر